II Səfixan ağa Yağləvəndli-Cavanşir
II Səfixan ağa Yağləvəndli-Cavanşir (?-19 sentyabr 1768) - XVIII əsrdə yaşamış hərbi xadim, Qarabağ bəyi, xanlıq dönəmində oba, atlı dəstənin yüzbaşısı, kələntər. Nadir şah Əfşarın ordusunda xidmət etmişdir.
| II Səfixan ağa Yağləvəndli-Cavanşir | |
|---|---|
| II Səfixan ağa Zeynal ağa oğlu Yağləvəndli-Cavanşir | |
| Doğum tarixi | 1709 |
| Doğum yeri | Qarabağ |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Qarabağ xanlığı |
| Uşaqları | Camal bəy, Qasım bəy, Səlif bəy, Kazım bəy, Sadıq bəy |
Həyatı
redaktəSəfi xan Zeynalxan ağa oğlu XVIII yüzilin ortalarında ömür sürüb. Savadlı adam idi. Atasından sonra Yağləvənd oymağının oymaqbəyi kimi Havsalıları savaşa, yaylaq-qışlağa aparırdı[1]. Yağlavənddə doğulmuş Səfixan ağa gəncliyini elə orada keçirmişdir. Nadir şah Qırxlı-Avşar Qarabağda hərbi çağırış elan edəndə Səfi xan atlıları ilə orduya qatılmışdı. Bir çox döyüşlərdə igidlik göstərmişdi. Yurdunda səngər qurmuş, Osmanlılara qarşı döyüşmüşdü. Indiki Araz Dilağarda ərazisində “Səfixan səngəri” adlı savaş meydanı onun adınadır. Osmanlı olan müharibədə göstərdiyi şücaətə görə xan hərbi titulunu birbaşa Nadir şahın özündən almışdır. Pənahəli xanla münasibətləri atasının dövründəki kimi gərgin olaraq qalmaqda davam etmişdir. Bu gərginliyin məqsədi Səfi xanın Arasbarı bölgəsini öz ərazilərinə qatmaq istəyi idi.
Səfi xan Nadir şahla münasibətləri pozulduqdan sonra digər Qarabağ bəylərinin bir çoxu kimi Xorasanda yerləşən Sərəxs bölgəsinə sürgünə öndərildi və şahın ölümünə qədər burada yaşadı. Nah öldürüldükdən sonra isə oymağı ilə birlikdə yurduna Qarabağa qayıtdı. Bu zaman Qarabağ müstəqil xanlıq elan edilmiş və ilk paytaxt olaraq Bayat qalası seçilmişdi. İlk dövrlərdə xanlığa erməni məliklikləri ilə birlikdə bəzi Azərbaycan xanlıqları - Şəki və Şamaxı kimi xanlıqlar hücumlar etdilər. Lakin Pənahəli xan bu hücumların hər birini dəf edə bildi. Bundan sonra daxildəki rəqiblərini ortadan qaldırmağa başladı. Cavanşir bölgəsində yaşayanların yaratdığı problemləri və Səfi xanın rəqabətini ortadan qaldırdıqdan sonra Cavanşir-Dizaq mahalına Qarabağ xanı Pənahəli tərəfindən yeni naib təyin edildi. II Səfixan ağa Yağlavəndli-Cavanşir 1768-ci ildə vəfat etmişdir.[2][3][4][5]
Ailəsi
redaktəSəfi xanın Şirin ağa, Abbasqulu ağa və Alı ağa adlı oğulları vardı.[6]
İstinadlar
redaktə- ↑ Ənvər Çingizoğlu, Cavanşir-Dizaq mahalı, Bakı, "Mütərcim", 2012, 216 səh.
- ↑ СРЕДНЕВЕКОВЫЕ ИСТОРИЧЕСКИЕ ИСТОЧНИКИ ВОСТОКА И ЗАПАДА. "Алфавитный список мусульманских названий и слов". www.vostlit.info. 2022-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2022.
- ↑ Mirzə Camal Cavanşir. Qarabağ tarixi. Bakı. 1959. səh. 35.
- ↑ Mirzə Adıgözəl bəy. Qarabağnamə. Bakı. 1950. səh. 57.
- ↑ Çingizoğlu Ənvər. Cavanşir-Dizaq mahalı. Bakı: Mütərcim. 2012.
- ↑ *Ənvər Çingizoğlu. II Səfixan ağa Yağləvəndli-Cavanşir. Soy. 2010.