Dmitri Uznadze
Dmitri Uznadze (gürc. დიმიტრი უზნაძე; 20 dekabr 1886 (1 yanvar 1887) – 9 oktyabr 1950[1][2], Tbilisi[1]) — gürcü psixoloq və psixologiya üzrə elmlər doktoru, Tbilisi Dövlət Universitetinin (TDU) və Gürcüstan Elmlər Akademiyasının (GEA) həmtəsisçisi.
| Dmitri Uznadze | |
|---|---|
| gürc. დიმიტრი ნიკოლოზის ძე უზნაძე | |
 | |
| Doğum adı | დიმიტრი უზნაძე |
| Doğum tarixi | 20 dekabr 1886 (1 yanvar 1887) |
| Vəfat tarixi | 9 oktyabr 1950[1][2] (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| İş yeri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəDmitri Uznadze 1886-cı ildə Gürcüstanın qərbindəki Kutaisi vilayətinin Sakara adlı kəndində, kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1896-cı ildə Kutaisi Liseyinə daxil olmuşdur. 1905-ci il inqilabına qatıldığı üçün liseydən qovuldu.[3] Təhsilini davam etdirmək üçün əvvəlcə İsveçrəyə, daha sonra isə Almaniyaya getdi. 1909-cu ildə Leypsiq Universitetinin fəlsəfə fakültəsini bitirmişdir. 1910-cu ildə "Vladimir Solovev: Epistemologiya" adlı əsəri ilə Almaniyanın Vittenberq Universitetində doktorluq dərəcəsi almışdır. 1909-cu ildə ölkəsinə qayıtdıqdan sonra Kutaisidə tarix müəllimliyi etmişdir.
1912-ci ildə Dmitri Uznadzenin "Təcrübə Pedaqogikasına Giriş" adlı kitabı nəşr olunmuşdur. Beləliklə, Gürcüstanda iki yeni fənnin əsası qoyuldu. Bu fənnlərə təşəbbüs pedaqoqikası və uşaq psixologiyası fənnləri daxildir. Dmitri Uznadze 1910-cu ildə Rusiyanın ilk praktiki-pedaqoji qurultayında Gürcüstanı təmsil etmişdir. O, qurultay zamanı qabaqcıl pedaqoji fikirləri məktəb praktikasına gətirməyə çalışmışdır.[4] 1915–1917-ci illərdə Sinatle qızlar məktəbinin direktoru kimi fəaliyyət göstərmişdir.
1917-ci Oktyabr inqilabından sonra Tiflis Dövlət Universitetinin (TDU) yaradılmasında iştirak etmişdir.[5] Yüksək ixtisaslı təhsil kadrlarının hazırlanması və pedaqogikası sahəsində elmi tədqiqatlar aparmışdır. Təhsil və məktəb islahatı məsələləri üzrə də çalışmışdır. 1917-ci ildə "Zaqafqaziyada məktəb islahatı" adlı kitab nəşr etdirmişdir. 1941-ci ildə Gürcüstan Elmlər Akademiyasını (GAS) qurdu. 1941–1950 illər arasında Gürcüstan Elmlər Akademiyası Psixologiya İnstitutunun (indiki Dmitri Uznadze adına Psixologiya İnstitutu) ilk direktoru olmuşdur. 1946-cı ildə ona "Gürcüstanın görkəmli elm xadimi" adı verilmişdir.
9 oktyabr 1950-ci ildə Tbilisidə vəfat edən Dimitri Uznadze, Tbilisi Dövlət Universitetinin bağçasında dəfn edildi.[6] 1951-ci ildən bəri Tbilisi Dövlət Universitetində onun adını daşıyan təhsil təqaüdü təsis edilib. Dimitri Uznadzenin yaşadığı ev, şəxsi əşyalarını ilə birlikdə muzey kimi fəaliyyət göstərir.[7]
Psixologiyanın inkişafında xüsusi rol oynayan monoqrafiyaları : "Eksperimental Psixologiyanın Əsasları" (1925), "Ümumi Psixologiya" (1940), "Uşaq Psixologiyası" (1947), "Ruh psixologiyasının eksperimental əsasları" (1949), "Eksperimental Pedaqogikaya giriş" (1912). Həmçinin 1917-ci ildə nəşr edilmiş gürcü dilindəki ilk dərs kitabları : "Qədim Şərq və ibtidai mədəniyyət", "Qədim Yunanıstan", "Yeni tarix", "Roma Tarixi".
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Узнадзе Дмитрий Николаевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 Dimitri Uznadze // Internet Philosophy Ontology project (ing.).
- ↑ Georgy Ketchuashvili. DIMITRY UZNADZE (1886–1950) (PDF) (ingilis). Paris: Georgy Ketchuashvili. 2002. 2020-07-15 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-11-13.
- ↑ nplg.gov.ge. "დიმიტრი ნიკოლოზის ძე უზნაძე" (gürcü). 2020-11-17 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ iliauni.edu.ge. "DIMITRI UZNADZE" (gürcü). 2020-11-20 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-13.
- ↑ nplg.gov.ge. "დიმიტრი უზნაძე" (gürcü). 2020-07-31 tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər
redaktə- Контрастная иллюзия по Узнадзе и расширение её на 3 и более объектов
- Дмитрий Узнадзе (1886–1950). Биобиблиография. Издательство "Мецниереба", Тбилиси, 1984 на сайте Национальной академии наук Грузии