Batmazlıq

Batmazlıq və ya su üzərində durma qabiliyyəti (B); Hava, su kimi hər hansı bir maye içərisindəki bir cismə maye tərəfindən ağırlığın (W) əksi istiqamətində təsir edən qüvvə. Sözügedən axan su isə batmazlıq qüvvəsi ümumiyyətlə suyun qaldırma qüvvəsi kimi tanınır. Həmçinin batmama qüvvəsi, üzmə qüvvəsi və ya üzdürmə qüvvəsi kimi adlarla da bilinir. Bununla birlikdə batmazlıq təkcə cismin maye səthində deyil, - isti hava balonu vəziyyətində olduğu kimi - maye içərisində məruz qaldığı qüvvələrə də aiddir.

Şəkildəki cismin ağırlığı batmazlıq qüvvəsinə (B) bərabər olduğu üçün cisim, sıxlığı fərqli iki maye arasında (məsələn hava və su) asılı (üzən) vəziyyətdədir.

Uçan balonlar, havadan yüngül helium və hidrogen kimi qazlarla doldurulurlar və qaldırıcı qüvvə sayəsində havaya qalxırlar

Hər hansı bir maye blokunda aşağıya endiyiniz zaman təzyiq artır. Buna görə, mayenin aşağı qatlarında olan bir obyekt yuxarıdakılardan daha çox təzyiqə məruz qalır. Təzyiq fərqi mayenin cismə yuxarıya doğru bir güc tətbiq etməsinə səbəb olur. Tətbiq olunan qüvvə, cismin əhatə etdiyi həcmdə olmalı olan (yerdəyişən) mayenin çəkisinə bərabərdir. Buna görə sıxlığı olduqları mayedən daha yüksək olan cisimlər batırlar (enirlər). Əgər cismin hazırlandığı maddə və ya forması dəyişdirilərək sıxlığı mayedən az hala gətirilərsə, cisim mayenin yuxarı səthinə qalxar və ya mayenin üstündə olarsa batmaz (üzər).

Həmçinin bax

Arximed qanunu