Jale qəbiristanlığı

Jale Mərkəzi qəbiristanlığı (sloven. Centralno pokopališče Žale), və ya sadəcə Jale — Lyublyana və Sloveniyadakı ən böyük və mərkəzi qəbiristanlıqdır. Bejiqrad rayonunda yerləşir və Jale İctimai Şirkəti tərəfindən idarə olunur.

Qəbiristanlıq
Jale qəbiristanlığı
Ölkə	Sloveniya
Yerləşdiyi yer	Lyüblyana şəhər icması[d]
Əsası qoyulub	1906
Dəfn sayı	150.000 nəf.
46°04′16″ şm. e. 14°31′55″ ş. u.
Jale qəbiristanlığı
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Qəbiristanlıq 1906-cı ildə Müqəddəs Xaç Kilsəsinin arxasında inşa edilmişdir. İlk dəfn eyni il mayın 3-də, keşiş Martin Malenšekin köhnə Navje qəbiristanlığından oraya köçürüldüyü zaman edildi. Birinci Dünya Müharibəsi illərində, müxtəlif yerlərdən olan həyatını itirən əsgərlərin çoxu Jaledə dəfn edildi. Bununla birlikdə, buradakı qəbirlərin hamısı Roma Katoliklərinə mıxsusdur. Protestantlar, Yəhudilər və Müsəlmanlar isə Navjedə basdırılmışdır. 1923-cü ildə səlahiyyətlilər yəhudilərin və müsəlmanların Jaledə lakin qəbiristanlıq divarının xarici tərəfində dəfn edilməsinə icazə verdilər.

1931-ci ildə qəbiristanlığın yeni hissəsi (B hissəsi) açıldı. Burada İtalyan hərbi qəbiristanlığı quruldu və çox sayda italyan əsgəri A hissəsindən gətirilərək burada basdırıldı. Elə həmin il qəbiristanlığın yəhudi hissəsi də düzəldildi, lakin əsas hissədən hasarla ayrıldı. 1939-cu ildə memar Edvard Ravnikar tərəfindən Birinci Dünya Müharibəsi qurbanları üçün ümumi qəbir inşa edildi və burada bu müharibənin və əlaqəli münaqişələrin qurbanlarının 5258-i dəfn edildi.

Lyublyanın böyüməsi ilə qəbiristanlıqlara ehtiyac da artır. 30-cu illərdə qəbiristanlıq Lyublyananın mərkəzi qəbiristanlığı elan edildi və genişlənməsi planlaşdırıldı. "Plehnik Jale" qəbiristanlığı adlanan yeni hissə 1942-ci ildə tamamlandı. Bu böyük tağ ilə monumental giriş, müxtəlif kiçik ibadətgahlar və bəzi əlavə binalardan ibarət xüsusi bir memarlıqdır.

1968-ci ilə qədər Jaledə yalnız tabut dəfnləri edilirdi, lakin həmin ildə Jale Krematorium adlı bölmə inşa edildi və ölüyandırma adəti ilə dəfn olunmuşlar üçün məzarlıqlar da istifadəyə verildi.

1974-cü ildə C hissəsinin inşası ilə qəbiristanlıq yenidən genişləndi. C hissəsi memar Peter Kerşevan tərəfindən hazırlanmışdır. 1988-ci ildə Marko Muşih tərəfindən hazırlanan D hissəsi (sloven. Nove Žale - "Yeni Jale") istifadəyə verilidi.

2008-ci ildə qəbiristanlığın sahəsi 375,000 m² olaraq ölçülmüşdür və Tomahevo (sloven. Tomačevska cesta) küçəsinin şərqində və yolun qərb hissəsində yerləşən A, B və C hissələrindən ibarətdir. Qəbiristanlığın beşinci hissəsi olan Plehnik Jale dəfn üçün deyil, dəfn öncəsi mərasimlər və əlaqəli qəbiristanlıq fəaliyyətləri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Jaledə 150.000-dən çox insan dəfn edilmişdir, bunlardan təxminən 2000 nəfəri görkəmli şəxslərdir. Jalenin bütün sahəsi Sloveniyanın mədəniyyət abidəsi elan edilmişdir.

Görkəmli şəxslər

• Fran Albreht, müəllif, redaktor və siyasətçi
• Vera Albreht, şair
• Vladimir Bartol, yazıçı
• Katya Boh, sosioloq, siyasətçi və diplomat
• İvan Çankar, müəllif və siyasi fəal
• Fran Saleçki Finjqar, yazıçı və keşiş
• Rihard Yakopiç, rəssam
• Davorin Yenko, bəstəkar, Serbiya dövlət himninin musiqisinin müəllifidir
• Edvard Kardely, Kommunist lideri
• Draqotin Kette, şair
• Edvard Kocbek, şair, esseist və siyasətçi
• Milan Komar, filosof
• Yanez Evanqelist Krek, siyasətçi
• Draqotin Lonçar, müəllif, siyasətçi, tarixçi
• Janez Menart, şair
• Yosip Murn Aleksandrov, şair
• Lili Novy, şair
• Anton Peterlin, fizik
• Leonid Pitamik, hüquqşünas
• Yoje Pleçnik, memar
• Rudi Seliqo, yazıçı, siyasətçi və dramaturq
• Dominik Smole, yazıçı və dramaturq
• Matey Sternen, rəssam
• Qreqor Strnişa, şair
• Yerney Şuqman, aktyor
• Yosip Vidmar, ədəbiyyatşünas
• Milan Vidmar, elektrik mühəndisi, şahmatçı və nəzəriyyəçi
• Angela Vode, siyasətçi, müəllif, feminist fəal
• Qreqor Yeryav, siyasətçi
• Vitomil Zupan, yazıçı
• Oton Jupançiç, şair

Xarici keçidlər

• The Garden of All Saints. Boştyan Burqer tərəfindən Jalenin 3D görüntüsü.
• Plečnik.net-də Jale'in 360 ° baxışı Arxivləşdirilib 2012-03-12 at the Wayback Machine
• Jale memarlığı Arxivləşdirilib 2020-02-28 at the Wayback Machine
• Jale qəbirləri üçün axtarış motoru