Vikipediya

Elçin Xəlilov

Elçin Nüsrət oğlu Xəlilov (26 aprel 1959, Bakı) — geofizik.

Elçin Xəlilov
Doğum tarixi 26 aprel 1959(1959-04-26) (65 yaş)
Doğum yeri
Elmi dərəcəsi
Təhsili
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyat və fəaliyyəti

redaktə

26 aprel 1959-cu ildə anadan olub. Atası Nüsrət Xəlilov Azərbaycan alimi, neftçi-geoloq, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru, respublikanın əməkdar geoloqu, professor, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdçüsüdür.[1]. Anası, Rəna Hüseyn qızı Xəlilova, Azərbaycan Pedaqoji Universitetində tibbi biliklər üzrə müəllim işləmişdir. Babası, professor Hüseyn bəy Ağabəyov Böyük Vətən müharibəsində iştirak edib, orden və medallarla təltif edilib, ginekologiya sahəsində alim-professor idi, Azərbaycan Tibb Universitetinin kafedra müdiri vəzifəsində çalışıb. Ulu babası — görkəmli şərqşünas alim, professor Sadıq bəy Ağabəyzadə, XX əsrin əvvəllərində general-mayor rütbəsi ilə Çar ordusunda xidmət etmişdir. 1918–1919-cu illərdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətində, bir neçə ay ərzində Daxili İşlər Nazirinin birinci müavini vəzifəsində çalışıb, həmçinin Müdafiə Nazirinin müvəqqəti səlahiyyətlərini icra edən şəxs olub.

1981-ci ildə M. Əzizbəyov adına Azneftkimya institutunu qurtarıb. 1981-ci ildən 1989-cu ilə qədər Ümumittifaq Elmi-Tədqiqat Geofizika İnstitutunun Cənub Bölməsində mühəndis, kiçik elmi işçi, böyük elmi işçi, laboratoriya müdiri vəzifələrində işləmişdir. 1989-cu ildən "İNTERGEO-TETİS" Beynəlxalq elmi-texniki kompleksin prezidentidir. 1984-cü il üçün elm və texnika sahəsində Azərbaycanın Lenin Komsomolu Mükafatı laureatıdır. Zəlzələlərin proqnozu və vulkan püskürmələrinin öyrənilməsi sahəsində 1990-cı ildə Lomonosov adına MDU-da (Moskva şəhəri) doktorluq dissertasiyası müdafiəsi etmişdir.

1991-ci ildən 1995-ci ilə qədər Bakı xalq deputatları sovetinə deputat secilmişdir. Bakı şəhərinin ekologiyası üzrə Daimi Deputat Komissiyasının sədri olmuşdur. 1995–1996-cı illərdə beynəlxalq aləmdə elmi nailiyətlərinə görə Beynəlxalq Tərcümeyi-hal Mərkəzinin (İngiltərə) diplomu ilə təltif olunmuşdur. Elçin Xəlilovun haqqında məlumat "Elm və sənaye üzrə MDB-nin 100 lideri", "Azərbaycanda kim kimdir" ensiklopedik məlumat kitablarında, "Azərbaycanda geoloq və geofizik alimlər", "Azərbaycan geofizikləri: kim kimdir"[2] soraq kitablarında, "Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Azərbaycan Bölməsi" kitabında, "Кто есть кто в Русской Секции Международной Академии Наук"[3] kitabında dərc edilmişdir.

1999-cu ildən Azərbaycanın Milli Elmlər Akademiyası Rəyasət Heyəti yanında Daimi Komissiyanın həmsədri və Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının üzvü təyin olunmuşdur.Arxivləşdirilib 2009-02-02 at the Wayback Machine

2000-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Ekspert Şurası Sədrinin müavini təyin olunmuşdur.

2001-ci ildə Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının (Avstriya, İnsbruk) həqiqi üzvü (akademiki) və Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Azərbaycan Bölməsinin prezidenti seçilmişdir[4].

2001-ci ildən Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Zəlzələlərin Proqnozu və Öyrənilməsi üzrə Elmi-Tədqiqat institutunun baş direktorudur.

2002-ci ildə elmi tədqiqatlarına görə "Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının qızıl döş nişanı ilə təltif olunmuşdur.

2003-cü ildə E. Xəlilov, Nobel mükafatı laureatı P. N. Kapitsanın "Elmi kəşfin müəllifinə" adı altında, gümüş medalla təltif edilmişdir.

2003-cü ildə AMEA akademiki Şəfaət Mehdiyev, REA Akademiki V. E. Xain, RTEA Akademiki T. A. İsmayıl-Zadə ilə birlikdə "Vulkan püskürmələrinin zaman-məkan paylanmasının qanuna uyğunluğu" adında elmi kəşfin 239 №- li diplomunu almışdır. 2003-cü ildə Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının və EURASIA PACIFIC UNINET Beynəlxalq Təşkilatının (Avstriya, Vyana) "Seysmik risk və seysmodavamlı tikinti üzrə Beynəlxalq Komissiya"nın sədri secilmişdir.

2006-cı ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Yer Elmləri üzrə Ekspert Şurasının sədri təyin olunmuşdur.

