Kiyev Sofiyası Milli Qoruğu

Kiyev Sofiyası Milli Qoruğu — Ukraynanın tarixi və memarlıq əhəmiyyətli milli qoruğu. Qoruğun tərkibinə bir sıra Kiyev abidələri daxildir: monastır binaları kompleksi olan Müqəddəs Sofiya Katedrali, Qızıl Qapı, Müqəddəs Kiril və Müqəddəs Endryu kilsəsi. Formal olaraq qoruğa Ceneviz qalası da daxildir (Krım).

Kiyev Sofiyası Milli Qoruğu
uk/Національний заповідник «Софія Київська»
BTMB kateqoriyası —
Yaradılma tarixi 1934
Yerləşməsi
50°27′ şm. e. 30°31′ ş. u.HGYO
Ölkə  Ukrayna
Yaxın şəhər Kiyev
st-sophia.org.ua
Kiyev Sofiyası Milli Qoruğu xəritədə
Kiyev Sofiyası Milli Qoruğu
Kiyev Sofiyası Milli Qoruğu
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Qoruq 1011–1018-ci illərdə Müqəddəs Sofiya monastırının ərazisində qurulmuşdur. Qoruq 1994-cü ildən milli status alıb.

1990-cı ildə Müqəddəs Sofiya Katedrali YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilib. 1994-cü ildən "Sofiya" Muzeyi qoruğuna milli status verilmiş və Sofiya Kiyev Milli Qoruğu kimi tanınmağa başlamışdır[1].

2009-cu ildə Yaroslav Müdrik sarkofaqında iki qadının qalıqları aşkar edilmişdir — biri Müdrik Yaroslavın dövründə, ikincisi isə eramızdan əvvəl 7-ci əsrdə yaşayıb[2].

2014-cü ildə Kiyevin Müqəddəs Sofiya ərazisində kötüklərdən hazırlanmış məzarın altında əllə qazılmış mağara aşkar edilmişdir[3].

18 oktyabr 2014-cü ildə Kiyev Sofiyasının 5 metrlik kərpic hasarının bir hissəsi çökür[4].

Qoruğun kolleksiyaları

redaktə
  • Arxeologiya
  • Memarlıq qrafikası — kolleksiya XIX əsrin əvvəllərindən 1970-ci illərə qədərki dövrü əhatə edir. Kolleksiyaya Kiyev Sofiyasının abidələrinin ölçüləri və sovet memarlarının bir sıra layihələri daxildir[5].
  • Memarlıq keramika
  • Elmi arxiv Sofiya Qoruğunun bərpa və təmir işlərinin tarixinə dair bərpa hesabatlarını, arxiv sənədlərini saxlayan arxivdir. Tədqiqatçıların şəxsi arxivləri və gündəlikləri də vardır[6].
  • Neqativlər — daimi saxlamada 12 mindən çox neqativ var. Kolleksiyaya şüşə neqativlər, ağ-qara fotoplyonka, rəngli fotoplyonka, həmçinin ağ-qara və rəngli diapozitivlər daxildir[7].

Konfranslar

redaktə

2002-ci ildən etibarən Sofiya Kiyev Milli Qoruğunda hər il beynəlxalq elmi konfranslar keçirilir. Cəmi yeddi konfrans keçirilmişdir[8]:

  • 2002 — "Memarlıq irsinin öyrənilməsi, mühafizəsi, qorunması, istifadəsində problemlər və təcrübə" adlı ilk elmi və praktiki dinləmələri.
  • 2003 — İkinci Sofiya dinləmələri "Cəmiyyətin həyatında müqəddəs binalar: tarix və bu gün";
  • 2005 — Üçüncü Sofiya dinləmələri "Kiyev Sofiya Milli Qoruğunun abidələri və muzey elminin müasir tendensiyaları";
  • 2007 — Dördüncü Sofiya dinləmələri "Cəmiyyətin mənəvi oriyentasiyasında "Kiyev Sofiya" Milli Qoruğunun abidələri: nəsillərin dialoqu";
  • 2009 — Beşinci Sofiya dinləmələri "Xristian sənətinin mənəvi potensialı və tarixi konteksti";
  • 2011 — Altıncı Sofiya dinləmələri "Xristian ziyarətgahları — Əbədiyyət, Hikmət və Gözəllik lövhələri: biliyin yeni aspektləri";
  • 2013 — "Sofiya Kiyev" Milli Qoruğunun abidələrinin məşhur tədqiqatçısı, tarix elmləri doktoru S. A. Vısotskinin anadan olmasının 90 illiyinə həsr olunmuş Yeddinci Sofiya dinləmələri.

Qoruğun direktorları

redaktə
  • İvan Mixayloviç Skulenko, qoruğun ilk direktoru (1934–1937)
  • Aleksey İvanoviç Povstenko (1941–1943)
  • Georgi İqnatyeviç Govdenko (1944–1949)
  • Nikolay İosifoviç Kresalnı (1949–1966)
  • Valentina Nikiforovna Açkasova (1967–2000)
  • Nelya Mixaylovna Kukovalskaya (2000–2012)
  • Yelena Mixaylovna Serdyuk (2012–2015)
  • Nelya Mixaylovna Kukovalskaya (2015-)

İstinadlar

redaktə
  1. "Указ Президента України № 587/94 «Про національні заклади культури» від 11 жовтня 1994 року". 2016-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-22.
  2. "В саркофаге Ярослава Мудрого покоились останки двух женщин" Arxivləşdirilib 2018-12-16 at the Wayback Machine, 5 апреля 2011
  3. На территории Софии Киевской археологи обнаружили древнюю рукотворную пещеру Arxivləşdirilib 2018-12-16 at the Wayback Machine, 2 декабря 2014
  4. З легкої руки міністра "Софія Київська" "осиротіла" Arxivləşdirilib 2015-01-21 at the Wayback Machine (ukr.)
  5. Національний заповідник "Софія Київська" Arxivləşdirilib 2015-02-11 at the Wayback Machine (ukr.)
  6. Національний заповідник "Софія Київська" Arxivləşdirilib 2015-02-11 at the Wayback Machine (ukr.)
  7. Національний заповідник "Софія Київська" Arxivləşdirilib 2015-02-11 at the Wayback Machine (ukr.)
  8. "Національний заповідник «Софія Київська»". 2015-02-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-19.

Xarici keçidlər

redaktə