Finlandiya İsveç Xalq Partiyası
Finlandiya İsveç Xalq Partiyası (fin. Suomen ruotsalainen kansanpuolue, sv. Svenska folkpartiet i Finland, SFP) Finlandiyada fəaliyyət göstərən və İsveçdilli azlıq hüquqlarını müdafiə edən bir siyasi partiyadır[1].
Finlandiya İsveç Xalq Partiyası Svenska folkpartiet i Finland (sv), Suomen ruotsalainen kansanpuolue (fi) | |
|---|---|
| Sədri | Anna-Maja Henriksson |
| Quruluş tarixi | 1906 |
| İdeologiya | Liberal demokratiya, Mərkəz sağ |
| Üzvlüyü | Avropa Liberal və Demokrat İttifaqı |
| Parlamentdə | 10 |
| Avropa Parlamentində | 1 |
| AŞPA-da | 1 |
| Saytı | sfp.fi |
Tarixçə
redaktəFinlandiya İsveç Xalq Partiyası 1906-cı ildə yaradılmışdır. Partiyanın yaranma səbəbi, Finlandiyada yaşayan İsveç dilli azlığın hüquqlarını müdafiə etmək və onların dilinin və mədəniyyətinin qorunmasını təmin etmək olmuşdur. Partiya, İsveç dilli azlığın təhsil, ictimai həyat və dövlət idarəçiliyində bərabər hüquqlara malik olmasını təmin etmək üçün mübarizə aparır. İsveç dilinin Finlandiyada rəsmi dil kimi qorunub saxlanılması, SFP-nin əsas prioritetlərindən biridir, çünki bu, azlıq qruplarının öz mədəniyyətlərini və dillərini yaşada bilməsi üçün vacibdir[2].
SFP, həmçinin İsveç dilli azlığın iqtisadi və sosial hüquqlarının qorunmasını təmin etmək məqsədilə fəaliyyət göstərir. Partiya, azlıqların təhsil imkanlarını genişləndirmək, iş yerlərində bərabər imkanlar yaratmaq və sosial xidmətlərdən tam faydalana bilmələrini təmin etmək üçün bir sıra proqramlar həyata keçirir. Bu fəaliyyətlər, Finlandiyanın İsveçdilli icmasının rifahını artırmağa yönəlmişdir.
Partiyanın təsis edilməsi ilə bağlı digər bir mühüm məqam, İsveç dilinin Finlandiyada rəsmi statusunu qorumaq məqsədidir. 1919-cu ildə Finlandiyanın müstəqilliyini elan etməsindən sonra, SFP İsveç dilinin Finlandiyanın iki rəsmi dilindən biri olaraq saxlanılması üçün mübarizə aparmışdır. Bu, İsveç dilli icmanın öz dillərində təhsil ala bilməsini, rəsmi sənədləri və qanunları İsveç dilində oxuya bilməsini və dövlət qurumları ilə öz dillərində əlaqə saxlaya bilməsini təmin edir.
Son olaraq, SFP, İsveç dilli azlığın mədəniyyətinin və ənənələrinin qorunub saxlanılması üçün mədəni proqramları dəstəkləyir. Partiya, İsveç dilli mədəniyyət mərkəzləri, teatrlar və digər mədəni tədbirlər vasitəsilə İsveç mədəniyyətinin yaşadılmasına çalışır. Bu, Finlandiyanın çoxmədəniyyətli cəmiyyətində mədəni müxtəlifliyi və qarşılıqlı anlaşmanı təşviq edir.
İdeologiya
redaktəPartiyanın ideologiyası mərkəz sağ yönümlüdür və liberal demokratik dəyərlərə əsaslanır. SFP, fərdi azadlıqların, bərabərliyin və insan hüquqlarının müdafiəsi ilə yanaşı, sosial ədalətin təmin olunmasına da böyük önəm verir. Partiyanın əsas prioritetləri aşağıdakı sahələrə yönəlmişdir:
İsveç dilinin təhsildə, ictimai həyatda və dövlət idarəçiliyində qorunub saxlanılması
Finlandiya İsveç Xalq Partiyası, İsveç dilinin Finlandiyada rəsmi dil kimi qorunub saxlanılması üçün mübarizə aparır. Bu məqsədlə partiya, İsveç dilində təhsil imkanlarının genişləndirilməsi və İsveç dilli məktəblərin dəstəklənməsi üçün çalışır. Həmçinin, ictimai həyatın və dövlət idarəçiliyinin bütün sahələrində İsveç dilinin istifadəsini təmin etmək üçün qanunvericilik və digər tədbirlər təklif edir. İsveç dilinin istifadəsi, dil hüquqlarının qorunması və mədəni müxtəlifliyin təşviqi partiyanın əsas prioritetlərindən biridir.
