Cenis Coplin (ing. Janis Lyn Joplin; 19 yanvar 1943[3][4][…], Port-Artur[d][5]4 oktyabr 1970[3][4][…], Hollivud, Kaliforniya) — amerikalı musiqiçi.

Cenis Coplin
ing. Janis Joplin[1][2][…]
Ümumi məlumatlar
Doğum adı Janis Lyn Joplin
Ləqəbləri Pearl, Mary Jane
Doğum tarixi 19 yanvar 1943(1943-01-19)[3][4][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 4 oktyabr 1970(1970-10-04)[3][4][…] (27 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti müğənni, müğənni-mahnı müəllifi, bəstəkar, musiqiçi, gitaraçı, səsyazma sənətçisi[d]
Fəaliyyət illəri 1962-1970
Janrlar Blyuz rok
sal musiqi
psixodelik rok
acid rok
kantri
folk rok
hard rok
caz blyuz
Musiqi alətləri gitara, akustik gitara[d]
Səs tembri messo-soprano
Albom şirkəti Columbia
Əlaqələri Big Brother and the Holding Company
Kozmic Blues Band
Full Tilt Boogie Band
Grateful Dead
Təhsili
Mükafatları əbədi nailiyyətlərinə görə "Qremmi" mükafatı
İmzanın şəkli
janisjoplin.com
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı redaktə

İlk illər: 1943–1961 redaktə

 
Joplin məktəb illərində, 1960.

19 yanvar 1943 tarixində Port Arthur, Texasda işləyən bir ailənin ilk uşağı olaraq dünyaya gəldi. Bir neftayırma zavodu qəsəbəsində böyüyən Janis, yeni tanış olduğu hər kəs tərəfindən qeyri-adi biri olaraq xarakterizə edilirdi. Gənclik illərində sənətçi şəxsiyyətini kəşf edən ailəsi, ona bu sahədə özünü inkişaf etdirməsi üçün dəstək verdi. 14 yaşındə cəmiyyət tərəfindən qeyri-adiliyinə görə qəbul edilməyən Janis, özünü musiqinin və sənətin içində gizlətməyə qərar verdi. 18 yaşında, Texasdakı bir çox yerli klubda səhnəyə çıxmağa başladı. Daha sonra blues musiqisinə olan talantının tükəndiyini düşünərək, Lamar State College of Technology kollecinə daxil oldu. 1963-cü ildə məktəbi buraxdı və musiqi karyerası üzərində işləməyə qərar verdi.

Kaliforniya Həyatı redaktə

 
Joplin'in San Francisco, Californiada, 122 Lyon Street Haight-Ashbury adresindəki evi. O burada 1960-cı ilə kimi sevgilisi Country Joe McDonald ilə yaşamışdır

1963-cü ildə avtostopla gəldiyi Kaliforniya Dream'ində hippi hərəkatınə daxil oldu. Qısa zaman içində San Francisco və Venice çimərliyindəki kafe və klubların imtiyazlı bir sənətçisi halına gəldi. Kaliforniyada keçirdiyi iki ilin ardından özünü idarəni böyük ölçüdə itirən Janis, spirt və amfetamin istifadə etməyə başladı. Bu gedişi dayandırmaq üçün Port Arthur'a geri dönərək, yarımçıq qoyduğu məktəbinə yenidən daxil oldu. Məktəbdə çox müvəffəqiyyətli olmasına baxmayaraq, bu istiqamətdə inkişaf edən həyatından heç vaxt məmnun olmadı.

Big Brother and the Holding Company dövrü: 1966–1968 redaktə

 
Joplin və Big Brother and the Holding Company, 1966–1967 illər.

Janis, kiçik qəsəbə həyatına uyğunlaşa bilməyəcəyini anlayan kimi Kaliforniya'ya geri döndü. Burada, dostu və meneceri olan Chet Holmes tərəfindən Big Brother and the Holding Company adlı bir qrupda solist olması təklif edildi. Bu qrupla işə başlayan Janis, 1967-ci ildə səhnəyə çıxdıqları Monterey Beynəlxalq Pop Festivalında, blues klassiki olan "Ball and Chain" ilə izləyənləri ovsunlayaraq, qrupun diqqət mərkəzində olmasını təmin etdi. Bu performans sonrasında aldıqları albom təklifini geri çevirməyən qrup, 1968-ci ildə ilk albomunu buraxdı.

1968-ci ildə, qrupun menecerliyini öhdəsinə götürən Albert Grossman, Kolumbiya Records val şirkətiylə bir razılaşma imzalamağı bacardı və eyni il qrupun "Cheap Thrills" albomu bu şirkətin etiketi ilə nəşr olundu. Bu albomda, "Piece of My Heart", "Ball and Chain" və "Turtle Blues" kimi klassikləşmiş blues mahnılarının canlı versiyaları da var idi. Bu albomun müvəffəqiyyəti sayəsində səkkiz həftə siyahılarda üst sıralarda qalmağı bacaran qrupun adı artıq "Janis Joplin with Big Brother and the Holding Company" olaraq bilinməyə başlamışdı.

