Edqar Rinkeviç

Edqars Rinkēvičs (d. 21 sentyabr 1973, Yurmala, Latviya SSR, SSRİ) — Latviyalı siyasətçi və dövlət xadimi, 8 iyul 2023-cü ildən Latviya Prezidenti. 2011-2023-cü illərdə Latviyanın Xarici İşlər Naziri vəzifəsini icra etmişdir.

Edqar Rinkeviç
latış. Edgars Rinkēvičs‎
Latviya Respublikasının 10-cu Prezidenti
8 iyul 2023 – (hazırda)
Əvvəlki	Eqils Levits
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	21 sentyabr 1973
Doğum yeri	Yurmala, Latviya
Vətəndaşlığı	Latviya
Partiya	Birlik
Təhsili	Latviya Universiteti, Qroningen Universiteti
Fəaliyyəti	siyasətçi, diplomat
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi	siyasətçi, diplomat
Təltifləri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rinkēvičs, Latviya Seymi tərəfindən 31 may 2023-cü ildə prezident seçilmiş və 8 iyul 2023-cü ildə and içərək vəzifəsinin icrasına başlamışdır. O, Latviya tarixində ən uzun müddət xarici işlər naziri vəzifəsini tutan şəxsdir.

Rinkēvičs, 2014-cü ildən "Birlik" partiyasının üzvüdür. Latviya Seymində 2008-2011-ci illərdə Müdafiə, Daxili İşlər və Korrupsiyanın Qarşısının Alınması Komissiyasının sədri vəzifəsini icra etmişdir.

Edqars Rinkēvičs, Latviyanın Avroatlantik inteqrasiyasını dəstəkləyən və Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü qınayan siyasətçilərdən biri kimi tanınır. O, həmçinin Latviyada LGBT hüquqlarının müdafiəçisidir və açıq şəkildə homoseksual olduğunu bildirmişdir. 2023-cü ildə Latviya prezidenti seçilməsi ilə Avropa Birliyi ölkələri arasında açıq şəkildə homoseksual olan ilk dövlət başçısı olmuşdur.

Erkən həyatı və təhsili

Ailəsi, uşaqlıq və gənclik illəri

Edqars Rinkēvičs 21 sentyabr 1973-cü ildə Latviya SSR-in Yurmala şəhərində anadan olmuşdur. Ailəsi haqqında məlumatlar məhduddur, lakin onun atasının mühəndis, anasının isə müəllim olduğu bilinir.

Təhsil aldığı məktəb və universitetlər

1997-ci ildə Latviya Universitetinin Tarix və Fəlsəfə fakültəsini bitirmişdir. Daha sonra Niderlandın Groningen Universitetində siyasi elmlər üzrə magistr dərəcəsi almışdır. Rinkēvičs həmçinin ABŞ-da Corctaun Universitetində təhsil almış və Harvard Universitetinin Kennedi İdarəçilik Məktəbində təlim keçmişdir.

Təhsil sahəsi və ixtisası

Təhsil aldığı sahələr əsasən tarix, fəlsəfə və siyasi elmlər olmuşdur.

Siyasi karyerasının başlanğıcı

İlk siyasi fəaliyyətləri və vəzifələri

Edqars Rinkēvičs siyasi karyerasına 1990-cı illərin sonlarında Latviya Respublikası Müdafiə Nazirliyində məsləhətçi kimi başlamışdır. 2002-2005-ci illərdə Latviya Respublikası Prezidentinin Dövlət Katibinin müavini, 2005-2008-ci illərdə isə Dövlət Katibi vəzifəsində çalışmışdır.

Partiya fəaliyyəti və irəliləyişi

2008-ci ildə Latviya Seyminə seçkilərdə "Yaşıl və Kəndlilər Birliyi" partiyasından millət vəkili seçilmişdir. Seymdə Müdafiə, Daxili İşlər və Korrupsiyanın Qarşısının Alınması Komissiyasının sədri vəzifəsini icra etmişdir. 2011-ci ildə Xarici İşlər Naziri vəzifəsinə təyin olunmuş və bu vəzifəni 2023-cü ilədək davam etdirmişdir. 2014-cü ildə isə "Birlik" partiyasına üzv olmuşdur.

