Aleksandr Proxorov
Aleksandr Mixayloviç Proxorov (1916–2002) — tanınmış SSR-i fiziki, lazer texnologiyalarının ixtiraçılarından biri. 1964-cü il Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı.
Aleksandr Proxorov | |
---|---|
rus. Александр Михайлович Прохоров | |
![]() | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Aterton, ştat Kvinslend, Avstraliya |
Vəfat tarixi | (85 yaşında) |
Vəfat yeri | Moskva, Rusiya |
Dəfn yeri | |
Vətəndaşlığı |
![]() ![]() |
Elm sahəsi | fizika |
Elmi dərəcəsi | fizika-riyaziyyat elmləri doktoru(1952) |
Elmi adı |
professor, SSRİ elmlər akademiyasının akademiki(1966) Rusiya elmlər akademiyasının akademiki(1991) |
İş yeri | |
Alma-mater | Leninqrad dövlət universiteti |
Təhsili | |
Tanınır | kvant elektronikasının banilərindən biri |
Üzvlüyü | |
Mükafatları | Fizika üzrə Nobel mükafatı (1964) |
![]() |
HəyatıRedaktə
Proxorov çar rejiminin təqiblərindən qaçmış rus işçi-inqilabçısının ailəsində Atertone-də (Avstraliya) doğuldu. 1923-cü ildə ailə məmləkətlərinə döndü. 1939-da o fərqlənmə ilə Leninqrad dövlət universitetinin fizika fakultəsini qurtardı və P.N.Lebedev adına fizika institutunun aspiranturasına daxil oldu.Böyük Vətən Müharibəsinin başlanğıcından sonra Proxorov cəbhəyə getdi, piyada qoşunda vuruşurdu, kəşfiyyatda, mükafatlandırılmışdı. 1930-cu ildən 1944-cü ilə qədər Gənclərin ümumittifaq Lenin kommunist ittifaqının üzvü olmuşdur. 1944-cü ildə, ağır yaralanmadan sonra, o demobilizasiya edilmişdi və elmi işə qayıtdı. 1950-ci ildən Sovet İttifaqının kommunist partiyasının üzvü olmuşdur.
1946–1982 ci illər ərzində P.N.Lebedev adına fizika institutunund işlədi, 1954 – cü ildən tərəddüdlər Laboratoriyasına başçılıq edirdi,1968-dən direktor müavini idi.1982-ci ildən 1998-ci ilə kimi AMMA SSRİ ümumi fizika İnstitutunun direktoru təyin edilmişdir,və sonra onun fəxri direktoru olmuşdur.Eyni zamanda Moskva Dövlət Universitetində (1959-dan professor vəzifədə) və MFTİ-də dərs deyirdi,1971-ci ildən kafedranı idarə edirdi.1969 cu ildə Proxorov Böyük sovet ensiklopediyasının baş redaktoru vəzifəsini tuturdu, onun rəhbərliyi altında sovet ensiklopediyasının üçüncü nəşri çıxdı, həmçinin bir çox başqa ensiklopediya lüğətlərinində müəllifidir.
1960-cı ildə Proxorov AMMA SSRİ üzv-müxbir seçilmişdir,və 1966-cı ildə — akademiki olmuşdur. İyirmi il (1973–93) ərzində o SSRİ AMMA ümumi fizikanın və astronomiyanın Bölməsinin akademik-katibi idi, və həyatın sonunda kimi Rusiya elmlər akademoiasında Rəyasət heyətinin məsləhətçisi olmuşdur.
Proxorov fiziklərin böyük məktəbini yaratdı, onun şagirdlərinin arasında çox böyük alimlər də var. 2002-ci ildən Rusiya elmlər akademiyasının ümumi fizika İnstitutu Proxorovun adını daşıyır.
1991-ci ildə Böyük ensiklopediya lüğətinin yaradılmasına başçılıq etdi.
"Lazer fizikası" beynəlxalq jurnalın baş redaktoru idi,"Səth fizika, kimya, mexanik" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.
A.M Proxorov 8 yanvar 2002-ci ildə vəfat etmişdir,Moskvada Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Həmçinin baxRedaktə
- nobel mükafatı laureatları