Arxa arxaya gələn böyük müvəffəqiyyətlər, qrupun narkotik və spirtlə olan bağlılığını daha da artırdı, tez-tez bahalı narkotiklərlə edilən məclislər qrupun performansına və iş əlaqələrinə pis istiqamətdə təsir etdi. 1968-ci ilin sonunda, Big Brother and the Holding Company son performansını reallaşdırdıqdan sonra dağıldı.

Solo fəaliyyət: 1969–1970 redaktə

Sonrakı il karyerasına tək başına davam etmək qərarı alan Joplin, 1969-cu ilin İyun ayında baş tutan "Woodstock" festivalında səhnəyə çıxaraq yenidən böyük bir rəğbət qazandı. Blues'in yanında caz musiqisinə də hər zaman marağı olan Joplin, həmin il "The Cozmic Blues Band"i qurdu və "I Got Them All' Kozmic Blues Again Mama!" albomunu buraxdı.

Qazandığı müvəffəqiyyətlərlə birlikdə artan stressini basdırmaq istəyən Joplin, heroin istifadə etməyə başladı və istifadə etdiyi digər narkotiklərin və spirtin miqdarını gün keçdikcə artırdı. 1969-cu ilin sonunda bu gedişatının doğru olmadığının fərqinə vararaq bütün asılılıqlarına son verdi və yeni bir başlanğıc etmək üçün "The Full Tilt Boogie Bant" adlı qrupu qurdu.

Ölümü redaktə

 
Joplin'in "Summer of Love – Art of the Psychedelic Era" adlanan Whitney Museum'da saxlanılan Porsche 356C model avtomobili

1970-ci il 4 oktyabr günü Joplin səsyazma studiyasında, səs yazmaq üçün lazım olanda, onun yoxa çıxması prodüser Pol A. Rothchild'i narahat etdi. Booge'nin yol meneceri prodüserə Joplinin getdiyi son yeri bildirdi və Rothchild ora gedən zaman hotelin qarşısında Janisin Porsche 356C model avtomobilini gördü. Hotelə daxil olub otağın qapısınə açan zaman çarpayının yanında, döşəmədə Joplinin ölü bədənini gördü. Rəsmi ölüm səbəbi istifadə etdiyi heroinin normaldan artıq dozası və spirtli içki ilə qarışması idi, amma Janisin günlüyünə baxan zaman dərin bir depresiya içində olduğu və hoteldə olan müddətdə, söz vermələrinə baxmayaraq dostlarının onun ziyarətinə gəlməməsi, insanlarda intihar şübhəsi yaratdı. Bunlara baxmayaraq Janis artıq ölmüşdü və klub 27-nin növbəti üzvünə çevrilmişdi.

Onun bədəni Los-Ancelesdəki Westwood Village Mortuary də yandırıldı və külü təyyarədən Stinson sahili boyu Sakit Okeana töküldü.

Ölümünün ardından buraxılan albomunda olan "Me and Bobby McGee" və "Mersedes Benz" kimi mahnıları ilə həftələrlə siyahılarda üst sıralarda qaldı

Janis Joplin, yaşadığı zamanda olduğu kimi indiki vaxtda da, gəlmiş keçmiş ən yaxşı qadın blues müğənnilərindən biri olaraq qəbul edilməkdədir.

Studiya Albomları redaktə

Diskoqrafiya redaktə

Big Brother and the Holding Company
Albom İl Şirkət Əlavə
Big Brother and the Holding Company 1967 Mainstream Records
Big Brother and the Holding Company 1967 Columbia 2 mahnı
Big Brother and the Holding Company 1967, CD 1999 Columbia Legacy CK66425 2 mahnı
Cheap Thrills 1968 Columbia Multi-Platin Industry Association of America şirkəti
Cheap Thrills 1968, CD 1999 Legacy CK65784 4 mahnı
Live at Winterland '68 1998 Columbia Legacy ASIN: B000007TSP
Live at the Carousel Ballroom 1968 2012 Legacy Recordings
Kozmic Blues Band
Albom İl Şirkət Əlavə
I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama! 1969 Columbia Platin RIAA
I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama! 1969, CD 1999 Legacy CK65785 3 mahnı
Live in Amsterdam
The Woodstock Experience 2009 Legacy Recordings
Full Tilt Boogie Band
Albom İl Şirkət Əlavə
Pearl 1971 Columbia ölümdən sonra, 4 Multi-Platin RIAA
Pearl 1971, CD Columbia CD64188
Live in Honolulu 1975
Wicked Woman (Janis Joplin albom) 1976
Pearl 1971, CD 1999 Legacy CK65786 4 mahnı
Pearl 1971, 2CD 2005 Legacy COL 515134 2 CD1 – 6 mahnı
CD2 – The Festival Express turundan bütün mahnlılar, məkanlar
The Pearl Sessions 2012 Legacy Recordings
Big Brother & the Holding Company / Full Tilt Boogie
Albom İl Şirkət Əlavə
In Concert 1972 Legacy CK65786 ASIN: B0000024Y7
Ölümündən sonra
Albom İl Şirkət Əlavə
The Typewriter Tape

