III Baqrat (İmeretiya çarı)
III Baqrat (gürc. ბაგრატ III; 23 sentyabr 1495 – 1565) — Baqrationilər sülaləsindən olan İmeretiya çarı. Çar II Aleksandrın və Tamarın oğlu.[1] Hökmdarlıq dövrü 1510–1565-ci illəri əhatə edir.
| III Baqrat | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 23 sentyabr 1495 |
| Vəfat tarixi | 1565 |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | monarx |
| Ailəsi | Baqrationi |
|
|
|
.svg) |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktəIII Baqrat 1510-cu ilin aprelində atası II Aleksandrın ölümündən sonra taxta çıxmışdır.[2]
Baqrat hakimiyyətinin ilk dövrlərində kiçik qardaşı Vaxtanqın müqaviməti ilə üzləşməli oldu.[3] Vaxtanq 1512-ci ildə qonşu Kartli çarlığına sığındı. III Baqrat Kartliyə daxil oldu və qardaşı Vaxtanq üzərində qələbə qazandı.[4]
Həmçinin həmin dövrlərdə III Baqrat qonşu Kartli çarlığının daxili işlərinə də müdaxilə edirdi. O, Kartlidə hakimiyyətə I Luarsabın gəlməsinə kömək etdi. Dəstək müqabilində I Luarsab ona Kartlinin Əli, Surami, Axaldaba yaşayış məntəqələrinin daxil olduğu ölkənin qərb hissəsini verdi.
III Baqratın hakimiyyəti dövründəki əsas problemlərdən biri də Osmanlı hücumları idi. III Baqrat Mamiya Dadiyani və Mamiya Quriyeli adlı knyazlar ilə müttəfiq olaraq Osmanlıya tabe olan Cik qəbiləsinin ərazisinə yürüş etdi. Lakin bu yürüş məğlubiyyətlə nəticələndi. Osmanlılar tərəfindən Mamiya Dadiyani öldürüldü, Mamiya Quriyeli isə əsir alındı.
Daha sonra III Baqrat Osmanlıların nəzarət etdiyi Samstxe bölgəsini ələ keçirməyə cəhd etdi. 1535-ci ildə yürüşə başlayan III Baqrat Samstxe bölgəsini ələ keçirdi.[5] Lakin bəzi əyanlar Samstxenin III Baqrat tərəfindən tutulmasından narahat idilər və bu səbəbdən Osmanlı hökmdarı I Süleymana müraciət etdilər.
III Baqrat Osmanlılarla toqquşmanın qaçılmaz olduğunu başa düşdüyündən, 1541-ci ildə Səfəvi hökmdarı I Təhmasib ilə ittifaqa girdi.[6]
Osmanlılar 1543-cü ildə İmereti çarlığına yürüş təşkil etəsələr də, III Baqrat və knyaz Quriyelinin birləşmiş ordusu tərəfindən məğlub edildilər.
1545-ci ildə Osmanlılar tərəfindən yeni yürüş təşkil edildi. III Baqrat Osmanlılara qarşı kürəkəni Kartli çarı I Luarsabdan kömək istədi. Lakin I Luarsabın ordusu Basiyani yaxınlığında Osmanlılar tərəfindən məğlub edildi. Osmanlılar qalib gəlsələr də irəliləməyə davam etmədilər.
Bu dövrdə Odişi və Quriya bölgələri İmeretiya krallığından ayrıldılar və müstəqil hakimiyyət sürməyə başladılar.
1555-ci ildə Osmanlılar və Səfəvilər arasında Amasiya sülh müqaviləsi imzalandı. Müqavilənin şərtlərinə görə Qərbi Gürcüstandakı İmereti və Kartli bölgələri Osmanlıların tabeliyinə verildi.
III Baqrat 1565-ci ildə vəfatı etdi.[7] Ondan sonra hakimiyyətə böyük oğlu II Georgi gəldi.
İstinadlar
redaktə- ↑ The Royal Ark, " Imereti — Page 3 " [archive] (consulté le 2 janvier 2018). (ru) Vakhoucht Bagration, " Roi Alexandre d'Iméréthie, dans la Description du royaume de Géorgie " [archive], 1745 (consulté le 2 janvier 2018)
- ↑ (ru) Vakhoucht Bagration, "Roi Alexandre d'Iméréthie, dans la Description du royaume de Géorgie" [archive], 1745 (consulté le 2 janvier 2018)
- ↑ Marie-Félicité Brosset. Chronique géorgienne, Paris, (1830), p. 104.
- ↑ (ru) Vakhoucht Bagration, "Roi Bagrat d'Iméréthie, dans la Description du royaume de Géorgie" [archive] [PDF], 1745 (consulté le 2 janvier 2018).
- ↑ Nodar Assatiani et Givi Djambouria, , t. II, Tbilissi, 2008. p.148
- ↑ Vakhoucht Bagration, «Roi Bagrat d'Iméréthie, dans la ''Description du royaume de Géorgie'' Arxivləşdirilib 2014-02-22 at the Wayback Machine» , 1745 (consulté le2 janvier 2018).
- ↑ The Royal Ark, «Imereti - Page 3 Arxivləşdirilib 2017-07-22 at the Wayback Machine» (consulté le2 janvier 2018).
Ədəbiyyat
redaktə- ხანთაძე შ., ქსე, ტ. 2, გვ. 128,,., 1977.
- Дворянские роды Российской империи. Том 3. Князья / Ed. S. V. Dumina. — M .: Linkominvest, 1996. — 278 dan. — 10.000 nüsxə.
- Nodar Assatiani et Alexandre Bendianachvili, Histoire de la Georgia, Paris, l'Harmattan, 1997, 335 s. [détail des éditions] ( ISBN 2-7384-6186-7 .
- (ka) Nodar Assatiani et Givi Djambouria, Histoire de la Georgia, t. II, Tiflis, 2008.
- (az) Nodar Assatiani et Otar Djanelidze, Gürcüstan Tarixi, Tiflis, Petite Publishing House, 2009, s. 488.
- Marie-Félicité Brosset (tic. Du géorgien), Histoire de la Georgie depuis l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle, Histoire moderne, St-Pétersbourg, Imprimerie de l'Académie impériale des science, 1856 ( ISBN804 ), II, səh. 253–258.
- Marie-Félicité Brosset, Rapports sur un voyage archéologique dans la Géorgie et dans l'Arménie, exécuté en 1847–1848 sous les auspices du Prince Vorontzof, leytenant du Caucase, Saint-Pétersbourg, 1851, s. 63.
- (az) Donald Rayfield, Edge of Empires: A History of Georgia, Reaktion Books, 2012, s. 447.
- Cyrille Toumanoff, Les Dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au XIXe siècle : Masalar généalogiques et chronologiques, Roma, 1990.
- Kalistrat Salia, Histoire de la nation géorgienne, Paris, Nino Salia, 1980, s. 551.
Xarici keçidlər
redaktə- Багратиони — цари Имерети (неопр.). Историко-искусствоведческий портал "Monsalvat". Дата обращения 6 октября 2011. Архивировано 27 августа 2012 года.