Ciovyo Kolleksiyası və ya Ciovyo Portretləri kimi tanınan Ciovyo Seriyası 16-cı əsrin italyan intibah dövrü tarixçisi və bioloqu Paolo Covio tərəfindən yığılmış 484 portretdən ibarət bir seriyadır. Ədəbi şəxsiyyətlərin, hökmdarların, dövlət xadimlərinin və digər şəxslərin portretləri vardır. Ciovyo məşhur adamların ictimai arxivi kimi nəzərdə tutulan bu kolleksiyanı ilk olaraq Komo gölü sahilində yerləşən xüsusi bir muzeydə yerləşdirib.Orjinal kolleksiyanın zədələnməsinə baxmayaraq I Kosimo de Mediçi üçün hazırlanmış bir nüsxəsi indi Florensiyanın Uffitsi qalereyasında daimi bir evə malikdir.

Uffitsi qalereyasında birinci dəhliz. Ciovyo portretləri boyalı tavandan aşağıda göstərilən kiçik rəsmlərdir.

Yaranması

redaktə

Ciovyo ilk olaraq Roma şəhərində karyerasını davam etdirmək üçün məmləkəti Komonu tərk etdikdən sonra 1512 civarında portret toplaya bildi.[1] Əvvəl yazıçılara yönəldilmiş kolleksiya hərbiçilər, krallar, papalar, rəssamlar və hətta bir neçə tanınmış qadınları əhatə etmişdir.[2] Seriya öz zamanındakı məşhur adamları da ehtiva edirdi. Ciovyonun qalereyası daimi bir ictimai qeyd kimi xidmət etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur və onun dəqiqliyi haqqında diqqətli olmuşdur. İdeallaşmış portretlər kifayət deyil. O, mümkün olduğu qədər həyatdan çəkilmiş portretləri üstünlük verdi. Belə olmadığı təqdirdə sikkələrdən, büstlərdən və ya əvvəlki həyat portretlərindən hazırlanan bənzərliklər qəbul edilmişdir[3] . Ciovio kolleksiyası istiqamətində əsərlər qazanmaq üçün intensiv işləmiş, müraciət edərək Avropada və Yaxın Şərqdə onlarla ictimai xadimə yazmışdır. Onun yazışmaları göstərir ki, o özü üçün ödənilən bir çox şəkillər üçün qiymət sövdələşməsi aparmış,razı salmağa çalışmış və hətta rüşvət də vermişdir.[4]

Ciovyo kolleksiyasını unikal edən onu ictimaiyyətə açmaq idi.20-ci əsr bioqrafı T.C Prays Zimmermann yazırdı ki,Göldə bir portret muzey qurma ideyası Avropa sivilizasiyasına ən orijinal töhfədir.[5] Portretlərin kolleksiyalarının ruhlandırıcı dəyəri antik nümunələrdən şüurlu şəkildə canlanan tanış İntibah dövrü idi.humanist Poqqio Bracçiolini öz essesi De nobilitate liberdə yazırdı ki, "çünki onlar şüur ​​və hikmət axtarışında üstünlük qazanan insanların gözlərinin qarşısında yerləşdirildiklərinə inanırdılar ki, qəlbinə kömək etsinlər və ruhu yandırsınlar" deyə romalıları təqlid etməlidirlər.[6] Bənzər kolleksiyaların nümunələri 14-cü əsrin əvvəllərində və daha az dünyəvi dəstlərlə izah edilə bilər " Doqquz görkəmli "və Roma kitabxanalarında filosofların büstlərinin ədəbi məlumatları, Plini kimi[7]" bürüncdən şəkillər "... ölümsüz ruhları bizimlə danışanların şərəfinə kitabxanalarda eyni yerdə qurulmuşdur.[8] lakin bunlardan heç biri ictimaiyyətin inkişaf etdirilməsi məqsədilə nəzərdə tutulmamışdır. Ciovyo tez-tez layihəsini templum virtutis olaraq ya da "fəzilət məbədi" kimi onun nəsihətamiz məqsədini əks etdirir.[3]

