Dövlətyarlı

Dövlətyarlı
Dövlətyarlı
	39°37′07″ şm. e. 47°09′05″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Region	Füzuli rayonu
Rayon	Füzuli rayonu
Başçı	Alı Alıyev
Tarixi və coğrafiyası
Saat qurşağı	UTC+04:00;
Əhalisi
Əhalisi	1.500 nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+994
Poçt indeksi	AZ1919
Nəqliyyat kodu	19
	Xəritəni göstər/gizlə Dövlətyarlı Dövlətyarlı
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dövlətyarlı — Azərbaycan Respublikasının Füzuli rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Tarixi redaktə

Kəndin adı Səfəvi Şahı- Şah İsmayıl Xətainin Dövlətyar adında yüzbaşısının adına verilmişdir. Kəndi Dövlətyarlı nəslindən olan ailələr saldığı üçün belə adlandırılmışdır. 1890 cı ildə kəndin ilk sakinləri Cənnət oglu İsgəndər və onun dayısı oglanları Təhməz və Eyvaz Susa qəzasından indiki Dövlətyarlı ərazisinə köç etmişlər. Kəndin ilk sakinləridə onlar olmuşlar. Kəndə sonradan gələn sakinlər 1905-ci ildə Erməni-Müsəlman davası nəticəsində qərbi Azərbaycanın Sisyan deyilən ərazisindən keçmiş Karyagin indiki Füzulli rayonunun ərazisinə köç etmişlər.^[2] Kənd iki obadan Aşagı oba və Yuxarı obadan ibarət idi. Kənddə 5-tayfa var idi onlardan Muradlı Mehdilli Kazımlı Məmmədli vəYediyarli . Sonradan kəndə İrandan və Qarabagın başqa kəndlərindən köçüb gələrək formalaşaraq 285 evdən ibarət olmuşdur. Kəndin zəhmət sevəriyinin nəticəsində beş nəfər 1947-ci ildə Sosialist Əməyi Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür . Müharibədən sonraki aclıq illərində Füzuli rayonu əsasda Dövlətyarlı kəndi bol taxıl yetişdirdiyinə görə qonşu rayonların əhalisi taxıl tələbatlarını ödəmək üçün buraya gəlirlərmiş. Kəndin yaxınlıgında tarixi abidələr Qaraköpəktəpə və Nərgiz təpə yerləşir. Kəndin başqa bir sərvəti isə onun ziyalıları ilə və zəhmət adamları ilə məşhur olmasıdır.

Kənd 9 Noyabr 2020-ci ildə [Azərbaycan Silahli qüvvələri tərəfindən azad edilmişdir [ .^[3]

Toponimikası redaktə

Dövlətyarlı oyk. Füzuli r-nunun eyniadlı i.ə.v.-də kənd. Köndələnçayın (Arazın sol qolu) sahilində, Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Kəndi dövlətyarlı nəslindən olan ailələr saldığı üçün belə adlandırılmışdır. Etnotoponimdir.^[4]

Coğrafiyası və iqlimi redaktə

Dövlətyarlı kəndi Füzuli rayonunun mərkəzindən 4 km şimalda, Köndələnçayın (Araz çayının sol qolu) sol sahilində yerləşir. Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Kəndin xoş bir iqlimi vardır. Belə ki burada bütün fəsillər oldugu kimi özün göstərir. Kəndin ətrafı yüksək və alcaq təpələrlə əhatə olunmuşdur. Cənub istiqamətində Köndələnçay axır. Köndələnçayın ətrafında kənd əhalisinin içməli suya təlabatını ödəyən üç bulaq vardır ki, onlardan ən böyüyü Sarı bulaq, Orta bulaq və Qaraköpək bulağıdır. Kənd yeraltı sərvətləri ilə də məşhurdur. Belə ki kəndin qərb istiqamətində yeləşən daş karxanasından çıxarılan əhəng daşı, Allahqulular dağında tapılan qranit daşı və s. göstərmək olar.

Füzuli rayon Zərgar, Qaraməmmədli, Yağlıvənd, Dilağarda, Qərbənd və Şəkərcik kəndləri Dövlətyarlı kəndi ilə qonşuluqda yerləşən yaşayış məntəqələridir.

Əhalisi redaktə

Kəndin əhalisi təxminən 2000 nəfərdir (təxminən 285 ev).

Tanınmış şəxsləri redaktə

Əli Vəliyevin Durna Qatarı kitabına bax . Kənd Sosialist əməyi qəhrəmanları ilə həmişə fəxr etmişdir.

Muradov Cəlil
Mehdiyev İsa
Məmmədova Asiya
Səfiyeva Ceyran
Həsənova Sayad.

Kənd ziyalıları dəyərli insanları ilə də fəxr etmişdir onlardan

Talıbov Cəlal(Az.ssr. Mərkəzi komitəsininnin üzvü)
Məmmədov Hüseyin(kolxoz sədri)
Məmmədov Misir(sovxoz direktoru)
Həziyev Mədət(sovxoz direktoru)
Behbudov Əşrəf bas baytarliq idaresinin mudiri
Həziyev Əli(baş mühasib)
Nəbiyev Umud(baş aqronom)
Kazımov Şükür(baş mühəndis)rKazımov Əvəz(baytar həkim)
Kazımova Səkinə(kənd icra nümayəndəsi)
Muradov Elman(iqtisadçı)
Həziyev Fəxrəddin(şərab zavodu direktoru) (
Kazımov Elxan(kənd icra nümayəndəsi)
Muradov Əli(müəllim) (
Məmmədov Vaqif (bakı ət kombinatının direktoru)
Talıbov Çərkəz (müəllim)
Həsənova Səidə (feldşer)
Əliyev Əkbər (feldşer)
Muradov İlyas (pediatr həkim)
Hüseyinov Sərxan (mühəndis)
Aslanov Idris(məhkəmə katibi)

İqtisadiyyatı redaktə

1980-ci illərin sonlarına qədər üzümçülük əsas sahəyə çevrilmişdir. 1988-ci ildən yenidən taxılçılıq kənddə inkişaf etməyə başladı. Azərbaycanın ən münbit torpaqları Qarabag bölgəsində oldugu kimi kəndində torpaqları demyə olmasına baxmayaraq çox məhsuldardır. Kənd istər taxılı istərsədə yetişdirdiyi üzümü ilə çox məşhur olmuşdur. Dövlətyarlı kəndində poct söbəsi bir klub iki magaza icra numayəndəliyi məktəb usaq bagçası yeməkxana 1-üzüm zavodu fəaliyyət göstərmişdir. Kənd SSRİ- dövründə "Telman adına sovxoz" kimi fəaliyyət göstərmişdir.

İstinadlar redaktə

↑ Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
↑ Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. I cild, səh. 170.
↑ Ali Baş Komandan və Ordumuzdan bayram müjdəsi: 71 kənd, 1 qəsəbə, 8 strateji yüksəklik Arxivləşdirilib 2020-11-16 at the Wayback Machine. report.az (azərb.). 9 noktyabr 2020.
↑ Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427

Xarici keçidlər redaktə

İkinci "Ağıllı kənd" salınır: nə qədər insan köçürüləcək?

[1] Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.

[2] Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. I cild, səh. 170.

[3] Ali Baş Komandan və Ordumuzdan bayram müjdəsi: 71 kənd, 1 qəsəbə, 8 strateji yüksəklik Arxivləşdirilib 2020-11-16 at the Wayback Machine. report.az (azərb.). 9 noktyabr 2020.

[4] Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427

[1]

[2]

[3]

[4]