Siyasi baxışları və ideologiyası

Rinkēvičs, Latviyanın Avroatlantik inteqrasiyasını dəstəkləyən və Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü qınayan siyasətçilərdən biri kimi tanınır. O, həmçinin Latviyada LGBT hüquqlarının müdafiəçisidir və açıq şəkildə homoseksual olduğunu bildirmişdir. 2023-cü ildə Latviya prezidenti seçilməsi ilə Avropa Birliyi ölkələri arasında açıq şəkildə homoseksual olan ilk dövlət başçısı olmuşdur.

Xarici İşlər Naziri kimi fəaliyyəti

Xarici İşlər Naziri vəzifəsinə təyin olunması

25 oktyabr 2011-ci ildə Edqars Rinkēvičs Latviya Seymi tərəfindən Xarici İşlər Naziri vəzifəsinə təyin olundu və bu vəzifəni 2023-cü ilə qədər, yəni 12 il müddətində icra etdi. Bu müddət ərzində Latviyanın xarici siyasətində bir sıra əhəmiyyətli dəyişikliklərə imza atdı.

Xarici siyasətdəki əsas prioritetləri

• Avroatlantik inteqrasiyanın gücləndirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın Avropa Birliyi və NATO ilə əlaqələrinin daha da dərinləşdirilməsinin tərəfdarı idi. O, Latviyanın Avrozonaya qoşulması prosesində fəal rol oynamış və ölkənin NATO-nun kollektiv müdafiə sistemindəki iştirakını dəstəkləmişdir.
• Rusiya ilə münasibətlərin normallaşdırılması: Rinkēvičs, Rusiya ilə münasibətlərin normallaşdırılmasının vacibliyini vurğulasa da, Latviyanın milli maraqlarının və təhlükəsizliyinin qorunmasını prioritet hesab edirdi. O, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü sərt şəkildə qınayaraq, Avropa Birliyinin Rusiyaya qarşı sanksiyalarını dəstəkləmişdir.
• Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri ilə əlaqələrinin inkişaf etdirilməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. O, bu ölkələrin Avropa Birliyinə inteqrasiya prosesini dəstəkləyir və onlara müxtəlif sahələrdə yardım göstərilməsinin tərəfdarı idi.
• İqtisadi diplomatiyanın gücləndirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın iqtisadi diplomatiyasının gücləndirilməsinə və xarici ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. O, Latviyanın ixrac potensialının artırılması və xarici investisiyaların cəlb edilməsi üçün müxtəlif təşəbbüslər irəli sürmüşdür.

Beynəlxalq münasibətlərdəki rolu və təşəbbüsləri

• BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvlüyü: Latviya, 2020-2021-ci illərdə Rinkēvičsin Xarici İşlər Naziri olduğu dövrdə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü olmuşdur. Bu müddət ərzində Latviya, beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün fəal səylər göstərmişdir.
• Avropa İttifaqı Şurasında sədrlik: Latviya, 2015-ci ilin birinci yarısında Rinkēvičsin Xarici İşlər Naziri olduğu dövrdə Avropa İttifaqı Şurasına sədrlik etmişdir. Bu müddət ərzində Latviya, Avropa Birliyinin gündəmindəki bir sıra mühüm məsələlərin həll edilməsində fəal rol oynamışdır.
• Riga Konfransı: Rinkēvičs, Latviyanın paytaxtı Riqada keçirilən illik Riga Konfransının təşkilatçılarından biri idi. Bu konfrans, Avropa və dünya siyasətinin aktual məsələlərinin müzakirə edildiyi mühüm bir platformadır.

Prezidentlik dövrü

Prezident seçkilərində iştirakı və qələbəsi

2023-cü ilin may ayında Latviya Seymində keçirilən prezident seçkilərində Edqars Rinkēvičs, hakim "Yeni Birlik" partiyası və müxalifətdəki bir neçə partiyanın dəstəyi ilə namizədliyini irəli sürmüşdür. Seçkilərin ilk turunda heç bir namizəd lazımi səs çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün ikinci tur keçirildi. İkinci turda Rinkēvičs, digər namizəd Uldis Pīlēns üzərində qələbə çalaraq Latviyanın yeni prezidenti seçildi.