Muzeyin qurulması 1537-ci ildə başlanmış və 1543-cü ildə başa çatmışdır. Portretlər subyektlərin nailiyyətlərinə görə dörd kateqoriyaya bölünmüşdür:yaşayan yazıçılar (şairlər və filosoflar da daxil olmaqla),vəfat etmiş yazıçılar, böyük sənətkarlar, krallar, papalar və generallar. Şəkillər bu qruplar içərisində ölüm tarixinə görə xronoloji olaraq və ya hələ də yaşadıqları təqdirdə doğum ilinə görə uyğunlaşdırılır.[9] Sonra əlaqəli olaraq Ciovyo portretlərini müşayiət etmək üçün qısa tərcümeyi-halları yazılmışdır. eləcə də Eloqia kimi tanınan Elogia veris clarorum virorum imaginibvs apposita, quae in Mvsaeo Ioviano Comi spectantur (1546) and Elogia virorum bellica virtute illustrium veris imaginibus supposita, quae apud Musaeum spectantur (1551) kimi dərc edilmişdir. Bu bioqrafyaların daxil edilməsi yenilik idi. 1517-ci il antikvar Andrea Fulvionun İllustrium təsvirləri sikkələrdən çəkilmiş ağac portretləri ilə qısa tərcümeyi-halları birləşdirən bir neçə oxşar əsərdən biridir. Qədim dünyanın təxminən 700 məşhur şəxsiyyətindən ibarət olan Varronun itirilmiş təsvirləri, Cioviyoya də ilham verə bilərdi.[10]

1521-ci ildə Cioviyonun ölümündən sonra orijinal kolleksiyası sonradan dağılmış və itmişdir. Bəzi portretlər Komodakı Pinacoteca Civica di Palazzo Volpidə saxlanılır.[11] O,I Kosimo de'Mediçi tərəfindən o il istismara verilmiş bir sıra nüsxədə saxlanılır. Rəssam Kristofano Dell’Altissimo portretlərin sürətlərini 1552-1589-cu illər ərzində nüsxələrini çıxararaq, 1587-ci ildən bu yana Uffitsinin birinci dəhlizində nümayiş etdirdi.[12]

Kristofano dell'Altissimo tərəfindən köçürülmüş qalereya

redaktə

Biblioqrafiya

redaktə
  • Aleci Linda Kinger. "Şəxsiyyətin təsvirləri: On beşinci və on altıncı əsrin italyan portret kolleksiyaları". "Fərdin təsviri: İntibah dövründə portretlər"
  • Eds. Nikolas Mann and Lyuk Sayson. London: Britaniya Muzeyi Mətbuatı, 1998. 67–79.
  • Kampbell Lorne. İntibah portretləri: 14, 15 və 16-cı əsrlərdə Avropa portret-rəsmləri. Nyu Havın: Yale Yuniversiti Mətbuatı, 1990.
  • Fossi Qloria.Uffitsi qalereyası:İncəsənət və tarix kolleksiyaları.Firenze:Firenze Muzeyi, 2001.
  • Giovio Paolo. İtalyan Portret Qalereyası. Florensiya Alden Graqq tərəfindən tərcümə edilmişdir. Boston: Çapman və Qrimes, 1935.
  • Haskell Francis. Tarix və onun təsvirləri: sənət və keçmişin təfsiri. Yale Universiteti Mətbuatı. 1995.ISBN 0-300-05949-3, ISBN 978-0-300-05949-6
  • Müntz, Eugène. "Le Musée de portraits de Paul Jove. Contributions pour servir à l’iconographie du moyen âge et de la renaissance," Mémoires de l'Institut nationale de France, Académie des inscriptions et belles-lettres, Vol. 36, no. 2, 1900. 249–343.
  • Zimmermann T. C. Prays. Paolo Qiovio: Tarixçi və on altıncı əsrin İtaliya böhranı. Princeton, NJ: Princeton Universiteti Mətbuatı, 1995.

İstinadlar

redaktə
  1. Aleci 1998, 68
  2. Burke, Peter. The European Renaissance: Centres and Peripheries. Malden, Mass.: Blackwell Publishers, 1998, 190
  3. 1 2 Zimmermann 1995, 160
  4. Zimmermann 1995, 206
  5. Zimmermann 1995, 159
  6. Quoted in Joost-Gaugier 1985, 58. The instructive value of portrait collections during the Renaissance, an aspect of "civic humanism", was explored with particular reference to Poggio Bracciolini by Christiane L. Joost-Gaugier, "Poggio and Visual Tradition: 'Uomini Famosi' in Classical Literary Description" Artibus et Historiae 6.12 (1985), pp. 57-74; Bracciolini is quoted p58.
  7. On this associative and commemorative practice among Roman literati see E. Bartman, "Sculptural collecting and display in the private realm", in E.K. Gazda, ed. Roman Art in the Private Sphere (Ann Arbor) 1991, pp 71-88.
  8. Pliny's Natural History, xxxv.9-10; for the instructive power of images to Romans, see P. Gregory, "'Powerful images': responses to portraits and the political use of images in Rome" Journal of Roman Archaeology 7 (1994) pp 80-99
  9. Giovio 1935, 28-29
  10. Zimmermann 1995, 207
  11. http://www.lombardiabeniculturali.it/opere-arte/collezioni/20/ Arxivləşdirilib 2016-12-30 at the Wayback Machine lombardiabeniculturali.it
  12. Fossi 2001, 32

Həmçinin bax

redaktə

Xarici keçidlər

redaktə