Hallavar çayı (erm. Լեռնապատ գետի (Lernapat qeti)) — Ermənistanda, hazırkı[2] Loru vilayətinin (erm. Լոռու մարզ (Lorru marz)) əsasən Hacı Qara və Hallavar kənd cəmiyyətləri ərazisində çay. Pəmbək çayının sağ qoludur. Ən böyük qolu (sol sahildə çaya tökülür) Qaraçoban çayıdır.[3]

Hallavar çayı
Ölkə
Keçdiyi ərazilər Loru mərzi
Mənsəbi Pəmbək çayı
Uzunluğu 18[1]
Su hövzəsi Pəmbək—>Tona—>Anaxatır—>Kür—>Xəzər
Hövzəsinin sahəsi 126[1]

Mənsəbindən sol qolu Qaraçoban çayı ilə birləşdiyi məntəqəyədək Hallavar çayının sahilində Mollaqışlaq, Aşağı Kilsə[4], Yuxarı Kilsə, Hallavar və Heydərli kəndləri, Qaraçoban çayı birləşdikdən sonra isə Pəmbək çayına az qalmış Hacı Qara kəndi yerləşir.[5]

  • 1988-ci ildə azərbaycanlıların qovulması:
  • 1988-ci ilədək Mollaqışlaq, Aşağı Kilsə, Yuxarı Kilsə, Hallavar və Heydərli kəndləri monoetnik azərbaycanlı kəndləri idi. 1988-ci ilin dekabr ayında Mollaqışlaq kəndindən 200 nəfərdən çox, Aşağı Kilsə kəndindən 120 nəfər, Yuxarı Kilsə kəndindən 575 nəfər, Hallavar kəndindən 2.760 nəfərdən çox və Heydərli kəndindən 1.240 nəfər etnik azərbaycanlı zorla qovulmuşdur.[6] Azərbaycanlıların çıxarılmasından sonra Heydərli və Hallavar kəndlərinə az sayda ermənilər yerləşsələr də[7] sonradan onlar Heydərlini də tərk etmiş və yalnız az sayda Hallavar kəndində qalmışdır. 1990-cı illərin əvvəllərində xaraba qalmış Aşağı Kilsə kəndi ləğv edilmiş və ərazisi Mollaqışlaq kəndinə verilmişdir.[8]
  • 1 yanvar 2011-ci il tarixinə olan rəsmi məlumatlara əsasən:
  • Hacı Qara kənd cəmiyyəti (erm. Լեռնապատ գյուղական համայնքի (Lerrnapat qyuğakan hamaynki)) Hacı Qara kəndini[9] əhatə edir.[10] Cəmiyyətin ərazisi 36.18 km², əhalisi isə 1.222 nəfəri kişilər və 1.057 nəfəri qadınlar olmaqla toplam 2.279 nəfərdir.[10][11] Monoetnik milli təkibi olan cəmiyyətin əhalisini ermənilər təşkil edir.[12]
  • Hallavar kənd cəmiyyəti (erm. Հալավար գյուղական համայնքի (Halavar qyuğakan hamaynki)) Mollaqışlaq[13], Yuxarı Kilsə, Hallavar və Heydərli kəndlərini əhatə edir.[7] 10-19 oktyabr 2001-ci il Ümumermənistan əhali siyahıyaalınması zamanı Heydərli, Mollaqışlaq və Yuxarı Kilsə kəndlərində de-fakto və de-yuri əhali yaşamırdı.[14] Cəmiyyətin ərazisi 34.3 km², əhalisi isə 85 nəfəri kişilər və 75 nəfəri isə qadınlar olmaqla toplam 160 nəfərdir.[7][15] Bütün əhali Hallavar kəndində yaşayır, digər kəndlər əhali barındırmır. Monoetnik milli tərkibi olan cəmiyyətin əhalisini (Hallavar kəndi əhalisini) ermənilər təşkil edir.[16]

Mənbə redaktə

İstinadlar redaktə

  1. 1 2 Mercy Corps Georgia: List of Files related to EC Program: Documents: Lori Marz Baseline Survey Report (rus): "Динамика местных тенденции изменения климата, природных катастроф ианализ экологических, социально-экономических последствий в трансграничном целевом ареале реки Кура.: Лорийский марз (Республика Армения). 2012.": Содержание: Гидрографическая сеть, стр. 39[ölü keçid]
  2. Национальное Собрания Республики Армения: Закон республики Армения Административно-территориальное деление Республики Армения Arxivləşdirilib 2015-07-15 at the Wayback Machine
  3. Tiflis, Yelizavetpol və İrəvan quberniyaları, 1899[ölü keçid]
  4. Асадов Сабир Джалал оглы (составитель), Будагов Будаг Абдулали оглы (научный редактор). Историческая география Западного Азербайджана. (Дополненное, переработанное издание на русском языке). - Баку, издательство «Азербайджан», 1998, стр. 201:

