Keliman dağları
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Keliman dağları, Kaliman (rum. Munţii Călimani) — Rumıniyanın şimalinda dağ massivi. Massiv Şərqi Karpatlarda, Bukovina və Transilvaniya tarixi bölgələrinin sərhəddində yerləşir. Keliman massivi geoloji baxımdan Keliman-Xarqit dağlarına aiddir.
| Keliman dağları | |
|---|---|
| rum. Munții Călimani, mac. Kelemen-havasok | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 2.102 m |
| Uzunluğu |
|
| Eni | 40 km |
| Sahəsi |
|
| Yerləşməsi | |
| 47°07′37″ şm. e. 25°10′04″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rumıniya |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumatRedaktə
Keliman dağlarında ən yüksək zirvə Petrosa pikidir (2102 m). Digər yüksək zirvələr: Reşiç (2021 m), Bistrisiorul (1990 m), Stuniorul (1885 m). Ən yüksək zirvə olan Petrosa böyük vulkanik kraterlə əhatə olunub. Kraterin diametri 10 km-dir. Krateri Petrosadan Valya Neqare çayı ayırır. Kraterin daxilində bir neçə kiçik çuxur var (Pietricelui, Vârful Haitei, Negoiul Românesc). Sonuncuda 1997-ci ilə kimi kükürd hasil olunurdu.
Keliman massivi bölgənin turizm məkanlarından biridir. Tameu, Lukaçu, Tixul, Ruska və Reçinş dağlarında olan qeyri-adi vulkan süxurları massivin əsas görməli yerlərindən biri hesab edilir. Bölgədə 12 Apostles geoloji qoruğu yaradılmışdır.[1] Qoruq Keliman Milli Parkının tərkibindədir.
FormalaşmasıRedaktə
Keliman dağları, eləcə də Qurqu və Xarqit dağları Rumıniyanın ən cavan dağları hesab olunur. Massiv 1,8-5 milyon il əvvəl, dördüncü dövrdə baş vermiş kütləvi vulkan püskürmələri nəticəsində meydana gəlmiş. Yuxarı pliosendə isə formalaşmışdır.[2]
Neogendə baş vermiş güclü vulkanik aktivlik nəticəsində uzunluğu 450 km (bunun 375 km Rumıniyada) olan nəhəng lava qrupları meydana gəlməşdir. Keliman massivinin sahəsi 6400 km², eni təxminən 40 km və uzunluğu təxminən 160 km-dir.[2]
FlorasıRedaktə
Rumın və xarici bioloqların araşdırmalarına görə 1900-cu ildə indiyə kimi bölgədə ali bitkilərin 1004 növü qeydə alınmışdır. Massivdə bir neçə ekosistem formalaşmışdır: küknar və fıstıq ağaclarından ibarət qarışıq meşələr, küknar meşə zolağı, ağcaqayınlı qarışıq meşələr, alp çəmənlikləri və s.[3]
İstinadlarRedaktə
- ↑ "12 Apostles Nature Reserve". 2020-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-30.
- ↑ 1 2 Kern, Zoltán; Nagy, Balázs; Kohán, Balázs; Bugya, Éva. Glaciological characterization of small paleoglaciers from Călimani Mountains (PDF). XVI. Timișoara: West University of Timișoara. 2006. 35–44. 2016-03-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-30.
- ↑ "Flora". Parcul Național Călimani (Romanian). 2020-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-30.