İnaugurasiya mərasimi və nitqi

2023-cü ilin may ayında Latviya Seymində keçirilən prezident seçkilərində Edqars Rinkēvičs, hakim "Yeni Birlik" partiyası və müxalifətdəki bir neçə partiyanın dəstəyi ilə namizədliyini irəli sürmüşdür. Seçkilərin ilk turunda heç bir namizəd lazımi səs çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün ikinci tur keçirildi. İkinci turda Rinkēvičs, digər namizəd Uldis Pīlēns üzərində qələbə çalaraq Latviyanın yeni prezidenti seçildi.

Daxili və xarici siyasətdəki əsas hədəfləri

Daxili siyasətdə

• İqtisadiyyatın inkişafı və rəqabət qabiliyyətinin artırılması: Rinkēvičs, Latviya iqtisadiyyatının modernləşdirilməsi, innovasiyaların dəstəklənməsi, kiçik və orta biznesin inkişaf etdirilməsi və ixrac potensialının artırılması kimi tədbirlər görməyi planlaşdırır.
• Sosial ədalətin və rifahın təmin edilməsi: Rinkēvičs, sosial bərabərsizliyin azaldılması, əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi, təhsil və səhiyyə sistemlərinin təkmilləşdirilməsi və pensiya təminatının gücləndirilməsi kimi məsələlərə diqqət yetirməyi nəzərdə tutur.
• Korrupsiya ilə mübarizənin gücləndirilməsi: Rinkēvičs, korrupsiyanın bütün formaları ilə qətiyyətlə mübarizə aparacağını və şəffaflığın təmin edilməsi üçün səylərini artıracağını bildirmişdir.
• İnsan hüquqları və azadlıqlarının qorunması: Rinkēvičs, Latviyada insan hüquqları və azadlıqlarının qorunmasının vacibliyini vurğulayır və bütün vətəndaşların bərabər hüquqlara malik olduğunu müdafiə edir.

Xarici siyasətdə

• Avroatlantik inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın Avropa Birliyi və NATO ilə əlaqələrinin daha da gücləndirilməsinin tərəfdarıdır. O, Latviyanın Avropa Birliyinin ümumi müdafiə siyasətinə daha fəal töhfə verməsinin vacibliyini vurğulayır.
• Rusiya ilə münasibətlərin normallaşdırılması: Rinkēvičs, Rusiya ilə münasibətlərin normallaşdırılmasının vacibliyini qeyd etsə də, Latviyanın milli maraqlarının və təhlükəsizliyinin qorunmasını prioritet hesab edir. O, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü qınayır və Avropa Birliyinin Rusiyaya qarşı sanksiyalarını dəstəkləyir.
• Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri ilə əlaqələrinin inkişaf etdirilməsinin tərəfdarıdır. O, bu ölkələrin demokratikləşməsi və Avropa Birliyinə inteqrasiya prosesini dəstəkləyir.
• İqtisadi diplomatiyanın gücləndirilməsi: Rinkēvičs, Latviyanın iqtisadi diplomatiyasının gücləndirilməsi və xarici ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi üçün səylərini davam etdirməyi planlaşdırır.

Digər fəaliyyətləri

İctimai təşkilatlarda və vətəndaş cəmiyyətində iştirakı

Edqars Rinkēvičs siyasi karyerası boyunca müxtəlif ictimai təşkilatlarda və vətəndaş cəmiyyəti təşəbbüslərində fəal iştirak etmişdir. O, Latviya Transatlantik Təşkilatının (LATO) üzvü olmuş, həmçinin Latviya Xarici Siyasət İnstitutunun (LIIA) direktorlar şurasında təmsil olunmuşdur. Rinkēvičs, həmçinin Latviyada LGBT hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan təşkilatlarla əməkdaşlıq etmiş və LGBT hüquqları sahəsində maarifləndirmə işlərinə dəstək vermişdir.

