Malta arısı

Bal arısının qərb yarımnövü

Malta arısı (lat. Apis mellifera ruttneri) — Bal arısının qərb yarımnövü.

Malta arısı
Malta bal arıları ana üsküyü olan bir çərçivədə
Malta bal arıları ana üsküyü olan bir çərçivədə
Elmi təsnifat
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Ranqsız:
Aləm:
Yarımaləm:
Tipüstü:
Ranqsız:
Ranqsız:
Yarımtip:
Ranqsız:
Yarımsinif:
İnfrasinif:
Ranqsız:
Dəstəüstü:
Ranqsız:
Fəsiləüstü:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Yarımnöv:
Malta arısı
Beynəlxalq elmi adı
Apis mellifera ruttneri
Sheppard, Arias, Grech & Meixner, 1997

Formalaşması

redaktə

Malta arısı Malta adalarının təbiətinə uyğunlaşmış, qərb bal arısının bir yarımnövüdür. Malta adalarının materik Avropasından ayrılmasından sonra müstəqil bir yarımnöv kimi inkişaf etmişdir[1].

Xüsusiyyətləri və davranışları

redaktə

Arı nisbətən qara rəngə malikdir. Yüksək temperatur, quru yay və sərin qışlara yaxşı uyğunlaşmışdır. Koloniyalarda il boyu artım müşahidə edilir. Adaların fəsillərə yaxşı uyğunlaşmışdır. Şanı yaxşı təmizləyirlər. Kifayət qədər tədarük olduqda ümumiyyətlə, kraliçanı uçururlar. Bu arı siçan və böcəklərə qarşı çox dayanıqlı yarımnövdür. Arıçılara və digər insanlara qarşı çox aqressiv ola bilərlər. Koloniyalar Varroa destructor gənələrinə qarşı müəyyən müqavimət göstərirlər.

Yarımnövün tarixi

redaktə

Bu yarımnöv Varroa destructor gənəsinin 1992-ci ildə Maltaya gətirilməsindən sonra geri dönüşü hesab olunur. O dövrdə yerli koloniyaların itkisini kompensasiya etmək üçün xaricdən gələn arı koloniyaları gətirilirdi. 1997-ci ildə alt növ kimi müəyyən edilmişdir. İtaliya yarımnövü ilə birləşmədən Varroa destructor gənəsinə qarşı daha dayanıqlı, yaxşı bir bal məhsulu verən və daha az aqressiv olan canlılara çevrilirlər. Ancaq bu addım Malta yarımnövünü genetik baxımdan fərqli bir canlı olmasını təhdid edir. Bununla belə bir neçə nəsildən sonra arılar təbii aqressiv vəziyyətinə qayıdır[1]. Maltadakı arı şanları yalnız 20-ci əsrin ortalarında ortaya çıxdı. Onların sayı əhəmiyyətsiz idi. Arıçılar arılarının sağlamlığına az maraq göstərirlər. 1990-cı ildə Malta arılarının 80% -i burada yayılmış bir gənə səbəbindən məhv olur. Bundan sonra səlahiyyətlilər köhnə gil qabları çərçivə yuvaları ilə əvəz etmə kompaniyasına başlayırlar. Hal-hazırda, Maltadakı demək olar ki, bütün arıçılar müasir arı yeşiklərindən istifadə edirlər[2].

Ədəbiyyat

redaktə
  • Sheppard, W.S., M.C. Arias, M.D. Meixner and A. Grech. Apis mellifera ruttneri, a new honey bee subspecies from Malta. 1997. Apidologie 28:287—293.

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 "Types of Bee". archive.org. Archived from the original on 2010-01-31.
  2. "Malta bal arısı - Apis mellifera ruttneri". 2020-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-08.