M.Qorki adına Dövlət Respublika Rus Dram Teatrı
M.Qorki adına Dövlət Respublika Rus Dram Teatrı — Mahaçqala şəhərində Dağıstan Respublikasının mədəniyyət müəssisəsi. Teatr Rəsul Qəmzətov prospekti, 38 ünvanında yerləşir. Teatr binası Gürcüstanlı memar K.Çxeidzenin layihəsi əsasında yerli ənənələr nəzərə alınaraq tikilmişdir.
| M.Qorki adına Dövlət Respublika Rus Dram Teatrı | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Əsası qoyulub | 1925 |
| Teatr binası | |
| Layihə müəllifi | K.Çxeidze |
| Heyət | |
| Baş rejissor | Skandarbəy Tulparov |
| Yerləşməsi | |
| 42°58′40″ şm. e. 47°30′46″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Rusiya: |
| Yerləşir | Dağıstan, Mahaçqala |
| Ünvan | Mahaçqala, Rəsul Həmzətov prospekti, 38 |
|
|
|
| dagrusteatr.ru/about/ | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
Tarixi
redaktəMahaçqala şəhərində şəhər teatrı XX əsrin əvvəllərindən fəaliyyət göstərirdi. Teatrın binası 1912-ci ildə tikilmişdir. Mahaçqala Şəhər Teatrının 1924-cü ilə qədər daimi aktyor truppası yox idi. Tamaşalar bir çox şəhərlərin teatrlarını ziyarət edərək səhnələşdirilirdi.
1925-ci ilin oktyabrında Dağıstan Xalq Maarif Komissarlığının qərarı ilə peşəkar Dövlət Respublika Rus Dram Teatrı yaradılmışdır. Teatrda peşəkar dövr 9 oktyabr 1925-ci ildə Aleksandr Qriboyedovun "Ağıldan kəm" tamaşası ilə açılmışdır.[1] 1926-cı ildə Dağıstan Xalq Maarif Komissarı Alibek Taxo-Qodinin dəvəti ilə teatra 1926/1927-ci ilin qış mövsümündə Mahaçqalada işləyən RSFSR-in əməkdar artisti N. Sinelnikov (1855-1939) rəhbərlik etmişdir.[2]
1936-cı ildə teatra M. Qorkinin adı verilmişdir. Bu ildən mədəniyyət müəssisəsi M.Qorki adına Dövlət Respublika Rus Dram Teatrı adlanmağa başlanmışdır.[1]
Teatrın fəaliyyət dairəsinə daimi bir dram truppasının və xüsusi olaraq dəvət olunmuş ansamblların tamaşalarını qurmaq, qonaq ifaçıların və yerli qüvvələrin iştirakı ilə konsertlər təşkil etmək, teatr işçilərinin təlimini təşkil etmək və DMSSR müəssisələrində dram dərnəklərinə kömək etmək daxil idi.
1952-1958-ci illərdə M. Qorki adına Dağıstan Rus Dram Teatrının baş rejissoru DMSSR-in əməkdar incəsənət xadimi, DMSSR-in xalq artisti İsrail Moiseyeviş Sapojnikov olmuşdur (1898-1980). İ.M.Sapojnikovun səhnələşdirdiyi əsərlər özünün estetik parlaqlığı ilə seçilirdi, tamaşaçılar arasında daim uğur qazanırdı. Uzun müddət teatrın repertuarına daxil olurdu və sosialist realizmi ruhu ilə aşılanırdı. İncəsənətdəki səmərəli yaradıcılıq fəaliyyətinə görə İ.M.Sapojnikov DMSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin medal və fəxri fərmanları ilə təltif edilmişdir.
1969-1971-ci illərdə baş rejissor P.Podervyanski, 1976-1983 -cü illərdə teatrda rejissor kimi çalışmışdır. 1981-1983-cü illərdə isə teatrın baş rejissoru Mixail Rabinoviç olmuşdur. Teatr rejissorlar Feliks Berman, Nikolay Paraşiç, rəssam Eduard Puterbrotla (1985-1993-cü illərdə teatrın baş rəssamı) əməkdaşlıq etmişdir.[3]
Müasir dövr
redaktəTeatr binası, görkəmli Dağıstanlı metal usta-rəssamı Manaba Maqamedovanın təklifi ilə gürcü memar K.Çxeidzenin layihəsi əsasında tikilmişdir. Mahaçqala şəhər rəhbərliyi Çxeidyeyə yerli memarlıq xüsusiyyətlərini nəzərə alacağı təqdirdə düşündüyünü həyata keçirməyə icazə vermişdir. Manaba Maqamedova teatr salonunun çil-çıraqlarını hazırlamışdır. Çıl-çıraqlar 8 ədəd olmuş və materialları tunc və misdir.[4] Teatr binasının 900 və 400 yerlik iki tamaşa salonu var.[5]
1993-cü ildən teatr Skandarbek Tulparov tərəfindən idarə olunur.[6][7][8] Onun təşəbbüsü və bilavasitə iştirakı ilə 2007-ci ildən Mahaçqalada Rusiya teatrlarının, Şimali Qafqaz respublikalarının və ölkələrinin Beynəlxalq Qara dəniz - Xəzər bölgəsi Festivalı keçirilir.[5]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 "Республиканский русский драматический театр им. М. Горького Министерства Культуры РД, г. Махачкала". 2018-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ "Синельников Н. Н. Шестьдесят лет на сцене: Записки". 2018-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ "Режиссер, устремленный в завтрашний день (К 75-летию Михаила Рабиновича)". 2018-10-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ "Медные люстры со вставками". 2018-10-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ 1 2 "О театре". Республиканский Русский драматический театр им. М.Горького (русский). 2020-06-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ "Скандарбек Тулпаров — Главный режиссёр". 2021-05-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ "Кумыкский мир. Культура, история, современность". 2018-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.
- ↑ "Скандарбек Тулпаров «Потеря генетического кода равносильна смерти»". 2018-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-12.