Birsk rayonu
Birsk rayonu (başq. Бөрө районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon.
| Rayon | |||||
| Birsk rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Бөрө районы | |||||
 | |||||
|
|||||
|
55°25′00″ şm. e. 55°31′59″ ş. u.HGYO |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Birsk | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 20 avqust 1930 | ||||
| Sahəsi | 1786,49[1] km² | ||||
| Hündürlük | 183 m | ||||
| Saat qurşağı | |||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəsmi sayt | |||||
.svg) |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Bayraq[d]](/wiki/Fayl:Flag_of_Birsky_rayon.svg)
.svg)
Rayonun inzibati mərkəzi Birsk şəhəridir.
Coğrafi yerləşməsi
redaktəRayonun ərazisi 1717 km²[3] təşkil edir. Rayon Ağidel çayının aşağı axarında yerləşir. Ərazisi elə də quru olmayan aqroiqlim, Şimal meşə çol zonasına daxildir. Birsk rayonunun Ağıdel çayı sahili hövzəsində meşə-çol zonası yayılmışdır. Bu bölgənin torpaq örtüyünün 25-57 % boz meşə torpaqlarıdır. Ərazinin karst məşhəlli ərazilərində palıd, cökə, ağcaqayın, fındıq, qarağac kimi ağalar geniş ərazini əhatə edir. Meşə kənarı, hündür çöl zonasında qara torpaq geniş yayılmışdır. Ağıdel çayının eni 10–20 km olan vadisi boyu ərazilər rayonun digər ərazilərindən fərqlənir. Çayın sağ sahili hündür, sol sahili isə hamar və düzəndir. Burada kolluqlar üstünlük təşkil edir. Hündür ərazilərdən meşə zonası başlayır. Çökək ərazilərdə göllər və bataqlıqlar üstünlük təşkil edir.
Tarix
redaktəBirsk rayonu 20 avqust 1930-cu ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kantonları ləğv edərək yerində 48 rayon təşkil etməsi ilə təsis edilmişdir.
Əhali
redaktəRayonun əhalisi — 14 min nəfər təşkil edir. Rayon ərazisində hər km² əraziyə 32 nəfər düşür. Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası Birsk rayonu ərazisin milli tərkibi: ruslar — 50,7 %, marilər — 20,5 %, tatarlar — 15,1 %, başqırdlar — 11,9 %, digər millər — 1,8 %[4].
İnzibati-ətazi vahidləri
redaktəBirsk rayonunda bir şəhər tərkibində 78 yaşayış məntəqəsi və 14 kənd
İqtisadiyyat
redaktəBirsk rayonu əsasən sənaye-aqrar rayondur. Ərazisinin 107,6 min ha. (63,2 %) kənd təsərrüfatının, bunun 69,7 min ha tarla, 17,3 min ha toxum tədarükü sahəsi, 20,2 min ha isə otlaq sahələrdir. Rayon taxılçılıq, ətlik-südlük maldarlıq, donuzçuluq, qoyunçuluq və kartofçuluq istiqamətində ixtisaslaşmışdır. Arıçılıq və balıqçılıq inkişaf etmişdir.
Nəqliyyat
redaktəTayon ərazisindən Ufa — Yanaul avtomagistralı keçir. Bu magistraldan Bajenovo — Mişkino — Karadiel yolu ayrılır
Sosial sfera
redaktəRayon ərazisində 45 ümumtəhsil mərkəzi, 19 orta məktəb; 26 ümumi kitabxana və 38 klub, Ponomaryovski sanatoriyası, «Şamsuddin» və «Sosnovıy Bor» istirahət evləri vardır. Burada «Pobeda» siyasi-ictimai qəzet buraxılır. Bir çox ali təhsil mərkəzlərinin filiallarına sahibdir.
Tanınmış şəxsləri
redaktə- Vladimir Nikolayeviç Lobov — ordu generalı.
- Ziya Nuruyeviç Nuruyev — SSRİ Nazirlər sovetinin sədr müavini
İstinadlar
redaktə- ↑ "Республика Башкортостан. Общая площадь земель муниципального образования". 2020-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-01.
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
- ↑ "Бирский район // Башкортостанстат". 2007-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-01.
- ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.