Lavandayarpaq poruq

Lavandayarpaq poruq
Lavandayarpaq poruq
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Yarımfəsilə: Dalamazkimilər Cins: Poruq Növ: Lavandayarpaq poruq
Beynəlxalq elmi adı
	Stachys lavandulifolia Vahl, 1790;
NCBI	193339

Lavandayarpaq poruq (lat. Stachys lavandulifolia) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin poruq cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu Populyasiya "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

15-20 sm hündürlükdə yarımkolcuqdur. Gövdələri çoxsaylıdır. Yarpaqları uzunsov, xətti-lansetvari və ya xətti, 4-7 sm uzunluqda, 2-5 mm enindədir. Köbələri 4-6 çiçəkli, uzunsov çiçək qrupunda 17 sm uzunluqda və 4 sm enindədir. Kasacıq 2-3 sm uzunluqdadır. Çiçək tacı parlaq-çəhrayı, kasacıqdan qısa; yuxarı dodağı aşağı dodağından qısa, uzunsov-dəyirmi, aşağı-üçdilimli, dərin oyuqlu, iri, orta dilimlidir. Tozcuqları 3 mm uzunluqda, yumurtavari, üçtilli, tünd-qəhvəyi rənglidir.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

May-iyul (avqust) aylarında çiçəkləyir, iyun-avqust aylarında toxumlayır. Aşağı və orta dağ qurşaqlarının (dəniz səviyyəsindən 2000 m yüksəklikdə) qayalı, daşlı və gilli yamaclarda, töküntülü və əhəngli yerlərdə və çaqıl çay daşları arasında rast gəlinir. Dekorativ bitkidir.

Yayılması

Kiçik Qafqazın mərkəzi, Naxçıvanın və Lənkəranın dağlıq hissəsi, Diabar ərazisidir.

Sayı və tendensiyası

Bir neçə lokalitetlərində azalma tendensiyası müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Əhali tərəfindən toplanması iqlim amillərinə həssaslıq və intensiv otarılmasıdır.

Mühafizə tədbirləri

Populyasiyanın strukturunun öyrənlməsi və yayılma yerlərində mühafizə tədbirlərinin həyata keçirilməsi vacibdir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Zietenia lavandulifolia (Vahl) Link

Heterotipik sinonimləri

Sideritis calycantha M.Bieb.
Stachys boissieri Kapeller
Stachys calycantha M.Bieb.
Stachys lavandulifolia var. glabrescens R.Bhattacharjee & Hub.-Mor.
Stachys tomentosa Bunge
Stachys zuvandica Rzazade
Zietenia orientalis Gled.