Markiz de Lafayet
Markiz de Lafayet (Fransızca [maʁki də la fajɛt]; 6 sentyabr 1757[1][2][…] – 20 may 1834[1][3], Keçmiş I arondisman[d]) — fransız aristokrat, siyasətçi. Həm Amerikanın həm də Fransanın milli qəhrəmanı hesab olunur.
| Markiz de Lafayet | |
|---|---|
| Marie-Joseph Paul Yves Roch Gilbert du Motier, Marquis de La Fayette | |
 | |
| Doğum tarixi | 6 sentyabr 1757[1][2][…] |
| Vəfat tarixi | 20 may 1834[1][3] (76 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | ağciyər iltihabı |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | zabit, siyasətçi, əsilzadə, ordu zabiti[d] |
| Fəaliyyət illəri | 1771-ci ildən |
| Partiyası | |
| Üzvlüyü |
|
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Erkən həyatı
redaktə6 sentyabr 1757-ci ildə, Chavaniac, Fransa, Gilbert du Motyer-də doğulan Markiz de Lafayet, Mişel du Motyer və Marie de La Rivière-nin oğlu idi. Uzun müddətdir yaranmış bur hərbi ailə, yüz il müharibəsi dövründə Orleanların mühasirəsi zamanı Janna Dark ilə xidmət etmişdi. Fransız ordusunda polkovnik olan Mişel Yeddi İl Müharibəsində mübarizə aparmış və 1759-cu ilin avqustunda Minden döyüşündə cannonball tərəfindən öldürülmüşdü.
Anası,atası və babası tərəfindən yetişdirilmiş gənc marquis, Collège du Plessis və Versailles Akademiyasında təhsili üçün Parisə göndərilmişdi. Parisdə Lafayetin anası öldü. Hərbi təhsil almaq üçün o, 1771-ci il 9 aprel tarixində Qəyyum Musketeatrlarında ikinci bir leytenant vəzifəsinə gətirildi. Üç il sonra 1774-cü il aprelin 11-də Marie Adrienne François de Noailles ilə evləndi.
Adrienne'nin çöhrəsi sayəsində Noailles Dragoons Regimentində kapitan üçün bir təqdimat aldı. Lafayet Académie de Versailles-də təhsilini başa vurarkən, evləndikdən sonra gənclər Versala yaxınlaşdılar. 1775-ci ildə Metzdə təlim keçirərkən, Lafayet Şərq ordusunun komandiri Comte de Broglie ilə tanış oldu. Dən Brogli gəncin xoşuna gəlməklə onu Masonlara qoşulmağa dəvət etdi. Lafayet bu qrupda iştirak etməklə Britaniya və onun Amerika koloniyaları arasında gərginliyinin olduğunu öyrəndi.
Parisdə Masonlar və digər "düşüncə qrupları" na qatılaraq, Lafayet insan hüquqları və köləliyin ləğvi üçün müdafiəçi oldu. Koloniyalardakı münaqişə açıq müharibəyə çevrildikcə, Amerikanın ideallarının özünü öz əksini tapdıqlarına inanırdı.
Amerikaya gəlişi
redaktə1776-cı ilin dekabrında Amerika İnqilabının qəzəbi ilə Lafayet Amerikaya getmək üçün lobbi açdı.
O, Kral III Georq tərəfindən qəbul edilmiş və general-mayor Henri Klinton da daxil olmaqla, bir çox gələcək qarşıdurmaçılarla tanış olmuşdur. Fransaya dönərkən, amerikalı ambisiyalarını inkişaf etdirmək üçün De Broglie və Johann de Kalb tərəfindən yardım almışdı. Bununla yanaşı, De Noaill Fransalı zabitlərin Amerikada xidmət etməsini maneə törətməyi qadağan edən Kral Louis XVI-dən kömək istədi. Kral XVI Lüdovikin çıxması qadağan edilmiş olsa da, Lafayet Victoriya gəmisini aldı.
Mübarizəsi
redaktəVaşinqtonun heyətinə qəbul edilən Lafayet, ilk olaraq 11 sentyabr 1777-ci ildə Brandywine müharibəsində hərəkət etdi. İngilis, Vaşinqton tərəfindən tərk edilmiş Lafayettein general Mayk Sullivanın kişilərinə qatılmasına icazə verildi. Briqada generalı Tomas Conveyin Üçüncü Pensilvaniya Tugayını mitinq etməyə təşəbbüs göstərərkən, Lafayette bacağında yaralanmışdı, amma tənzimləmənin geri çəkilməsinə qədər müalicə almadı. Onun hərəkətləri üçün Vaşinqton onu "qəhrəmanlıq və hərbi ardıcıllıq" adlandırdı və onu divisional əmr üçün tövsiyə etdi.
Ordudan qısa bir müddət ayrıldıqdan sonra, Lafayet yarasından bərpa etmək üçün Bethlehem, PA-ya yola düşüb. Gümanlığın döyüşündən sonra general general azadlığa qovuşduqdan sonra bərpa edərək, general-mayor Adam Stefenin diviziyasına rəhbərlik etmişdi. Bu qüvvə ilə, Lafayette General Nathanael Greene altında xidmət edərkən New Jerseydə hərəkət gördü. Bu, 25 noyabrda Qlouşester döyüşündə qələbəsini qazanaraq qoşunlarını Böyük general Lord Charles Cornwallis altında Britaniya qüvvələrini məğlub etdi.
Valley Forge- də orduya qoşulan Lafayette, General-leytenant Horatio Gates və Müharibə Şurası tərəfindən Albaniyaya Kanada işğalını təşkil etmək üçün müraciət etdi. Lafayette ayrılmadan əvvəl Vaşinqtonu Conway'in ordu komandirliyindən çıxarılmasına dair səyləri ilə bağlı şübhələri barədə xəbərdar etdi. Albanyə gəldikdə, o, işğal üçün çox az insan olduğunu və Oneidas ilə ittifaqı müzakirə etdikdən sonra Vale Forgeə döndüyünü tapdı. Vaşinqtonun ordusuna qayıtdıqdan sonra, Lafayette, qış aylarında Kanada istilasına cəhd etmək qərarının tənqid etdi. 1778-ci ilin mayında Vaşinqton Lafayette'i Philadelphia kənarında İngilis niyyətlərini təyin etmək üçün 2200 adamla göndərdi.
Fransaya qayıdışı
redaktə1781-ci ilin dekabrında Fransaya yola salınan Lafayet, Versalda qəbul edilmiş və marşal rütbəsinə yüksəlmişdir. Qərbi Hindistana gedən bir səfəri planlaşdırmağa kömək etdikdən sonra, ticarət razılaşmaları hazırlamaq üçün Tomas Ceffersonla işləyirdi.
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 Marie, Joseph, Paul, Yves, Roch, Gilbert Du Motier De Lafayette // Sycomore (fr.). / Assemblée nationale
- ↑ 1 2 Identifiants et Référentiels (fr.). ABES, 2011.