2006-cı ildə "Zəlzələyə davamlı tikinti üzrə yeni texnologiya" NATO Beynəlxalq Layihəsinin Direktoru təsdiq olunmuşdur (NATO PROJECT SFP 982167). Layihə Cenevrədə patent almış Elçin Xəlilovun iki ixtirasına əsaslanmışdır. Layihədə üç ölkə iştirak edir – Türkiyə, Azərbaycan və Qazaxıstan[5].

2007-ci ildən seysmodavamlı tikintidə və zəlzələlərin proqnozlaşdırılmasında yeni texnologiyalar üzrə İndoneziyada Gada Mada Universiteti ilə birlikdə Beynəlxalq Proqrama başçılıq edir.

2007-ci ildə Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının S&E Vitse-Prezidenti secilmişdir.

2008-ci ildə Rusiya Təbii Elmlər Akademiyasının akademiki seçilmişdir[6].

2008-ci ildə Ümumdünya Elmi Əməkdaşlıq Təşkilatının (London) vitse-prezidenti, 2011-ci ildən İdarə Heyətinin sədri seçilmişdir.[7]

2009-cu ildən Zəlzələlərin Proqnozlaşdırılması üzrə Qlobal Şəbəkə (GNFE) -nin(London) baş direktorudur[8]

2009-cu ilin dekabrında, geoloji ətraf mühitin global dəyişikliklər üzrə beynəlxalq komitənin əsaslı iclasında, 30 ölkənin alimlərini birləşdirən Geodəyişiklik Beynəlxalq Komitəsinin Prezidenti seçilmişdir.

2022-ci ildən Elçin Xəlilov Çində yaşayır və Vençjou Universitetində professor, eləcə də Milli İstedad Proqramının (2021) qalibi kimi bu vəzifəyə təyin edilmiş ən yüksək kateqoriyalı xarici elmi ekspertdir.[9] O, Vençjou Universitetində bir sıra böyük elmi layihələri əhatə edən ZEOMAG elmi proqramına və universitetin eyniadlı əsas laboratoriyasına rəhbərlik edir.[10] Bu proqram çərçivəsində Çin Xalq Respublikasının Vençjou Universiteti ilə Rusiya Elmlər Akademiyasının Sankt-Peterburq Tədqiqat Mərkəzi arasında əməkdaşlıq 2022-ci ildə başlayıb.

Ətraf Mühitin Qlobal Problemləri UNEC Tədqiqat Mərkəzinin rəhbəridir.[11]

Ailəlidir, iki oğlu var.

Şəkillər

redaktə
  •  
    Soldan sağa: Djoqyakarta əyalətinin sultanı Zati Aliləri Hamengku Buwono X və GNFE-nin Prezidenti Prof. Dr. Elçin Xəlillov
  •  
    Prof. Dr. Elçin Xəlillov Azərbaycan dövləti deleqasiyasi tərkibində Çin səfərində
  •  
    Soldan sağa: (1990-1997)-ci illərdə Bolqarıstan prezidenti Dr. Jelyu Jelev və Prof. Dr. Elçin Xəlilov
  •  
    Soldan sağa: Pakistan Elmlər Akademiyasının Prezidenti İşvaq Əhməd və Prof. Dr. Elçin Xəlilov

Nailiyyətləri

redaktə

Elçin Xəlilov Almaniyada, İngiltərədə, Avstriyada, Belçikada, İspaniyada, İndoneziyada, Türkiyədə, Slovakiyada, Rusiyada, Çexiyada, İranda, Çində, Kiprdə, Bolqariyada, Qazaxstanda, Ukraynada və başqa ölkələrdə keçirilən bir çox beynəlxalq konfranslarda iştirak etmişdir.

O, Amerikanın Elmi İnkişaf üzrə Assosiasiyasının (AAAS)[12]; Avroasiya Geofizika Cəmiyyətinin[13], Nyu-York Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvüdür[14]. 2007-ci ildə E. Xəlilov Rusiya Təbiət Elmlər Akademiyasının akademiki seçilmişdir.

Elçin Xəlilov geodinamik proseslər, zəlzələlərin proqnozu və vulkanların püskürməsi sahəsində mütəxəssisdir. O, 300-dən çox dərc olunmuş elmi məqalənin, on monoqrafiyanın, beş kitabçanın, 100-dən çox ixtiranın, o cümlədən, 30 PST (Cenevrə), 1 Avropatent, 25 Avrasiya patenti və 40-dan artıq (Pakistan, İndoneziya, Azərbaycan və s.) milli patentlərinin və bir elmi kəşfin müəllifidir.

