Haiti vudusu

Haiti vudusu — XVI–XIX əsrlərdə Haitidə inkişaf etmiş Afrika diaspor dini. Bu, Qərbi və Mərkəzi Afrikanın bir neçə ənənəvi dinləri ilə Roma katolisizmi arasında sinkretizm prosesi nəticəsində yaranmışdır. Dinə nəzarət edən heç bir mərkəzi orqan yoxdur. Vuduçular, vuduzanlar və ya serviterlər kimi tanınan praktiklər arasında çox müxtəliflik mövcuddur.

Loa olan Loko Atisonun veve simvolunu təsvir edən payetli "drapo" bayrağı. Bu simvollar vudu ritualında mühüm rol oynayırlar.

Haitililərin əksəriyyəti həm vudu, həm də Roma katolisizmini tətbiq edirlər. Onlar iki fərqli sistemi eyni vaxtda izləməkdə heç bir ziddiyyət görmürlər. Daha kiçik vuduçu icmaları başqa yerlərdə, xüsusən də ABŞ-dəki Haiti diasporu arasında mövcuddur. Həm Haitidə, həm də xaricdə vudu afrohaiti mənşəyindən kənara çıxmış, müxtəlif etnik mənşəyə malik şəxslər tərəfindən tətbiq olunmağa başlamışdır. Vudu tarixi boyu çoxlu tənqidlərlə üzləşmişdir. Buna görə də dəfələrlə "dünyanın ən yanlış anlaşılan dinlərindən biri" kimi təsvir edilmişdir.

Əlavə ədəbiyyat

• Benedicty-Kokken, Alessandra. Spirit Possession in French, Haitian, and Vodou Thought: An Intellectual History. Lanham: Lexington. 2014. ISBN 978-0739184653.
• Joseph, Celucien L.; Cleophat, Nixon S. Vodou in the Haitian Experience: A Black Atlantic Perspective. Lanham: Lexington. 2016. ISBN 978-1498508346.
• Joseph, Celucien L.; Cleophat, Nixon S. Vodou in Haitian Memory: The Idea and Representation of Vodou in Haitian Imagination. Lanham: Lexington. 2016. ISBN 978-1498508346.
• Daniel, Yvonne. Dancing Wisdom: Embodied Knowledge in Haitian Vodou, Cuban Yoruba, and Bahian Candomblé. Urbana and Chicago: University of Illinois Press. 2005. ISBN 978-0252072079.
• Deren, Maya. Divine Horsemen: The Living Gods of Haiti. New York: Thames and Hudson. 1953.
• Hebblethwaite, Benjamin. A Transatlantic History of Haitian Vodou: Rasin Figuier, Rasin Bwa Kayiman, and the Rada and Gede Rites. Jackson: University Press of Mississippi. 2021. ISBN 9781496835604.
• Herskovits, Melville J. Life in a Haitian Valley. New York City: Knopf. 1937.
• Largey, Michael. Vodou Nation: Haitian Art Music and Cultural Nationalism (enlarged). Chicago: University of Chicago Press. 2009. ISBN 978-0226468655.
• Long, Carolyn. Spiritual Merchants: Magic, Religion and Commerce. Knoxville: University of Tennessee Press. 2001. ISBN 978-1572331105.
• McAlister, Elizabeth. "Sacred Stories from the Haitian Diaspora: A Collective Biography of Seven Vodou Priestesses in New York City". Journal of Caribbean Studies. 9 (1 & 2 (Winter)). 1993: 10–27. 2012-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-03-22.
• McAlister, Elizabeth. 1998. "The Madonna of 115th St. Revisited: Vodou and Haitian Catholicism in the Age of Transnationalism. Arxivləşdirilib 2009-08-27 at the Wayback Machine" In S. Warner, ed., Gatherings in Diaspora. Philadelphia: Temple Univ. Press.
• Rey, Terry; Stepick, Alex. Crossing the Water and Keeping the Faith: Haitian Religion in Miami. New York and London: NYU Press. 2013. ISBN 978-0814777084.
• Richman, Karen E. Migration and Vodou. Gainesville, FL: University Press of Florida. 2005. ISBN 978-0813033259.
• Strongman, Roberto. Queering Black Atlantic Religions: Transcorporeality in Candomblé, Santería, and Vodou. Religious Cultures of African and African Diaspora People. Durham, NC: Duke University Press. 2019. ISBN 978-1478003106.
• Vanhee, Hein. Central African Popular Christianity and the Making of Haitian Vodou Religion // L. M. Heywood (redaktor). Central Africans and Cultural Transformations in the American Diaspora. Cambridge: Cambridge University Press. 2002. 243–264. ISBN 978-0521002783.

Xarici keçidlər

• Elizabeth A. McAlister. Vodou // Encyclopædia Britannica. 7 November 2023.
• Living Vodou. Speaking of Faith from American Public Media. Audio and transcript. February 4, 2010