    Ашаги Килса - азербайджанское село. Расположено в 23 км юго-западнее районного центра, на берегу реки, вдоль долины между селами Аллавар и Гюллидере. В 1930 г. организован колхоз. Действовала школа как узловое место между селами Гюллидере (Молла кышлак) и Юхары Килса. В 1968 г. во время обвала горы расположенная напротив села основная часть деревни - много жилых домов, школа, клуб, магазин - оказалась погребенной. Во время обвала погибли 42 чел. Часть населения вселилась в село Аллавар. Граница Ашаги Килса с селом Аллавар начинается с местности «Дар» (узкий), где в ущелье течет река, а с обеих сторон ущелья - базальтовые скалы.

    , стр. 203:

    ...У трех сел Юхары Килса, Ашаги Килса имеется одна средняя школа в Молла кышлаке.

  5. İbrahim Məhəmməd oğlu Bayramov. Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri , Bakı, "Elm", 2002./Onlayn bax: Mollaqışlaq Arxivləşdirilib 2014-06-28 at the Wayback Machine, Aşağı Kilsə Arxivləşdirilib 2012-01-14 at the Wayback Machine, Yuxarı Kilsə Arxivləşdirilib 2011-05-22 at the Wayback Machine, Hallavar, Heydərli və Hacı Qara kəndləri. Arxivləşdirilib 2014-06-28 at the Wayback Machine
  6. Асадов Сабир Джалал оглы (составитель), Будагов Будаг Абдулали оглы (научный редактор). Историческая география Западного Азербайджана. (Дополненное, переработанное издание на русском языке). - Баку, издательство «Азербайджан», 1998, стр. 200-203
  7. 1 2 3 Լոռու մարզպետարան: Համայնքներ: Համայնքի մասին: Հալավար[ölü keçid]
  8. Fallingrain Global Gazetteer: Gyulludara, Armenia Page Arxivləşdirilib 2016-03-05 at the Wayback Machine. Other names: Nizhnyaya Kilisa,Nerkin Kilisa
  9. Ermənistan Sovet Sosialist Respublikasının Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 01.03.1946-cı il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Makaraşen (erm. Մակարաշեն), 26.10.1957-ci il fərmanı ilə isə Lernapat (erm. Լեռնապատ) qoyulmuşdur.
  10. 1 2 Լոռու մարզպետարան: Համայնքներ: Համայնքի մասին: Լեռնապատ Arxivləşdirilib 2014-03-07 at the Wayback Machine
  11. Mercy Corps Georgia: List of Files related to EC Program: Documents: Lori Marz Baseline Survey Report (rus): "Динамика местных тенденции изменения климата, природных катастроф ианализ экологических, социально-экономических последствий в трансграничном целевом ареале реки Кура.: Лорийский марз (Республика Армения). 2012.": Содержание: Приложение 2. Таблица 2.1: Распределение населения в Лорийской области. стр. 98[ölü keçid]
  12. Mercy Corps Georgia: List of Files related to EC Program: Documents: Lori Marz Baseline Survey Report (rus): "Динамика местных тенденции изменения климата, природных катастроф ианализ экологических, социально-экономических последствий в трансграничном целевом ареале реки Кура.: Лорийский марз (Республика Армения). 2012.": Содержание: Приложение 2. Таблица 2.2: Состав населения Лорийской области по этнической принадлежности. стр. 100[ölü keçid]
  13. Ermənistan Sovet Sosialist Respublikasının Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin 25.01.1978-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Güllüdərə (erm. Գյուլլուդարա) qoyulmuşdur.
  14. Population statistics of Eastern Europe: Armenia, all places: 2001 census Arxivləşdirilib 2015-07-16 at the Wayback Machine
  15. Mercy Corps Georgia: List of Files related to EC Program: Documents: Lori Marz Baseline Survey Report (rus): "Динамика местных тенденции изменения климата, природных катастроф ианализ экологических, социально-экономических последствий в трансграничном целевом ареале реки Кура.: Лорийский марз (Республика Армения). 2012.": Содержание:Приложение 2. Таблица 2.1: Распределение населения в Лорийской области. стр. 98[ölü keçid]
  16. Mercy Corps Georgia: List of Files related to EC Program: Documents: Lori Marz Baseline Survey Report (rus): "Динамика местных тенденции изменения климата, природных катастроф ианализ экологических, социально-экономических последствий в трансграничном целевом ареале реки Кура.: Лорийский марз (Республика Армения). 2012.": Содержание:Приложение 2. Таблица 2.2: Состав населения Лорийской области по этнической принадлежности. стр. 100[ölü keçid]