Emosional yaxınlıq
Emosional yaxınlıq — şəxsiyyətlərarası münasibətlərin bir aspekti[1]. Başqa bir insana yaxın hiss etməyi, şəxsi hisslərini açıq şəkildə bölüşməyi və digər insanın bir şəxsiyyət kimi dəyərini dərk etməyi əhatə edir.
Emosional yaxınlıq şifahi və şifahi olmayan ünsiyyətdə ifadə edilə bilər. Rahatlıq dərəcəsi, effektivlik və yaxınlığın qarşılıqlı təcrübəsi insanlar arasında emosional yaxınlığı göstərə bilər. İntim ünsiyyət həm ifadə edilə bilər (məsələn, söhbət), həm də nəzərdə tutulan ola bilər (məsələn, parkda skamyada bir-birinin yanında oturan dostlar).
Emosional yaxınlıq ilk növbədə yaxınlığın dərəcəsindən, eləcə də münasibətlərin xarakterindən və onun müşahidə olunduğu mədəniyyətdən asılıdır. Emosional yaxınlıq seksual yaxınlıqdan onunla fərqlənir ki, seksual yaxınlıq emosional yaxınlıq ilə və ya emosional yaxınlıq olmadan baş verə bilər. Seksual yaxınlıq emosional yaxınlıqdan onunla fərqlənir ki, ikincisi çox vaxt heç bir seksual kontekst tələb etmir. Duygusal yaxınlıq, iki insan arasında güvən və ünsiyyət səviyyəsinin bir-birinin ən dərin mənliklərini qarşılıqlı şəkildə paylaşmasını təşviq edəcək səviyyədə olduğu zaman baş verən psixoloji hadisədir. İştirakçıların keçmişindən və konvensiyalarından asılı olaraq, emosional yaxınlıq anlaşmaya nail olmaq, qarşılıqlı dəstək təklif etmək və ya icma hissi yaratmaq üçün düşüncələrin, hisslərin və emosiyaların açıqlanmasını əhatə edə bilər. Yaxud şərhsiz məsuliyyətlərin bölüşdürülməsini ehtiva edə bilər.
Emosional yaxınlıq şkalası redaktə
Emosional yaxınlığı qiymətləndirmək üçün emosional yaxınlıq şkalasından (ing. Emotional Intimacy Scale; EIS) istifadə olunur. Beş maddədən ibarət olan bu şkala yaxın münasibətlərin nəticələrini proqnozlaşdırır və əlaqələrin əsas komponentlərini təmsil edən beş maddəyə əsaslanır [2] :
- Bu insan məni olduğum kimi tamamilə qəbul edir.
- Bu insanla mən ən dərin düşüncələrimi və hisslərimi bölüşə bilərəm.
- Bu insan mənimlə həqiqətən maraqlanır.
- Bu insan istənilən vəziyyətdə mənə kömək etməyə hazırdır.
- Bu insan mənim düşüncələrimi və hisslərimi başa düşür və bölüşür.
Tədqiqatlar EIS meyarlarının artması ilə fərdin aldığı dəstək səviyyəsi, həyatdan məmnunluq və digər müsbət təsirlər arasında müsbət əlaqə olduğunu göstərir. EIS-də azalma adətən stress, ağrı və yorğunluğun artması ilə əlaqələndirilir. Beləliklə, yaxın münasibətlər həyatda məqsəd və sosial əlaqə hissini təmin edir ki, bu da öz növbəsində fərdin fizioloji və psixoloji rifahını artırır.
Həmçinin bax redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ Dahms, Alan M. Emotional intimacy; overlooked requirement for survival. [Boulder, Colo., Pruett Pub. Co.] 1972. ISBN 978-0-87108-184-1.
- ↑ Sinclair, Development and validation of the Emotional Intimacy Scale, ISSN 1061-3749, Vol 13.