Dnepr-Buq kanalı
Dnepr-Buq kanalı (əvvələr — Korolevskiy kanal) — Belorusun Polesiye bölgəsində yeləşən gəmiçilik kanalı. Kanalın inşası 1775–1783-cü illərdə həyata keçirilmiş[1]. Kanal Dnepr hövzəsinə daxil olan Pripyat çayının qolu olan Pina ilə Buq çayının qolu Muxavesi birləşdirir. Ümumi uzunluğu 244 km-dir[2]. Brest şəhərindən Pinskə qədər olan məsafə isə 196 km-dir. Pina çayının kanallaşmış hissəsinin uzunluğu — 74 km, kanalın su ayrıcı hissəsinin uzunluğu isə — 58 km-dir. Muxaves çayının kanallaşmış hissəsinin uzunluğu — 64 km-dir[3]. Kanal RUESP "Dnepr-Buq su yolu" təşkilatının balansındadır.[4]
| Dnepr-Buq kanalı | |
|---|---|
| Дняпроўска-Бугскі канал | |
 Kanalın planı | |
| Axdığı yerlər | Belarus |
| Giriş | Pina |
| Mənsəb | Muxaves |
| Uzunluğu | 196 km |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tikintisi redaktə
Buq və Pripyat çaylarını birləşdirən kanalın tikintisi ilə bağlı ilk ideyanı 1655-ci ildə Reç Pospolitanın kansleri Eji Ossolinskim vermişdir[5]. Kanal tikintisinin aktiv tərafdarlarından biri də Böyük Litva knyazlığının getmanı Mixail Kazamir Oqinski idi[5].
Kanalın tikintisinə 1775-ci ildə, sonuncu Reç Pospolitanın kralı Stanislav Avqust Ponyatovskovun zamanında başlanılmış. İlk öncə kanalın qidalanması üçün Beloozerskaya və Orexovskaya sutoplayıcı sistemləri inşa etdilər.
Yüzilliyin sonunda Reç Pospolitanın yaşadığı böhran nəticəsində kanal tikintisinə fasilə verildi. 1837-ci ildən isə kanalın tikintisinə artıq Rusiya İmperiyası dəstək verdi. Əsas tikinti işləri 1846–1848-ci illərdə həyata keçirildi. Taxtadan hazırlanmış su bəndi inşa edildi. Bu bənd ilin bütün fəsillərində kanalda suyun səviyyəsini nizamlamağa kömək edəckdi. 1867-ci ildə ümumən Pinskdən Brestə qədər 22 su bəndi tikilib istifadəyə verildi. Kanalın eni genişlədirilib 14 metrə çatdırıldı. Gəmilərin maksimal çökmə dərinliyi isə 70 sm oldu[1].
İstifadəsi redaktə
XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvələrində kanal Rusiya imperiyası üçün strateji önəm daşıyırdı. Dnepr-Buq kanalı Baltik və Qara dənizlərini birləşdirən yeganə su yolu idi. 1919-cu ildə kanal yenidən Polşa Respublikasının ərazisinə daxil edildi. Polşa hökuməti kanalın önəmini anlayaraq yenidən onun bərpasına start verdi. 1929–1939-cu illər arasında iki şlüz km-lik kanal çəkildi[1].
Ədəbiyyat redaktə
- Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп. — М.: "Советская энциклопедия", 1989. — 592 с. — ISBN 5-85270-057-6.
- Аляксандр Доўнар. Каралеўскі канал // Вялікае княства літоўскае : Энцыклапедыя ў 2 т. / Пад рэд. Г. П. Пашкова і інш. — Мінск: БелЭН, 2007. — Т. 2. 2-е выд.. — С. 47.
Həmçinin bax redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ 1,0 1,1 1,2 "История предприятия РУЭСП «Днепро-Бугский водный путь»". 2012-03-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-11-03.
- ↑ Управление водными ресурсами верхней Припяти и Белоозёрской водопитающей системы Днепровско-Бугского канала / Под ред. В. Н. Корнеева и Н. Б. Денисова. Минск, 2010.
- ↑ Dnepr-Buq kanalı // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- ↑ "РУЭСП «Днепро-Бугский водный путь». Общая информация". www.dneprobug.by. 2019-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-27.
- ↑ 5,0 5,1 "Павел Куницкий. Кобрин между двух морей". www.inkobrin.org. 2013-12-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-27. // Вечерний Брест