Kənafvari asırqalotu

Kənafvari asırqalotu (lat. Eupatorium cannabinum) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin asırqalotu cinsinə aid bitki növü.

Kənafvari asırqalotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Kampanulidlər Dəstə: Astraçiçəklilər Fəsilə: Mürəkkəbçiçəklilər Yarımfəsilə: Asteroideae Triba: Eupatorieae Cins: Asırqalotu Növ: Kənafvari asırqalotu
Beynəlxalq elmi adı
Eupatorium cannabinum L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   35984 NCBI   102770 EOL   475560

Botaniki xarakteristikası

Hündürlüyü 50-100 (120) sm, gövdəsi düzdür, nazik-şırımlıdır, tünd-qırmızı rəngə boyanmış və yuxarı hissədə budaqlanmış yaşıl, qısa-tüklü olan çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi al qırmızı, düz və şırımlı, 50-100 (120) sm hündürlükdə, qısatüklü, yaşıl bəzən boz rəngli, yuxarıdan budaqlı bitkidir. Yarpaqları qısasaplaqlı, qarşılıqlı, lansetvari yaxud yumurtavarilansetvari seqmentlərə bölünmüşdür; nadir hallarda yarpaqları bütöv, sadədir. Çiçəkqrupu sıx qalxanvaridir. Səbətləri azçiçəkli, 8 mm uzunluqda, 4-6 çəhrayı çiçəkdən ibarətdir. Toxumcaları 3 mm uzunluqda, dar uzunsov, 5 tinli, tünd rəngdədir; kəkili toxumcadan bir qədər uzundur. Yarpaqları çox qısa saplaq üzərində qarşı-qarşıya yerləşmiş, aşağı tərəfdə yerləşənlər bir qədər daha sıx və yumşaqtükcüklüdür; aşağı yarpaqları üç hissədən ibarətdir, seqmentləri neştərvari və yaxud yumurtaşəkilli-neştərvaridir, ucu sivri, kənarları isə mişarvari-dişlidir. Yuxarı yarpaqları sadə, neştərvari və yaxud yumurtaşəkilli-neştərvaridir, nadir halda gövdə üzərində bütün yarpaqlar bütöv olurlar. Çiçək qrupu sıx olub, qalxqnvaridir. Səbət az çiçəklidir və 4-6 ədəd uzunsov çəhrayı rəngli çiçəklərinin uzunluğu 8 mm-ə qədər olub, uzunsovdur. Toxumlarının uzunluğu 3 mm-ə yaxındır, qara, ensiz-uzunsovdur və 5 qabirğalıdır, uc hissədə yerləşən kəkili kələ-kötür tükcüklərdən ibarət olub, toxumlardan biraz uzundur. İyul-avqust aylarında çiçəkləyir, avqust-sentyabr aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

Samur-Şabran oval., Xəzəryanı, BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, Alazan-Əyriçay, Kür düz., KQ mərkəzi, KQ cənub, Nax. düz., Lənk. dağ. Ovalıqdan subalp qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

Meşələrdə, rütubətli yerlərdə, bulaqların yanında və çay sahillərində rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Gövdə və yarpaqlarından göy rəngdə boya almaq üçün istifadə olunur.

Yarımnövləri

• Eupatorium cannabinum L. subsp. cannabinum
• Eupatorium cannabinum L. subsp. corsicum (Req. ex Loisel.) P.Fourn.