Hudzon körfəzi
Hudzon körfəzi (ing. Hudson Bay, fr. baie d'Hudson, inuktitut Kangiqsualuk ilua) — Şimal Buzlu okeanın akvatoriyasına daxil olan və birbaşa boğaz vatəsi ilə Atlantik okeana çıxışı olan körfəzdir (Faktiki olaraq isə Hudzon daxili dənizdir). Körfəz Kanadanın Kvebek, Ontario, Manitoba və Nunavut vilayətlərinin ərazisi ilə hüdudlanır. Labrador dənizi ilə Hudzon boğazı vastəsilə birləşir, Şimal Buzlu okean ilə Foks körfəzi vastəsilə birləşir. Körfəzin sahəsi 1,23 milyon km² təşkil edir.
| Hudzon körfəzi | |
|---|---|
| ing. Hudson Bay, fr. baie d'Hudson, inuktitut Kangiqsualuk ilua | |
 Hudzon körfəzi qış zamanı | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tip | Körfəz |
| Sahəsi |
|
| Dərin yeri | 258 m |
| Yerləşməsi | |
| 60°00′ şm. e. 90°00′ q. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Kanada |
| Akvatoriyası | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dərinliyi 258 metrdir. Oktyabrdan iyul ayına qədər buzla örtülü olur. Sularında Terka, Kambala və seld kimi balıqlar tutulur. Suiti bölgə üçün əhəmiyyətlidir. Əsas limanları Çörçil və Port-Nelsondur.
Körfəzin daxilində bir sıra adalar vardır: Sauthempton (ada), Kots, Mansel, Nottinqem, Solsberi, Lonq-Aylend, Belçer adaları, Ottava adaları, Sliper adaları.
Korfəzə axan ən iri çaylar: Telon, Çörçil, Nelson, Severn, Uinisk, Xeys, Kaskattama, Ketl, Niskibi, Ta-Ann, Tleviaza, Karibu, Sil, Nastapoka, Ptit-Balen, Qrand-Balen, Kоqаluk, Pоvоnqnituk.
Geologiya
redaktəKörfəz b.e.ə 6200 il iqlim dəyişikliyi nəticəsində nəhəng buz gölünün çökəkliyə dolması nəticəsində meydana gəlmişdir. Bununla belə dəqiq tarix mübahisə doğurur[1].
Tarixi
redaktə
Körfəzə ilk daxil olan avropalı Sebastyan Kabot olmuşdur. O, 1506—1509-ci illərdə Hindistana gedən Şimal-Qərb keçidini tapmaq məqsədilə bölgəyə ekspedisiya təşkil etmişdir. 1610-ci ildə ingilis dənizçi Henri Hudzon körfəzin şərq sahillərini tətqiq etmişdir. Bu səbəbdən körfəzin bu sahili onun şərəfinə adlandırılmışdır. Hudzon məhz körfəzin bu hissəsində üsyan qaldırmış heyət üzvləri tərəfindən tərk edilmişdir. Bu hadisədən sonra onun haqqında heç bir məlumat yoxdur. 1612—1613-ci illərdə körfəzin qərb sahillərini Tomas Battonun təşkil etdiyi ekspedisiya tətqiq edir. Onun eskpedisiyası körfəzdə yerləşən bir sıra coğrafi obyektlərin açılışını etmiş və onları adlandırmışdır. 1631-ci ildə körfəzin örgənilməsi üçün Tomas Ceyms böyük tədqiqat işləri aparır. Körfəzin cənub-şərq hissəsi onun şərəfinə adlandırılır. 1631 ildə əraziyə ekspedisiya təşkil edən Lyuk Foks həlak olmuşdur. 1670-ci ildə körfəz Hudzon körfəz Kompaniyası tərəfindən daha ətraflı tətqiq edilir.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Catastrophic final flooding of Doggerland by the Storegga slide tsunami | Rick Schulting - Academia.edu". 2015-03-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-12.