Karnak (məbəd kompleksi)

Karnak məbəd kompleksi və ya sadəcə olaraq Karnak (ərəb. خورنق‎ Xurnak sözündən; mənası – "istehkamlı kənd"^[1]) — indiki Misirdə, Nil çayının sağ sahilində, qədim Teben şəhərinin mərkəzi meydanının şimal-şərq hissəsində bir qrup məbəd kompleksi.

Karnak məbəd kompleksi

Məbəd kompleksi və müqəddəs gölməçə

Ölkə

Misir

Şəhər

İpet-Sut

Koordinatları

25°43′07″ şm. e. 32°39′31″ ş. u.

Arxitektura stili

Qədim Misir

Banisi

I Senusret–I Nektaneb

Tikilmə tarixi

təqribən e.ə. XX əsr

Əziz xatirələr

Karnak siyahısı, Böyük Karnak yazısı

Vəziyyəti

xarabalıqlar

Karnak məbəd kompleksi Vikianbarda

Tarixi redaktə

Karnak Teben padşahlığı bütün Misirə genişləndikdən sonra (XI–XII sülalələr) bu ərazi ölkənin mərkəzi ziyarətgahına çevrilmişdir. Teben triadasının tanrıları Amon, Mut və Xonsuya həsr edilmişdir. Tarixin bütün sonrakı dövrlərində burada iz qoyulmuşdur. Hər bir firon öz adını burada əbədiləşdirməyə çalışırdı. Hətta XVI sülalənin nümayəndələri də məbədin şimal iqamətgahında öz izlərini qoymuşdular. Əsas məbədin ziyarətgahının tikintisi III Tutmos tərəfindən tamamlanmışdır. Məbədin şərq yarısının digər hissələrinin tikintisi XVIII sülalənin digər padşahlarının hakimiyyət dövrünə təsadüf edir. Məbədin bir zolaqla ayrılmış qərb yarısı daha yaxşı qorunub saxlanılmışdır. Bu hissə XIX sülalə dövründə ucaldılmış Böyük Hipostil Zalı (5 min m²) və tanrı Bast üçün tikilmiş nəhəng peristil meydançasından (8,160 m²) ibarətdir. Bu həyətdə nisbətən daha kiçik həcmdə olan, divarı həyətin cənub çəpərindən keçən III Ramzes və kompleksin şimal-qərb küncündə II Seti məbədləri var idi. Məbədin bu hissəsinin xarici divarları yazı və təsvirlərlə əhatə olunmuşdur. Həyətin cənub tərəfində I Şeşonkun abidəsi var. Bu abidə onun Revoamın padşahlıq etdiyi Fələstinə uğurlu yürüşünun şərəfinə ucaldılmışdır. Hipostil zalının şimal divarında I Setinin Kənandakı döyüşləri, cənub divarında isə II Ramzesin döyüşləri təsvir edilmişdir və ona görə də "Pentaura poeması" adlanır.^[2]

Qalereya redaktə

Böyük Hipostil Zalı.
Ümumi görünüş.
Müqəddəs gölməçələrdən biri.
Sağ əsas pilon.

İstinadlar redaktə

↑ فهد حماد, حسين. موسوعة الآثار التاريخية: حضارات، شعوب، أمم، معالم، مدن، عصور، علوم الآثار، حرف، لغات. Al Manhal. 2003. ISBN 9796500010892. 2022-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-24. القديمة في عصر الإمبراطورية ويرجح أن أصل كلمة كرنك محرف من الكلمة العربية خورنق، التي أطلقها العرب عند دخولهم مصر على مجموعة المعابد الموجودة بهذه المنطقة [Tərcümə: Çox güman ki, Karnak sözünün mənşəyi ərəblərin Misirə girərkən bu bölgədəki məbədlər qrupuna verdiyi ərəb dilindəki "Xornak" sözündən təhrif edilmişdir.]
↑ Карнак, храм // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.

Əlavə ədəbiyyat redaktə

Blyth, Elizabeth. Karnak: Evolution of a Temple. Routledge. 2006. ISBN 978-0-203-96837-6.

Xarici keçidlər redaktə

[حماد2003-1] فهد حماد, حسين. موسوعة الآثار التاريخية: حضارات، شعوب، أمم، معالم، مدن، عصور، علوم الآثار، حرف، لغات. Al Manhal. 2003. ISBN 9796500010892. 2022-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-24. القديمة في عصر الإمبراطورية ويرجح أن أصل كلمة كرنك محرف من الكلمة العربية خورنق، التي أطلقها العرب عند دخولهم مصر على مجموعة المعابد الموجودة بهذه المنطقة [Tərcümə: Çox güman ki, Karnak sözünün mənşəyi ərəblərin Misirə girərkən bu bölgədəki məbədlər qrupuna verdiyi ərəb dilindəki "Xornak" sözündən təhrif edilmişdir.]

[2] Карнак, храм // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.

[1]

[2]