O, həmçinin, Xəzər dənizində Benyof zonasının öyrənilməsinin əsasını qoymuşdur.[15][16][17]
2007-ci 19–27 sentyabrda Elçin Xəlilov və Azərbaycan Respublikası FHN təşəbbüsü ilə Bakıda "Natural Cataclysms and Global Problems of the Modern Civilization" adlı beynəlxalq simpozium keçirilmişdir. Simpoziumda 20 dən artıq ölkədən 200 dəm çox elm adamı iştirak etmişdir.[18]

Kitabları

redaktə
  1. В. Е. Хаин, Э. Н. Халилов. Цикличность геодинамических процессов: Её возможная природа. Москва, Научный Мир, 2009, 520 с.[19]
  2. В. Е. Хаин, Э. Н. Халилов. Пространственно-временные закономерности сейсмической и вулканической активности. Bourgas, Bulgaria, SWB, 2008, 304 c.[1] Arxivləşdirilib 2011-02-06 at the Wayback Machine
  3. E. N. Khalilov. Global Network of Forecasting the Earthquakes: New technology and new philosophy. SWB, London, 2009, 65 с.[2] Arxivləşdirilib 2011-02-06 at the Wayback Machine.
  4. Э. Н. Халилов. Гравитационные волны и геодинамика. Под редакцией Академика В. Е. Хаина. Москва-Баку, IAS/ICSD, 2004, 330 с.[3] Arxivləşdirilib 2011-09-02 at the Wayback Machine
  5. Э. Н. Халилов. Всемирная сеть прогнозирования землетрясений. Bourgas-London, SWB, 2009, 55 c. ISBN 978-9952-451-02-3
  6. Э. Н. Халилов, Р. А. Багиров. Природные цеолиты, их свойства, производство и применение. Баку-Берлин, 2002, 348 с.

Patentlər

redaktə
  1. E. N. Khalilov. GRAVITATIONAL WAVE RECORDER(WO/2005/010558) [4] [ölü keçid].
  2. E. N. Khalilov. Aseismic building block. PCT, WO 2005/106134 A1, Geneva, 10.11.2005 [5] [ölü keçid].
  3. E. N. Khalilov. Method for recording the low-frequency gravitational waves and the device for measurement of them. PCT, WO 2005/003818 A1, Geneva, 13.01.2005 [6] [ölü keçid].
  4. E. N. Khalilov. Method for recording the low-frequency gravitational waves. PCT, WO 2005/024465 A1, Geneva, 17.03.2005 [7] Arxivləşdirilib 2012-04-03 at WebCite.
  5. E. N. Khalilov. Method for recording the gravitational quantum effects and the device for its realizing. PCT, WO 2005/054901 A1, Geneva, 16.06.2005 [8] [ölü keçid].
  6. E. N. Khalilov, W. Kofler. ANTISEISMIC CONSTRUCTION. WO/2007/051262, Geneva, 02.11.2005 [9] [ölü keçid].
  7. E. N. Khalilov, Sh. Aydazade. Detector of earthquakes. Eurasian Patent Organization, Patent# 003798, 30.10.2003.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı 19 sentyabr 2006-cı il № 1676 [ölü keçid]
  2. ↑ Editor-in cief prof. K. M. Kerimov: Geophysists of Azerbaijan: Who is who, page 243. Baku, 1998.
  3. ↑ "КТО ЕСТЬ КТО в Русской Секции Международной Академии Наук" С. Н. Глазачев стр.14–15 ISBN 5-98023-005-X
  4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2012-02-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-03-12.
  5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-19.
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2010-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-03-12.
  7. ↑ "Arxivlənmiş surət". Archived from the original on 2019-12-29. İstifadə tarixi: 2021-01-19.
  8. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-03-12.
  9. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-28.
  10. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-28.
  11. ↑ "UNEC – Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti — ƏTRAF MÜHİTİN QLOBAL PROBLEMLƏRI UNEC TƏDQİQAT MƏRKƏZİ" (ingilis). İstifadə tarixi: 2024-12-17.
  12. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2012-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-03-12.
  13. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2013-03-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-03-12.
  14. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2008-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-03-12.
  15. ↑ "Beynəlxalq Geofizika Jurnalı. Mangino, S. and Priestley, K. (1998), The crustal structure of the southern Caspian region. Geophysical Journal International, 133: 630–648". 2016-03-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-07-24.
  16. ↑ "Rusiya Elmlər Akademiyasının Zəlzələlərin proqnozlaşdırılması nəzəriyyəsi və riyazi geofizika institutu 'Stress in the Descending Relic Slab beneath the Vrancea Region,Romania' A. T. ISMAIL-ZADEH, G. F. PANZA, B. M. NAIMARK" (PDF). 2017-08-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2012-07-24.
  17. ↑ "GEOTECTONICS, English Translation, VOL. 28, NO. 3, DECEMBER 1994 Russian Edition: MAY(JUNE 1994) 'Relict seismicity in the Alpine belt of Eurasia: Mode of occurrence' L. I. Lobkovskiy Institute of Oceanology, Russian Academy of Sciences, Moscow". 2015-10-31 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-07-24.
  18. ↑ "Beynəlxalq Elmlər Akademiyası S&E və Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi". 2010-10-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-07-25.
  19. ↑ Хаин, В. Е.; Халилов, Э. Н. Цикличность геодинамических процессов: ее возможная природа. Москва: Научный мир. 2009. 519. ISBN 978-5-91522-082-8. 2011-07-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-04. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Elçin_Xəlilov&oldid=7895528"