Mükafatları və təltifləri

Edqars Rinkēvičs, Latviya və xarici ölkələrin bir sıra mükafat və təltiflərinə layiq görülmüşdür. O, 2013-cü ildə Latviya Respublikasının ən yüksək dövlət təltifi olan "Üç Ulduz" ordeni ilə təltif edilmişdir. Həmçinin, 2015-ci ildə Estoniyanın "Terra Mariana" ordeni, 2019-cu ildə isə Norveçin "Müqəddəs Olaf" ordeni ilə təltif olunmuşdur.

Yazdığı kitablar və məqalələr

Edqars Rinkēvičs, xarici siyasət, təhlükəsizlik və beynəlxalq münasibətlər mövzularında bir sıra məqalələr yazmışdır. Onun məqalələri Latviya və xarici ölkələrin qəzet və jurnallarında dərc edilmişdir. Rinkēvičs həmçinin sosial media platformalarında aktivdir və müntəzəm olaraq öz fikirlərini və siyasi baxışlarını paylaşır.

Şəxsi həyatı

Ailəsi, həyat yoldaşı və uşaqları

Edqars Rinkēvičs şəxsi həyatını ictimaiyyətdən uzaq tutmağı üstün tutur. Ailəsi və uşaqları haqqında məlumat paylaşmır. Ancaq 2014-cü ildə Twitter hesabında homoseksual olduğunu açıqlamışdır.

Maraqları və hobbiləri

Rinkēvičs klassik musiqiyə, xüsusilə opera və simfonik musiqiyə böyük maraq göstərir. Səyahət etməyi və yeni mədəniyyətlərlə tanış olmağı sevir. İdmanla da məşğul olur, xüsusilə qaçış və üzgüçülüklə maraqlanır.

İctimai mediada aktivliyi

Edqars Rinkēvičs sosial media platformalarında, xüsusilə Twitter-də olduqca aktivdir. O, tez-tez öz fikirlərini, siyasi baxışlarını və gündəlik həyatından qısa məlumatları paylaşır. Rinkēvičs, sosial media vasitəsilə vətəndaşlarla birbaşa ünsiyyət qurmağa və onların fikirlərini öyrənməyə çalışır.

Tənqidlər və mübahisələr

Edqars Rinkēvičs, siyasi karyerası boyunca müəyyən tənqidlərlə üzləşmişdir. Bu tənqidlər əsasən onun cinsi oriyentasiyası, xarici siyasətdəki mövqeyi və bəzi siyasi qərarları ilə əlaqədardır.

• Cinsi oriyentasiyası: Rinkēvičs, açıq şəkildə homoseksual olduğunu bildirən ilk Latviya siyasətçilərindən biridir. Bu, bəzi mühafizəkar dairələrin tənqidinə səbəb olmuş və onun şəxsi həyatının siyasi fəaliyyətinə kölgə saldığı iddia edilmişdir. Lakin, Rinkēvičs bu tənqidlərə cavab olaraq şəxsi həyatının siyasi karyerasına təsir etməyəcəyini və bütün vətəndaşların hüquqlarını qoruyacağını bildirmişdir.
• Rusiya ilə münasibətlər: Rinkēvičs, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü sərt şəkildə qınayan və Avropa Birliyinin Rusiyaya qarşı sanksiyalarını dəstəkləyən siyasətçilərdən biridir. Bu mövqeyi, Rusiya ilə daha yaxşı münasibətlərin tərəfdarı olan bəzi dairələrin tənqidinə səbəb olmuşdur.
• Daxili siyasətdəki qərarları: Rinkēvičs, Xarici İşlər Naziri olduğu dövrdə bəzi qərarları ilə müxalifətin və bəzi ictimai təşkilatların tənqidinə məruz qalmışdır. Məsələn, onun bəzi xarici səfərləri və diplomatik təyinatları mübahisələrə səbəb olmuşdur.

Bununla belə, Rinkēvičs, Latviyada və beynəlxalq aləmdə hörmətli bir siyasətçi olaraq qalmaqdadır. Onun xarici siyasətdəki təcrübəsi və liderlik bacarıqları, Latviyanın beynəlxalq arenada mövqeyinin güclənməsinə töhfə vermişdir. Rinkēvičs, həmçinin Latviya cəmiyyətində müxtəlifliyin və tolerantlığın təşviq edilməsi üçün səylər göstərmişdir.