Cənubi-Ural qoruğu

Cənubi-Ural dövlət təbiət qoruğu — Başqırdıstanın Belores rayonunda, qismən isə Çelyabinsk vilayətinin ərazisində yerləşən dövlət təbiət qoruğu.

Cənubi-Ural qoruğu
başq. Көньяҡ-Урал дәүләт тәбиғи ҡурсаулығы
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu)
Sahəsi	252,4 min. hektar
Yaradılma tarixi	1978
Yerləşməsi
54°20′48″ şm. e. 57°53′09″ ş. u.
Ölkə	Rusiya
Region	Başqırdıstan
Yerləşməsi	Cənubi Ural
Yaxın şəhər	Mejqorye
south-ural-reserve.ru
Cənubi-Ural qoruğu
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yamantau

Qoruq Sovet İttifaqı Komissiyasının və SSRİ Nazirlər Şurasının № 487—152 qərarları ilə 19 iyun 1978 -ci ildə yaradılmış. Qoruğun yaradılmasında məqsəd Cənubi Uralın dağ-tayqa ekosistemini öyrənmək və qoruyub saxlamaq idi. Cənubi-Ural qoruğu Cənubi Ural dağlarının nisbətən hündür ərazisində yerləşir. Ərazinin daha çox hissəsi Başqırdıstan Respublikasının ərazisində yerləşir. Qoruğun ümumi sahəsi 252, 8 min hektardır. Bu qoruq Başqırdıstanın və Cənubi Uralın ən böyük qoruğudur. Qoruğu ərazisinin 90 %-i Belores rayonu ərazisində yerləşir. Çelyabinsk vilayətinin Katav-İvanovski rayonunda isə qoruğun 2404 hektar ərazisi yerləşir.

Ümumi məlumat

Cənubi-Ural qoruğunda bir neçə dağ silsiləsi yerləşir — Maşak, Ziqalka, Narı, Kumardağ və Yamantau. Sonuncu silsilədə Böyük Yamantau zirvəsi yerləşir. Hündürlüyü 1640 metr olan bu zdağ Cənubi Uralın ən yüksək zirvəsidir.

İnzer, Kiçik İnzer, Tyulma və Yuryuzan çayları qəruq ərazində olan böyük çaylardı.

Qoruq ərazisinə giriş məhdudiyyəti qoyulub. Belə bir fikir mövcuddur ki, məhs qoruğu yaxınlıqda yerləşən Mejqorye şəhərində olan gizlin hərbi obyektə görə yaradıblar. Bu şəhər ətrafı bölgə bağlı inzibati-ərazi vahidi statusuna malikdir.

Qoruğun idarəetmə mərkəzi Belores rayonunun Revet qəsəbəsində yerləşir. Respublika paytaxtı Ufa şəhərindən buraya qədər olan məsafə 200 km-dir. Rayon mərkəzi Beloresə isə 90 km məsafə var.

Fauna və florası

Qoruq ərazisində 698 ali bitki , 226 yosun, 169 şibyə və 121 növ ğöbələk növü mövcuddur. Cənubi-Ural qoruğunda 260 növ onurğalı, 50 növ məməli, 189 növ quş və 20 balıq növü aşkar edilmiş.

Ədəbiyyat

• Алибаев Ф. Южно-Уральский государственный природный заповедник / Ф. Алибаев // Ватандаш. – 2002. - № 9. – С. 184-185.

Xarici keçidlər

• Южно-Уральский государственный природный заповедник, официальный сайт
• Южно-Уральский государственный природный заповедник Arxivləşdirilib 2012-01-11 at the Wayback Machine
• Виртуальный тур по Южному Уралу. Более 50 панорам с видами горных хребтов региона, в том числе с видами Южно-Уральского заповедника
• Южно-Уральский государственный природный заповедник (ЮУГПЗ)