Beljets ölüm düşərgəsi
Beljets (polyakca: Bełżec) — Polşanın cənub-şərqində yerləşən, İkinci dünya müharibəsi ərzində Nasist Almaniyası tərəfindən yəhudilərə qarşı Holokost soyqırımında istifadə olunan toplama və ölüm düşərgəsi. Auşvitz və Treblinka düşərgələrindən sonra ən böyük qətliamların baş verdiyi üçüncü nasist düşərgəsidir. Düşərgənin fəaliyyət göstərdiyi müddət ərzində burada SS qüvvələri tərəfindən təqribən 430,000–500,000 nəfər aralığında etnik yəhudi öldürülmüşdür.
İnşası və funksiyası
redaktə.jpg)
.jpg)
Toplama və ölüm düşərgəsi olaraq istifadə olunmuş Beljetsdə xüsusilə Şərqi Avropadan toplanan yəhudilər və yəhudi olmayan polyaklar saxlanılırdı. 1941-ci ilin iyul ayında yəhudi və qaçqınların qazla öldürülməsinə başlanılmışdı. Bu məhvetmə əməliyyatlarında yaxından iştirak edən Kristian Virt 1941-ci ilin dekabrında Beljets ölüm düşərgəsinin ilk komandanı vəzifəsinə təyin olunmuşdur. 1942-ci ilin avqust ayından etibarən isə düşərgənin komandanı vəzifəsini Qotlieb Herinq yerinə yetirirdi.
Bağlanması
redaktəBeljets düşərgəsindəki çalışmalar 1942-ci ildə dayandırıldı və soyqırım izlərini silmək üçün proseslər başladıldı. Bu düşərgədə sağ qala bilənlər Sobibor ölüm düşərgəsinə göndərildi.
Sağ qalanlar və müharibə sonrası
redaktəDüşərgənin komandanı olan Virt müharibə davam edərkən 1944-cü ilin may ayında Triest yaxınlığında baş verən hadisə zamanı yuqoslaviyalı partizanlar tərəfindən öldürülmüşdü. Sonderkommando yəni ölüm düşərgəsində məcburən işlədilən məhkumlardan yalnız yeddisi müharibənin sonuna qədər yaşaya bilmiş və onlardan sadəcə biri, Lvov şəhərində sabun istehsalçısı olan Rudolf Reder məhkəmədə şahidlik edə bilmişdir.