Dalğalı birəcik

Dalğalı birəcik (lat. Phyllotreta undulata) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin həşəratlar sinfinin sərtqanadlılar dəstəsinin yarpaqyeyənlər fəsiləsinin birəcik cinsinə aid heyvan növü.

Dalğalı birəcik
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Ranqsız: İlkağızlılar Tipüstü: Tüləyənlər Ranqsız: Panarthropoda Ranqsız: Tactopoda Tip: Buğumayaqlılar Klad: Pancrustacea Yarımtip: Altıayaqlılar Sinif: Həşəratlar Ranqsız: Dicondylia Yarımsinif: Qanadlılar Budaq: Metapterygota İnfrasinif: Yeniqanadlılar Ranqsız: Eumetabola Ranqsız: Tam çevrilmə ilə inkişaf edən həşəratlar Dəstə: Sərtqanadlılar Yarımdəstə: Polyphaga İnfradəstə: Cucujiformia Klad: Phytophaga Fəsiləüstü: Chrysomeloidea Fəsilə: Yarpaqyeyənlər Yarımfəsilə: Galerucinae Triba: Alticini Cins: Birəcik Növ: Dalğalı birəcik
Beynəlxalq elmi adı
Phyllotreta undulata
Şəkil axtarışı ITIS   720436 NCBI   346830 EOL   1172423

Xarici quruluşu

Bu birəciyin rəngi qara və bozumtuldur. Hər qanadın üstündə sarı, uzun xətt keçir. Uzunluğu 2-2,8 mm-dir.

Həyat tərzi

Cinsi yetişkənliyə çatmayan yaşlı böcəklər tarlalarda, bağlarda, meşə kənarında yerə tökülmüş yarpaqların, müxtəlif bitki qalıqlarının altında, torpağın üst qatlarında və başqa yerlərdə qışlayırlar. Böcəklər martın ikinci yarısında qışlamadan çıxırlar, əvvəl onlar müxtəlif xaççiçəkli bitkilərin alaq otları ilə qidalanırlar.

Şitillərin sahələrə köçürüldüyü və xaççiçəkli bitkilərin cücərtiləri əmələ gəldiyi vaxtlarda birəciklər mədəni bitkilər üzərinə keçirlər. Əsasən yarpaqları, bəzən isə yarpaqların saplaqlarını, çiçək və toxumların qınlarını zədələyirlər. Birəciklər yarpaqların üzərində çoxlu deşiklər açırlar. Toxumalar zədələndiyi üçün yarpaqlar quruyurlar. Kiçik zədələnmələrə bitkilər asanlıqla dözürlər. Lakin zərəvericinin miqdarı xeyli artdıqda bitkinin yarpaqları quruyur, bitkilər boyatmadan qalır, bəzən isə məhv olurlar. Bitkinin orta yarpaqları və boy nöqtəsinin məhv edilməsi daha təhlükəlidir.

Yaz fəslində isti və quraq günlərdə böcəklərin fəallığı və qidalanmaya hərisliyi artır. Temperatur aşağı düşəndə və nisbətən çox rütubət olanda böcəklər az fəallıq göstərirlər. Böcəklər ilin yaz, yay və payız fəsillərində rast gəlmək olar. Əsasən ildə 1 nəsil verirlər.

Yayılması

Dağlıq və dağətəyi ərazilərdə geniş yayılmışdır. Azərbaycanın Şəki-Zaqatala, Quba-Xaçmaz, Gəncə-Daşkəsən və Lənkəran-Astara zonalarında daha geniş yayılmışdır.