1964

Janis Joplin's Greatest Hits 1973 Columbia ASIN B00000K2W1, 7 Multi-Platin RIAA
Janis 1975 CBS 2 disk, Gold RIAA
Antologiya 1980 2 disk
Farewell Song 1983 Columbia Records ASIN: B000W44S8E
Cheaper Thrills 1984 Fan Club ASIN: B000LYA9X8
Janis 1993 Columbia Legacy 3 disk – ASIN: B00000286P
18 Essential Songs 1995 Columbia Legacy ASIN: B000002B1A, Gold RIAA
The Collection 1995 3 Disk ASIN: B000BM6ATW
Live at Woodstock: avqust 19, 1969 1999
Box of Pearls 1999 Sony Legacy 5 Disk – ASIN: B0009YNSK6
Super Hits 2000 Sony ASIN: B00004T1E6
Love, Janis 2001 Sony ASIN: B00005EBIN
Essential Janis Joplin 2003 Sony ASIN: B00007MB6Y
Very Best of Janis Joplin 2007 Import ASIN: B000026A35

Billboard Çartları redaktə

Albomlar redaktə

(Big Brother & The Holding Company üzvü kimi)

İl Albom US Top 200 US R&B
1967 Big Brother and the Holding Company 60 28
1968 Cheap Thrills 1 7

(solo ifaçı kimi)

İl Albom US Top 200 US R&B
1969 I Got Dem Ol' Kozmic Blues Again Mama! 5 23
1971 Pearl 1 13
1972 Joplin In Concert 4
1973 Janis Joplin's Greatest Hits 37
1975 Janis 54
1982 Farewell Song 104
2011 Super Hits 113

Single'lər redaktə

Big Brother & The Holding Company üzvü kimi

İl Mahnı US Hot 100
1968 Down on Me 43
Coo Coo 84
Piece of My Heart 12

Solo ifaçı kimi

İl Mahnı US Hot 100
1969 Kosmic Blues 41
1971 Me and Bobby McGee 1
Get It While You Can 78
Cry Baby 42
1972 Down on Me (Live) 91

Videoqrafiya redaktə

  • Monterey Pop (1968)
  • Petulia (1968)
  • Janis Joplin Live in Frankfurt (1969)
  • Janis: The Way She Was (1974)
  • Comin’ Home (1988)
  • Woodstock — The Lost Performances (1991)
  • Woodstock: 3 Days of Peace & Music (Director’s Cut) (1994)
  • Festival Express (2003)
  • Nine Hundred Nights (2004)
  • The Dick Cavett Show: Rock Icons (2005) Shout
  • Rockin' at the Red Dog: The Dawn of Psychedelic Rock (2005)
  • This is Tom Jones (2007) 1969 appearance on TV show
  • Woodstock: 3 Days of Peace & Music (Director’s Cut) 40th Anniversary Edition (2009)
  • Janis Joplin with Big Brother: Ball and Chain (DVD) Charly (2009)

İstinadlar redaktə

Ədəbiyyat redaktə

  • Amburn, Ellis. Pearl: The Obsessions and Passions of Janis Joplin: A Biography. NY: Warner Books, 1992. ISBN 0-446-39506-4.
  • Caserta, Peggy. Going Down with Janis: Janis Joplin's Intimate Story. Dell: 1974. ASIN: B000NSBNMI.
  • Dalton, David. Piece of my Heart: A Portrait of Janis Joplin. NY: Da Capo Press, 1991. ISBN 0-306-80446-8.
  • Echols, Alice. Scars of Sweet Paradise: The Life and Times of Janis Joplin. NY: Henry Holt, 1999. ISBN 0-8050-5394-8.
  • Friedman, Myra. (1973). Buried Alive: The Biography of Janis Joplin. New York: William Morrow. ISBN 0-688-00160-2.
  • Gilmore, John. LAID BARE: A Memoir of Wrecked Lives & the Hollywood Death Trip. Los Angeles: AMOK. 1997. ISBN 1-878923-08-0.
    ISBN 1-878923-08-0
  • Joplin, Laura. Love, Janis. NY: Villard Books, 1992. ISBN 1-888358-08-4.
  • Stieven-Taylor, Alison. Rock Chicks. Sydney: Rockpool Publishing, 2007. ISBN 978-1-921295-06-5.

Xarici keçidlər redaktə