Boris daşları

[[Şəkil:Belarus-Polatsk-Boris_Stone.jpg|link=https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C9%99kil:Belarus-Polatsk-Boris_Stone.jpg%7Cthumb%7C[[Müqəddəs Sofiya kafedralı (Polotsk)|Müqəddəs Sofiya kafedralinin]] yaxınlığında Boris daşı. Polatsk, Belarusiya]] Boris daşları (belar. Барысавы камяні, rus. Борисовы камни ) və ya Dvina daşları (rus. Двинские камни ) — Belarusun Polotsk və Drissa şəhərləri arasında, Dauqava sahillərində tapılmış orta əsrlərə aid 7 maddi tapıntı. Bu ərazidə xristianlıqdan əvvəl yaşanılsa da, daşlar XII əsrə aiddir və üzərində yazı və Məsihin təsviri var. Daşların ən böyüyünün çevrəsi 17 metrdir.

Tarix

Bu daşlar 16-cı əsrdə Maçey Striykovski tərəfindən izah edilsə də, onları ilk dəfə elmi diqqətə çatdıran 1818-ci ildə Corc von Kankrin idi. Kankrin, Orşa yaxınlığındakı bir daş üzərində aşağıdakı yazını aşkarladı: “1171-ci ildə, martın 7-də bu xaç tamamlandı. Rəbb, xahiş edirəm digər adı Borisin oğlu Roqvolod olan qulunuz Bazilə kömək edin."

Druyada Boris daşı

Sonralar Borisin adını daşıyan bir neçə başqa daş da aşkar edildi. 1930-cu illərdə bunlardan ikisi kommunist orqanları tərəfindən dini obyekt kimi partladılmış və qalıqları Minsk və Moskva arasındakı yolun inşasında istifadə edilmişdir. Digəri isə 1988-ci ildə kəşf olunana qədər çaya

atıldı. Onu bərpa etmək istədikdə, daş üç hissəyə parçalandı. Polotskdakı Müqəddəs Sofiya Kafedralının yaxınlığında, Minskdəki Göyərtələr Muzeyində və Moskva yaxınlığındakı Kolomenskoda sərgilənmək üçün digər üç daşın nümayişi edildi.

Təsviri

Daşların hər iki adı bir qədər yanlışdır: bunlardan yalnız dördü Dvinanın sahilləri boyunca yerləşir və daşlardan biri Borisdən bəhs etmir. Onları birləşdirən şey onların ortaq təsviridir: Hər bir daşda mərkəzi hissə Məsihin qələbəsini elan edən şərti Yunan əfsanəsinin qısaldılmış elementləri ilə bükülmüş böyük bir xaçdır. Yazılarda bəhs edilən Borisin Polotsk hökmdarı Vseslavın oğlu Roqvolod Vseslaviç (vəftiz adı "Boris") olduğu qəbul edilir, baxmayaraq ki, bu daşların ərazinin xristianlaşdırılmasından xeyli əvvəl bütpərəst slavyanlar tərəfindən ziyarət olunduğu ehtimal olunur.

Mənbə

Ədəbiyyat

• Franklin, Simon. Writing, society and culture in early Rus, c. 950-1300. Cambridge UP. 2002. səh. 74. ISBN 978-0-521-81381-5.