Məqubə Sırtlanova
Məqubə Sırtlanova (tam adı: Sırtlanova Məqubə Həsən qızı, tatar. Мәгубә Хөсәен кызы Сыртланова, rus. Магуба Гусейновна Сыртланова; 15 iyul 1912, Bələbəy, Ufa quberniyası – 1 oktyabr 1971, Kazan) — baş leytenant və İkinci dünya müharibəsində 46-cı Taman qvardiyası gecə bombardmançıları aviasiya alayında komandirin köməkçisi. Müharibə zamanı 780 hücumu başa vurduğuna görə 15 may 1946-cı ildə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.[1][2]
| Məqubə Sırtlanova | |
|---|---|
| tatar. Мәгубә Хөсәен кызы Сыртланова | |
.jpg) | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 15 iyul 1912 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 1 oktyabr 1971 (59 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Qoşun növü | Hərbi hava qüvvələri |
| Xidmət illəri | 1941-ci ildən |
| Rütbəsi | Baş leytenant |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |
           |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı redaktə
15 iyul 1912-ci ildə Rusiya İmperiyasının Başqırdıstan ərazisində Bələbəy şəhərində anadan olmuş Məqubə Sırtlanova 1932-ci ildə Başalov Uçuş Məktəbini bitirmiş və Tbilisidə uçuş klubu planer məktəbinə qatılmışdı. İkinci Dünya müharibəsi başladıqdan sonra 1941-ci ilin iyulunda ordu sıralarına çağırılmışdır.[3] O, mənşəcə tatardır və 1941-ci ildən Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının üzvü olmuşdur[4]
İkinci Dünya müharibəsindən sonra, o, 1951-ci ildən 1962-ci ilə qədər Kazanda bir zavodda işləmişdir. Kazanda onun adına bir küçə, abidə və idman zalı var.[4][5] 1 oktyabr 1971-ci ildə vəfat etmiş və Novo-Tatar Sloboda qəbiristanlığında dəfn edilmişdir.[3]
Hərbi karyerası redaktə
Sırtlanova 27 dekabr 1942-ci ildə ön cəbhəyə vuruşmağa göndərilmişdi. İlk missiyasını sonralar 46-cı Taman qvardiyası gecə bombardmançıları aviasiya alayı adlandırılmış 588-ci gecə bombardmançıları aviasiya alayının tərkibində yerinə yetirmişdir. O, Şimali Qafqaz, Belarusiya, Taman yarımadası, Krım, Polşa və Prussiyada bombalama əməliyyatlarını təşkil etmişdir. Müharibənin sonunda Məqubə döyüşlərdə 928 saat keçirmiş, 780 həmləni icra etmiş, düşmən ərazisinə 190 ton bomba atmış və pis hava şəraitində və hava hücumundan müdafiə zamanı öz təyyarəsini təhlükəsiz şəkildə idarə etmişdi. Bombardmanlarının dəqiqliyi səbəbindən iki dəmiryol stansiyası, iki projektor, üç artilleriya vahidi, dörd zirehli avtomobil, yanacaq deposu və 85 düşmən düşərgəsini məhv edə bilmişdi. Hərbi nailiyyətlərinə görə 15 may 1946-cı ildə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür.[2][3]
Mükafatları redaktə
- Sovet İttifaqı Qəhrəmanı[6]
- Lenin ordeni[6]
- İki dəfə "Qırmızı Bayraq" ordeni[7][8]
- İkinci dərəcəli Vətən Müharibəsi ordeni[9]
- "Qırmızı Ulduz" ordeni[10]
- müxtəlif yubiley medallar
Həmçinin bax redaktə
İstinadlar redaktə
- ↑ Sakaida, Henry. Heroines of the Soviet Union 1941–45 (ingilis). Bloomsbury Publishing. 2012-04-20. ISBN 9781780966922. 2020-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-18.
- ↑ 1 2 "Сыртланова Магуба Гусейновна". airaces.narod.ru. 2022-01-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-06. (#invalid_param_val)
- ↑ 1 2 3 "Сыртланова Магуба Гусейновна". www.warheroes.ru. 2014-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-05.
- ↑ 1 2 Shadov, Ivan. Герои Советского Союза: краткий биографический словарь II, Любовь - Яшчук. Moscow: Voenizdat. 1988. 552. ISBN 5203005362. OCLC 247400113. 2022-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-18.
- ↑ "Улица Сыртлановой". history-kazan.ru (rus). 2013-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-09.
- ↑ 1 2 "Сыртланова Магуба Гусейновна, Герой Советского Союза (Орден Ленина и медаль «Золотая звезда»)". pamyat-naroda.ru. 2021-06-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-01. (#invalid_param_val)
- ↑ "Сыртланова Магуба Гусейновна, Орден Красного Знамени (1943)". pamyat-naroda.ru. 2022-02-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-01. (#invalid_param_val)
- ↑ "Сыртланова Магуба Гусейновна, Орден Красного Знамени (1945)". pamyat-naroda.ru. 2021-11-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-01. (#invalid_param_val)
- ↑ "Сыртланова Магуба Гусейновна, Орден Отечественной войны II степени". pamyat-naroda.ru. 2018-04-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-01. (#invalid_param_val)
- ↑ "Сыртланова Магуба Гусейновна, Орден Красной Звезды :: Документ о награде :: Память народа". pamyat-naroda.ru. 2018-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-04-01.