Kroudsorsinq
Kroudsorsinq – könüllülərin yalnız ilkin verilənlərin toplanmasında iştirak etdiyi layihələrdir. Kroudsorsinq (crowdsourcing - crowd – “kütlə”, sourcing – “resursların istifadə olunması”) – çoxlu sayda insanla könüllülük əsasında əməkdaşlığın qurulması vasitəsidir. Bu qrup layihələr alimlər tərəfindən işlənilir və layihədə könüllülər yalnız ilkin verilənlərin toplanmasında iştirak edirlər (bu iştirak “passiv hissiyyat” – “passive sensing”, bəzən də “sensor rolunu oynayır” kimi də ifadə olunur). 1965-ci ildə Şimali Amerikada başlayan və daha sonra “Quşların yuva şəbəkəsi” (Birdhouse Network), indi isə NestWatch adlanan layihəni misal gətirmək olar [32]. Layihədə könüllülər Şimali Amerikada quşların artımı haqqında məlumatları toplamaq üçün quşların yuvalarının monitorinqinə cəlb olunur. Burada məqsəd quşların artımı biologiyasını başa düşmək və qiymətləndirmək, elmi bilik prosesinin iştirakçısı olmaqdır. Birdhouse Network layihəsinin başlanmasının ilk 10 ili ərzində təxminən 5000 iştirakçı Kanadanın 49 ştatı və yeddi əyalətində 75000 quş yuvasının monitorinqini aparmışdır. Tipik iştirakçılar yaşlı, yaxşı təhsilli, təqaüdçü qadınlar olmuşlar. İştirakçılara yuvalara həftədə bir və ya iki dəfə nəzarət etmək təklif edilmışdi. Hər iştirakçı orta hesabla 22 yuvaya nəzarət etmişdi. Məlumatların dəqiq toplanması və müvafiq monitorinq aparmaq üçün iştirakçılara (onlayn və ya çap materialları ilə təmin edilməklə) təlimlər keçirilmişdir. Hazırda onun davamı olan NestWatch-un 2016-cı il hesabatına əsasən il ərzində 2016 iştirakçı 196 quş növünə aid 21292 yuvada 69345 yumurta və 48063 quş balası müşahidə etmişlər.
İstinadlarRedaktə
Bu məqalə qaralama halındadır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. Əgər mümkündürsə, daha dəqiq bir şablondan istifadə edin. |
ƏdəbiyyatRedaktə
R. Əliquliyev, T.Fətəliyev. Vətəndaş Elmi. Bakı, İnformasiya Texnologiyaları, 2018, 150 s.