Jan Ameri (fr. Jean Améry; 31 oktyabr 1912[1], Vyana[3]17 oktyabr 1978[2], Zalsburq[4][5][…]) — avstriyalı yazıçı. Əsl adı Xans Mayer (alm. Hanns Mayer‎) olan yazıçı əsərlərinin böyük hissəsini İkinci Dünya müharibəsi haqqında yazmışdı.

Jan Ameri
fr. Jean Améry
Doğum adı Hans Chaim Mayer
Doğum tarixi 31 oktyabr 1912(1912-10-31)[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 17 oktyabr 1978(1978-10-17)[2] (65 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi Həddindən artıq doza[d]
Dəfn yeri
  • Vyana mərkəzi qəbiristanlığı[d]
Fəaliyyəti yazıçı, filosof, müqavimət döyüşçüsü[d]
Fəaliyyət illəri 1935-ci ildən
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

redaktə

Jan Ameri Vyanada doğulmuşdu. Atası yəhudi, anası isə katolik idi. Atasının Birinci Dünya müharibəsində cəbhədə ölməsindən sonra anası tərəfindən katolik olaraq yetişdirilmişdi. Vyanada fəlsəfə və ədəbiyyat üzrə təhsil alsa da, maddi vəziyyətinə görə davamlı olaraq təhsilini dayandırmalı olmuşdu.

Vyanada təhsil alarkən Nasistlərin Belçikanın işğalına qarşı çıxmış, Gestapo tərəfindən tutulduqdan sonra isə Auşvitz həbs düşərgəsinə göndərilmişdi. 1945-ci ildə düşərgədən azad edildikdən sonra isə Belçikada yaşamağa başlamışdı.

Müharibədən sonra

redaktə

Müharibə bitdikdən sonra öz alman köklərindən uzaqlaşdığını və fransız mədəniyyəti ilə olan bağını simvollaşdırmaq üçün Xans Mayer olan adını Jan Ameri olaraq dəyişdirmişdi. İsveçrədəki alman qəzetlərində jurnalist olaraq işləyən Jan Ameri uzun müddət AlmaniyaAvstriyada kitab nəşr etdirməyi rədd etmişdi 1964-cü ilə qədər ölüm düşərgələrində yaşadığı təcrübələr haqqında heç nə yazmamış, daha sonra isə "Jenseits von Schuld und Sühne" (Günah və kəffarə xaricində) adlı əsərini nəşr etdirmişdi.

Daha sonradan ölümünə qədər evli qalacağı Mari Eşanauer ilə evlənən yazıçı 1976-cı ildə "İntihar: Könüllü ölüm haqqında" adlı kitabını yayımlamış və 1978-ci ildə həddən artıq dozada yuxu dərmanı ataraq intihar etmişdi.

İstinadlar

redaktə