Korpuskulyar dalğa dualizmi
Korpuskulyar-dalğa dualizmi — mikroskopik maddi obyektlərin müəyyən şərtlər altında klassik dalğaların xüsusiyyətlərini, digər şərtlərdə isə klassik hissəciklərin xüsusiyyətlərini nümayiş etdirə bilməsindən ibarət təbiət xassəsidir.[1][2]
İkili korpuskulyar dalğa davranışı nümayiş etdirən obyektlərin tipik nümunələri elektronlar və işıqdır; bu prinsip daha böyük obyektlər üçün də keçərlidir, lakin, bir qayda olaraq, obyekt nə qədər böyük olarsa, onun dalğa xassələri bir o qədər də az özünü göstərir (burada bir çox hissəciklərin, məsələn, mayenin səthindəki dalğaların kollektiv dalğa davranışından söhbət getmir).
Dalğa-hissəcik dualizmi ideyası mikrokosmosda müşahidə olunan hadisələri klassik anlayışlar baxımından şərh etmək üçün kvant mexanikasının inkişafında istifadə edilmişdir. Reallıqda kvant obyektləri nə klassik dalğalar, nə də klassik hissəciklərdir, yalnız onların üzərində aparılan təcrübələrin şərtlərindən asılı olaraq birincinin və ya sonuncunun xüsusiyyətlərini nümayiş etdirirlər. Korpuskulyar-dalğa dualizmi klassik fizika çərçivəsində izaholunmazdır və yalnız kvant mexanikasında şərh edilə bilər.[3]
Kvant sahəsi nəzəriyyəsində kvantlaşdırılmış sahələr konsepsiyası dalğa-hissəcik ikiliyi haqqında fikirlərin sonrakı inkişafı olmuşdur.
İstinadlar
redaktə- ↑ Герштейн С. С. Корпускулярно-волновой дуализм // Физическая энциклопедия : [в 5 т.] / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2: Добротность — Магнитооптика. — С. 464—465. — 704 с.
- ↑ Фок, В. А. Об интерпретации квантовой механики Arxivləşdirilib 2022-10-01 at the Wayback Machine / В. А. Фок // Успехи физических наук. –– 1957. –– Т. 62, № 8. С. 466
- ↑ Гальцов Д. В. Корпускулярно-волновой дуализм // Физический энциклопедический словарь. — под ред. А. М. Прохорова — М., Большая Российская энциклопедия, 2003. — ISBN 5-85270-306-0. — Тираж 10000 экз. — с. 312