Caypur

Caypur — Hindistanın şimal qərbində şəhər. Racəstan ştatının inzibati mərkəzi.

Caypur
ing. Jaipur
26°55′ şm. e. 75°52′ ş. u.
Ölkə	Hindistan
Tabesində	Racəsthan ştatı
Başçı	Aşok Lahoti
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	18 Noyabr, 1727
Sahəsi	484.64 km2 km²
Mərkəzin hündürlüyü	431 m
Saat qurşağı	UTCIST (UTC+5:30)
Əhalisi
Əhalisi	3,046,189 nəfər (2011)
Sıxlığı	6,300/km2 nəf./km²
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+91 141
Poçt indeksi	302001
Nəqliyyat kodu	RJ-14
Digər
www.jaipur.rajasthan.gov.in
Caypur
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Əhalisi

Əhalisi 2,9 milyon nəfərdir (2007).

Coğrafiyası

Aravalli silsiləsinin ətəklərində, 431 m hündürlükdə yerləşir. İri nəqliyyat qovşağı və beynəlxalq aeroportdur.

Tarixi

Əsasını 1728-ci ildə, 12-ci əsrdə bu torpaqları işğal etmiş racput tirələrindən birinin nümayəndəsi – Amber maharacəsi II Cay Sinqh qoymuşdur. Moğol imperiyasının vassalı olmuş Caypur racəliyinin eyniadlı yeni paytaxtı kimi yaradılmışdır. 1947-ci ildə Hindistan müstəqilliyik qazandıqdan sonra Caypur Racəsthan ştatının inzibati mərkəzi oldu (1948).

Memarlığı

Divarlarla əhatə olunmuş köhnə şəhərin memarlığında çəhrayı qumdaşıdan çox istifadə edildiyi üçün Caypur “çəhrayı şəhər” kimi məşhurdur. Onun düzgün planlaşdırılması qədim hind memarlığı ənənələrinin (düz bucaq altında kəsişən geniş küçələr dünyanın 4 cəhətinə istiqamətləndirilmişdir) davamıdır: Hava-Mahal sarayı (“Küləklər sarayı”; 18-ci əsrin 2-ci yarısı) orijinaldır: onun ornamentli fasadında 953 pəncərə var. Çandra-Mahal sarayı (18-ci əsr; hazırda Caypur maharacəsinin muzeyi), Cantar-Mantar rəsədxanası (1728–34), bağlar, fəvvarələr və s.-nin daxil olduğu şəhər sarayı kompleksinin (köhnə Caypur meydanının 1/7 hissəsi) qəribə üslubunda racput və moğol memarlığının elementləri birləşir.

Şəhər divarları xaricində 19–20-ci əsrə aid evləri olan Caypurun yeni hissəsi yerləşir. Şəhərdə Racəstan universiteti (1947); 50-yə yaxın kollec (o cümlədən kənd təsərrüfatı, tibb, mühəndislik və s.); Albert muzeyi (1876, 1886-cı ildə açılmışdır; -miniatür, xalça, silah və s.-dən ibarət kolleksiya) fəaliyyət göstərir. Caypur Hindistanda kriket mərkəzlərindən biridir. “Savay Mansinqx” stadionunda (təqr. 30 min tamaşaçı tutur) 1987 və 1996-cı illərdə kriket üzrə Dünya kuboku yarışları keçirilmişdir.

Sənayesi

Mühüm sənaye-ticarət mərkəzidir. Kimya, elektrotexnika, sement, şüşə-saxsı, yüngül (o cümlədən pambıq parça), yeyinti sənayesi müəssisələri fəaliyyət göstərir. Caypur Hindistanda qiymətli və yarım qiymətli daşların və əlvan daşların emalı üzrə ən iri mərkəzdir. Bədii sənətkarlıq (zərgərlik məmulatlarının rəngkarlıq miniatürlərinin, xalçaların hazırlanması; zərbetmə, fil sümüyü və daş üzərində oyma və s.); turizm inkişaf etmişdir. Caypurun yaxınlığında Amber şəhərinin iç qalasında, racəstxan knyazlarının sarayı (16-cı əsrin sonu – 17-ci əsr), Cayqarx istehkamı, çariça Sisodinin bağları, Qalta məbəd kompleksi (18-ci əsr, divar naxışları) var.

Qalereya

• 
  Birla Mandir, Caypur
• 
  Amer qalası
• 
  Amer qalası
• 
  Sanqaner
• 
  Amer qalası
• 
• 
• 
• 

Xarici keçidlər

• Caypur şəhərinin rəsmi internet saytı