Maedako Hiroiçiro

Maedako Hiroiçiro (前田河 広一郎, 13 noyabr 1888, Senday – 4 dekabr 1957) – Yaponiya yazıçısı. 1920 və 1930-cu illərdə yapon proletar ədəbiyyatının aktiv nümayəndəsi olmuşdur.

Maedako Hiroiçiro
yap. 前田河広一郎
Doğum tarixi	13 noyabr 1888(1888-11-13)
Doğum yeri	Senday, Miyaqi prefekturası, Yaponiya
Vəfat tarixi	4 dekabr 1957(1957-12-04) (69 yaşında)
Fəaliyyəti	romançı

İlk illəri və ABŞ

1888-ci ildə Yaponiyanın Miyaqi prefekturasının Senday şəhərində bir dülgərin nikahdankənar uşağı kimi doğulmuşdur. Doğulduqdan dərhal sonra valideynləri ayrılmış və o, anasının həkim olan böyük qardaşı tərəfindən böyüdülmüşdür. Orta məktəb təhsilini Senday şəhərində alsa da, məktəbdən çıxaraq Tokioya getmiş və tolstoyçu yazıçı Kenciro Tokutominin şagirdi olmuşdur. Xristian sosialist jurnalı "Şin kiqen" üçün işlədikdən sonra 1907-ci ildə Tokutominin dəstəyi ilə ABŞ-yə köçmüşdür.

Maedako əvvəlcə iki yapon dostu ilə Çikaqo şəhərində yaşamışdır. Bu yapon dostları ondan bir il öncə ABŞ-yə gəlmiş sosialist anarxistlər idilər. Bir neçə işdə işlədikdən sonra yapon sosialist Kaneko Kiiçi və onun həyatı yoldaşı, "Progressive Woman" sosialist-feminist qəzetinin nəşriyyatçısı Cozefina Konqer-Kaneko ilə tanış olmuş, onların fikirlərindən təsirlənmişdir. Onların vasitəsilə "Friday Literary Review" qəzetinin redaktoru və romançı Floyd Dell ilə əlaqələr qurmuşdur. Onlarla olan əlaqələrindən yararlanan Maedako "Progressive Woman", "Friday Literary Review", "Coming Nation", "International" kimi nəşrlər üçün ingilis dilində ədəbi əsərlər yazmağa başlamışdır. Bu əsərlərdən biri 1912-ci ildə nəşr olunmuş "Cəllad" qısa hekayəsi olmuşdur. Əsər 1910-cu ildə Yaponiyada baş verən və bir neçə sosialist və anarxistin edamı ilə nəticələnən Vətənə xəyanət insidentinə həsr olunmuşdu.

Maedako 1915-ci ildə yazıçılıq karyerasına davam etmək üçün Nyu-Yorka köçmüşdür. Üç essesi "Fantaziyalar" başlığı altında "Bruno's Weekly" ədəbi jurnalında nəşr olunmuşdur. Lakin yazıçı kimi uğur qazana bilmədiyi üçün ingilis dilindəki yaradıcılığını dayandırmışdır. Nyu-Yorkda yerləşən bir yapon təşkilatının katibi kimi işlədikdən sonra yapondilli "Niçibey şuho" qəzətinin illiyini redaktə etmişdir.

Yaponiyaya qayıdışı

Maedako 1920-ci ildə Yaponiyaya qayıtmışdır. 1921-ci ildə redaktoru olduğu "Çuqay" jurnalı üçün "Stiric sərnişinləri" qısa hekayəsini yazmışdır. Pul qazandıqdan sonra ABŞ-dən Yaponiyaya qayıdan bir qrup yapondan bəhs edən əsər yapon proletar ədəbiyyatının qabaqcıllarından biri olmuşdur. 1923-cü ildə yapon proletar ədəbiyyat hərəkatının qabacıllarından olan "Tane Maku Hito" jurnalını nəşr edən qrupa, 1924-cü ildə proletar yazıçıların bir araya gəldikləri "Bungey Sensen" jurnalının heyətinə qoşulmuşdur. 1928-ci ilə qədər yapon proletar ədəbiyyat hərəkatının əsas polemikaçılarından və yazıçılarından biri olmuşdur. ABŞ-dəki təcrübələri əsasında bir neçə roman, tamaşa, qısa hekayə yazmışdır.

1928–1929-cu illərdə Çinə səfər etmiş, Lu Sin, Yuy Dafu və digər çinli yazıçılarla tanış olmuşdur. 1930-cu illərin ortalarından etibarən yapon proletar ədəbiyyatı öz populyarlığını itirmiş, Maedako Kenciro Tokutominin bioqrafik hesabatlarını, avtobioqrafik romanlar və avtobioqrafiyalar yazmağa başlamışdır. O, Epton Sinkler və Sinkler Lüis kimi yazıçıların əsərlərini ingilis dilindən yapon dilinə tərcümə etmişdir. Maedakonun əsas əsərlərinə "Fırtına dövrü" (Daybofu Ciday, roman; 1924), "On il" (Cunenkan, tənqidi esselər toplusu; 1930), "İnsan olmaq" (Ninqen, avtobioqrafik roman, 1938) və "Bir gəncin avtoportreti" (Seyşun no ciqayzo, avtobioqrafiya; 1958) daxildir. Yazdığı ilk esse və pyeslər "Akay başa" (1923), "Şinsen Maedako Hiroiçiro şu" (1928) və "Şinsen Maedako Hiroiçiro şu zokuhen" (1928) əsərlərində toplanmışdır.

Ədəbiyyat

• Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). V cild (Libr–Nijo). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 80. ISBN 0-87011-625-8. İstifadə tarixi: 16 sentyabr 2024.
• Frédéric, Louis. Japan Encyclopedia (ingiliscə). Harvard University Press. 2002. səh. 600. ISBN 9780674017535. İstifadə tarixi: 16 sentyabr 2024.