İnsan hüquqlarının müdafiəsi
SFP, insan hüquqlarının müdafiəsinə böyük önəm verir. Partiya, cəmiyyətin bütün üzvlərinin bərabər hüquqlara malik olmasını təmin etmək üçün çalışır. Bu, etnik azlıqların, qadınların, LGBT+ icmasının və digər marjinal qrupların hüquqlarının müdafiəsi deməkdir. SFP, diskriminasiyaya qarşı mübarizə aparır və hər kəsin cəmiyyətdə tamhüquqlu üzv kimi yaşamasını təmin etmək üçün sosial siyasətləri dəstəkləyir.
İqtisadiyyatın liberallaşdırılması
Partiya, iqtisadiyyatın liberallaşdırılmasını və sərbəst bazar prinsiplərinin tətbiqini dəstəkləyir. SFP, kiçik və orta bizneslərin inkişafını, rəqabətqabiliyyətli iqtisadi mühitin yaradılmasını və vergi sisteminin sadələşdirilməsini təşviq edir. Partiya, iqtisadi böyümənin və yeni iş yerlərinin yaradılmasının, innovasiyaların və texnoloji inkişafın dəstəklənməsi üçün şərait yaratmağa çalışır. Eyni zamanda, sosial rifah dövlətinin qorunub saxlanılması və sosial bərabərsizliyin azaldılması üçün də tədbirlər görür.
Çevrəyə dost siyasətlərin təşviqi
SFP, ekoloji davamlılığı və ətraf mühitin qorunmasını dəstəkləyir. Partiya, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə aparmaq üçün karbon emissiyalarının azaldılması, təmiz enerji mənbələrinin təşviqi və ekoloji cəhətdən səmərəli texnologiyaların istifadəsini dəstəkləyir. SFP, həmçinin, təbii resursların səmərəli istifadəsi, bioloji müxtəlifliyin qorunması və ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısının alınması üçün siyasətlər həyata keçirir. Bu siyasətlər, gələcək nəsillərə daha yaşanabilir bir dünya bırakmağı hədəfləyir.
Finlandiya İsveç Xalq Partiyası, bu dəyərləri və prioritetləri ilə cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin ehtiyaclarını qarşılayaraq daha ədalətli və davamlı bir Finlandiya qurmağa çalışır.
Seçki nəticələri
redaktəSFP Finlandiya parlamentində və yerli idarəetmədə təmsil olunur. Partiya adətən parlamentdə 8-10 mandat əldə edir və hökumət koalisiyalarında iştirak edir. SFP Finlandiya siyasətində mülayim və mərkəzçi mövqe tutur, liberal dəyərləri və azlıqların hüquqlarının qorunmasını müdafiə edir. Partiya, xüsusilə Finlandiyanın İsveçdilli əhalisi arasında güclü dəstəyə malikdir və İsveç dilinin statusunun qorunması və inkişaf etdirilməsi üçün fəal mübarizə aparır.
SFP-nin yerli idarəetmə orqanlarında da güclü təmsilçiliyi var. Partiya üzvləri bələdiyyə və regional şuralarda fəal iştirak edir, yerli əhəmiyyətli məsələlərin həllində və icmaların inkişafında mühüm rol oynayırlar. SFP-nin yerli səviyyədəki fəaliyyəti, partiyanın milli siyasətdəki mövqeyini gücləndirir və onun Finlandiya cəmiyyətindəki təsirini artırır.
Partiya liderləri
redaktəPartiya liderləri tez-tez dəyişir, lakin onların arasında ən tanınmışları:
- Axel Lille (ilk lider)
- Pär Stenbäck
- Anna-Maja Henriksson (indiki lider)[3].
Əlaqə və əməkdaşlıq
redaktəSFP, digər liberal və mərkəz sağ partiyalarla əməkdaşlıq edir və Avropa Liberal və Demokrat İttifaqının üzvüdür. Partiyanın Avropa Parlamenti üzvü və Şimal Şurasında təmsilçiləri vardır.