Evhemerus
Evhemerus (yun. Εΰήμερος, təxminən m. ö. 340 – 260) — qədim yunan filosofu, Kirena məktəbinin təmsilçisi.
Evhemerus | |
---|---|
Doğum tarixi | e.ə. 340 |
Fəlsəfəsi
redaktəO Messena şəhərindən idi. Bizim zamanımıza onun Panheya adasına səyahəti haqqında “Müqəddəs siyahı” (yun. Ίερά άναγραφή) adlı utopik hekayəsi çatmışdır. Bu əsərin fraqmentləri qədim yunan tarixçisi Siciliyalı Diodorusun (yun. Διόδωρος Σικελιώτης, m. ö. 90 – 30) kitabında verilmişdir[1]. Orada Evhemerus bir məbədin yanındakı sütun üzərində həkk olunan bir yazını görmüşdür. O yazıda yunan tanrılarının siyahısı verilmiş və onların keçmişdə krallar olduqları haqqında məlumat verilmişdir.
Beləliklə, Evhemerus qədim tanrıları inkar edirdi. Onun fikrincə bütün tanrılar əslində ölümlərindən sonra tanrılaşdırılan krallar və qəhrəmanlar idilər[2]. Məsələn, o, baş tanrı Zeusu Krit adasının kralı olduğunu, sonra isə tanrılaşdırıldığını iddia edirdi. Evhemerusun bu fikirləri “euhemerizm” adlanmışdır və buna görə onu ateizmdə suçlamışdılar. Sonralar "evhemerizm" dinşünaslıq elmində bir nəzəriyyə kimi istifadə edilmişdir.
Mənbə
redaktə- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 109-110. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
Ədəbiyyat
redaktə- Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 109-110. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.
- Brown, Truesdell S. "Euhemerus and the Historians" The Harvard Theological Review 39.4 (October 1946), pp. 259–274. Includes a comprehensive redaction of the existing fragments of Euhemerus' Sacred History.
- Smith, William. 1870. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. (London: C. Little and J. Brown) sub "Evemerus".
- G. Vallauri. Euemero di Messene. Turin, 1956.
- Круглов Е. А. 2000: К истокам «рационализма» эллинистического учения Эвгемера (культ Аполлона Тельмесского) // Политическая история и историография от античности до современности. Вып. 3. Петрозаводск, 21-33.
Həmçinin bax
redaktəXarici bağlantılar
redaktə- Harry Thurston Peck, Harpers Dictionary of Classical Antiquities 1898: Euhemerus
- Ante-Nicene Fathers, vol V: Cyprian, "On the Vanity of Idols" e-text
- The Ancient Library Arxivləşdirilib 2005-10-26 at the Wayback Machine
İstinadlar
redaktə- ↑ Диодор Сицилийский. Греческая мифология (Историческая библиотека) Arxivləşdirilib 2023-07-10 at the Wayback Machine / Перевод О. П. Цыбенко. М.: Лабиринт, 2000, s. 108-110.
- ↑ Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods Arxivləşdirilib 2021-06-12 at the Wayback Machine / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 71.