Aleksandr Proxorov
Aleksandr Mixayloviç Proxorov (1916–2002) — tanınmış SSR-i fiziki, lazer texnologiyalarının ixtiraçılarından biri. 1964-cü il Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı.
| Aleksandr Proxorov | |
|---|---|
| rus. Александр Михайлович Прохоров | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Aterton, ştat Kvinslend, Avstraliya |
| Vəfat tarixi | (85 yaşında) |
| Vəfat yeri | Moskva, Rusiya |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ Rusiya |
| Elm sahəsi | fizika |
| Elmi dərəcəsi | fizika-riyaziyyat elmləri doktoru(1952) |
| Elmi adları |
professor, SSRİ elmlər akademiyasının akademiki(1966) Rusiya elmlər akademiyasının akademiki(1991) |
| İş yerləri | |
| Alma-mater | Leninqrad dövlət universiteti |
| Təhsili | |
| Tanınır | kvant elektronikasının banilərindən biri |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | Fizika üzrə Nobel mükafatı (1964) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
HəyatıRedaktə
Proxorov çar rejiminin təqiblərindən qaçmış rus işçi-inqilabçısının ailəsində Atertone-də (Avstraliya) doğuldu. 1923-cü ildə ailə məmləkətlərinə döndü. 1939-da o fərqlənmə ilə Leninqrad dövlət universitetinin fizika fakultəsini qurtardı və P.N.Lebedev adına fizika institutunun aspiranturasına daxil oldu.Böyük Vətən Müharibəsinin başlanğıcından sonra Proxorov cəbhəyə getdi, piyada qoşunda vuruşurdu, kəşfiyyatda, mükafatlandırılmışdı. 1930-cu ildən 1944-cü ilə qədər Gənclərin ümumittifaq Lenin kommunist ittifaqının üzvü olmuşdur. 1944-cü ildə, ağır yaralanmadan sonra, o demobilizasiya edilmişdi və elmi işə qayıtdı. 1950-ci ildən Sovet İttifaqının kommunist partiyasının üzvü olmuşdur.
1946–1982 ci illər ərzində P.N.Lebedev adına fizika institutunund işlədi, 1954 – cü ildən tərəddüdlər Laboratoriyasına başçılıq edirdi,1968-dən direktor müavini idi.1982-ci ildən 1998-ci ilə kimi AMMA SSRİ ümumi fizika İnstitutunun direktoru təyin edilmişdir,və sonra onun fəxri direktoru olmuşdur.Eyni zamanda Moskva Dövlət Universitetində (1959-dan professor vəzifədə) və MFTİ-də dərs deyirdi,1971-ci ildən kafedranı idarə edirdi.1969 cu ildə Proxorov Böyük sovet ensiklopediyasının baş redaktoru vəzifəsini tuturdu, onun rəhbərliyi altında sovet ensiklopediyasının üçüncü nəşri çıxdı, həmçinin bir çox başqa ensiklopediya lüğətlərinində müəllifidir.
1960-cı ildə Proxorov AMMA SSRİ üzv-müxbir seçilmişdir,və 1966-cı ildə — akademiki olmuşdur. İyirmi il (1973–93) ərzində o SSRİ AMMA ümumi fizikanın və astronomiyanın Bölməsinin akademik-katibi idi, və həyatın sonunda kimi Rusiya elmlər akademoiasında Rəyasət heyətinin məsləhətçisi olmuşdur.
Proxorov fiziklərin böyük məktəbini yaratdı, onun şagirdlərinin arasında çox böyük alimlər də var. 2002-ci ildən Rusiya elmlər akademiyasının ümumi fizika İnstitutu Proxorovun adını daşıyır.
1991-ci ildə Böyük ensiklopediya lüğətinin yaradılmasına başçılıq etdi.
"Lazer fizikası" beynəlxalq jurnalın baş redaktoru idi,"Səth fizika, kimya, mexanik" jurnalının redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.
A.M Proxorov 8 yanvar 2002-ci ildə vəfat etmişdir,Moskvada Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.
Həmçinin baxRedaktə
- nobel mükafatı laureatları