Brayl əlifbası

Brayl əlifbası — 1821-ci ildə Luis Brayl tərəfindən ciddi görmə problemli insanların oxuyub-yazması üçün tərtib edilən əlifba.

"Braille"nin gözdən əlillər üçün şriftlərin ixtira etməsinə səbəb müharibə olubmuş. Napoleonun sifarişi ilə Charles Barbier relyefli şrift tərtib edir, ondan ötəri ki, gecə vaxtı əsgərlər pıçıldaşmadan, işıq yandırmadan bir toxunuşa məlumatları bir-birlərinə ötürə bilsinlər. Lakin bunun praktik cəhətdən öyrənilməsində əngəllər olur. Braille şriftlərlə tanış olduqdan sonra, əsas çatışmamazlığı tapır, "Barbier"in şrifti 12 nöqtə ilə kodlaşdırıldığından hansı simvolun olduğunu müəyyən etməkdə çətinlik yaranır. Beləliklə, sayı 12-dən 6-ya endirilir. Bununla da həmin şriflər dünyanın hər yerində bu günəcən istifadə edirlər.

Əlifba

• 
  A, 1
• 
  B, 2
• 
  C, 3
• 
  D, 4
• 
  E, 5
• 
  F, 6
• 
  G, 7
• 
  H, 8
• 
  I, 9
• 
  J, 0
• 
  K
• 
  L
• 
  M
• 
  N
• 
  O
• 
  P
• 
  Q
• 
  R
• 
  S
• 
  T
• 
  U
• 
  V
• 
  W
• 
  X
• 
  Y
• 
  Z

Digər simvollar

• 
  — baş hərf
• 
  — rəqəm
• 
  nöqtə
• 
  vergül
• 
  sual işarəsi
• 
  nöqtə-vergül
• 
  nida işarəsi
• 
  açıq mötərizə
• 
  bağlı mötərizə
• 
  dırnaq işarəsi
• 
  defis

Kiril qrafikalı Brayl əlifbası

Brayl əlifbası digər qrafikalı əlifbalar, o cümlədən Kiril qrafikalı dillər üçün də mövcuddur. Rus dili üçün əlifba bu şəkildədir:

• 
  А
• 
  Б
• 
  В
• 
  Г
• 
  Д
• 
  Е
• 
  Ё
• 
  Ж
• 
  З
• 
  И
• 
  Й
• 
  К
• 
  Л
• 
  М
• 
  Н
• 
  О
• 
  П
• 
  Р
• 
  С
• 
  Т
• 
  У
• 
  Ф
• 
  Х
• 
  Ц
• 
  Ч
• 
  Ш
• 
  Щ
• 
  Ъ
• 
  Ы
• 
  Ь
• 
  Э
• 
  Ю
• 
  Я
• 
  .
• 
  !
• 
  -
• 
  "
• 
  "
• 
  (
• 
  )
• 
  ,
• 
  ?

Mənbə

• Чарт Unicode с глифами для шрифта Брайля  (ing.)
• История возникновения шрифта Брайля Arxivləşdirilib 2010-07-22 at the Wayback Machine
• Система Брайля — русскоязычный сайт Arxivləşdirilib 2017-10-24 at the Wayback Machine
• Конвертер текста с русского и английского в азбуку Брайля – поддерживается весь русский и английский алфавиты, цифры и некоторые символы.
• Azərbaycanda brayl əlifbasını öyrədəcək qurğu hazırlanıb

Həmçinin bax

• JAWS
• en:Azerbaijani Braille