Dek (tatu)

Dek (kürd. deq, دەق) və ya xal (kürd. xał , خاڵ) — kürdlərə aid ənənəvi və unikal tatular. Dek daha çox kürd qadınları arasında rast gəlinir, lakin kişilər arasında da müşahidə olunur. İslamın təsiri ilə dekin tətbiqi daha az yayılmış və xına ilə əvəz edilmişdir. Xınadan fərqli olaraq, dek müvəqqəti deyil. Kürd kimliyini yenidən təsdiq etmək üçün dekdən istifadəni canlandırmaq üçün səylər göstərilmişdir. Dek yezidilər tərəfindən də tətbiq edilir.

Qadın əlində ənənəvi kürd döyməsi.

Tarixi

Dekin mənşəyi məlum deyil.

XVI əsrin əvvəllərində Amidalı Aesi "Medicae Artis Principes" əsərində dek və onun necə hazırlandığını yazmışdır. O, bu əsərdə dek materialının şam ağacını, bir qədər korroziyaya uğramış tunc, saqqız və ağacların yağını əzərək qarışdırmaqla hazırlandığını izah etmişdir. Bu qarışıqdan başqa, ikinci qarışığı yaratmaq üçün korroziyaya uğramış bürünc sirkə ilə qarışdırılır. Sonra kəvər şirəsi və su qarışdırılır. Sonra döymə yeri bu kəvər şirəsi qarışığı ilə təmizlənir, pirsinqlə dizayn çəkilir və birləşmiş qarışıq dəriyə çəkilir.

Jak de Morqan 1895-ci ildə kürd qadınlarının döymələrini müşahidə etmiş və ən çox yaşlı qadınların döymə etdirdiklərini, bəzən bütün bədəninə döymə vurulduğunu qeyd etmişdir. Kişilərə döymə vurulduqda, bu, əsasən əllərində, nadir hallarda isə üzlərində olurdu. Henri Fild 1950-ci illərdə İranın Kürdüstan və Kirmanşah ostanlarına səfər edərkən də bu hadisəni müşahidə etmişdir.