Mehdi Mehdizadə
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. Lütfən, məqaləni ümumvikipediya və redaktə qaydalarına uyğun şəkildə tərtib edin. |
Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə (5 yanvar 1903, Daşkəsən (Cəbrayıl), Yelizavetpol quberniyası – 1 may 1984, Bakı) — pedaqogika elminin görkəmli nümayəndəsi, tanınmış ictimai xadim, SSRİ Pedaqoji Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, akademik, Azərbaycan Respublikasının əməkdar elm xadimi, pedaqoji elmlər doktoru, professor. Azərbaycan SSR-nin xalq maarif naziri.
Mehdi Mehdizadə | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə | |||||||
|
|||||||
Sələfi | Rəhim Rəhimov | ||||||
Xələfi | Elmira Qafarova | ||||||
Şəxsi məlumatlar | |||||||
Partiya | |||||||
Təhsili | |||||||
Doğum tarixi | |||||||
Doğum yeri | Daşkəsən, Cəbrayıl qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Qafqaz canişinliyi, Rusiya imperiyası | ||||||
Vəfat tarixi | (81 yaşında) | ||||||
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ | ||||||
Elmi fəaliyyəti | |||||||
Elm sahəsi | pedaqogika | ||||||
Elmi dərəcəsi | akademik | ||||||
Təltifləri |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
||||||
![]() |
HəyatıRedaktə
Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə 1903-cü il yanvar ayının 5-də indiki Cəbrayıl qəzasının Daşkəsən kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1923-cü ilin mayında Mehdi Mehdizadə Cəbrayıl qəzasından Bakıya üç aylıq ali pedaqoji kursa göndərilir. Həmin kursu müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra o, Qəza Xalq Maarif Şöbəsinin göndərişi ilə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun hazırlıq kursuna qəbul olunur. Hazırlıq kursunun sonunda imtahan verib 1924-cü ildə İnstitutun Fizika-riyaziyyat fakültəsinin birinci kursuna qəbul edilir. Mehdi Mehdizadə 1926-cı ildə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun Fizika-riyaziyyat fakültəsini bitirib ali təhsilli fizika və riyaziyyat müəllimi kimi Cəbrayıl qəzasının Qaryagin (indiki Füzuli) şəhərindəki orta təhsil verən məktəbdə pedaqoji fəaliyyətini davam etdirir.
BiblioqrafiyaRedaktə
Azərbaycan dilində kitablarıRedaktə
- Pedaqogika (1941, I hissə)
- Pedaqogika (1941, II hissə)
- Pedaqogika (1958)
- Pedaqogika (1959)
- Müasir ümumtəhsil məktəblərinin əsas problemləri
- Məktəb quruculuğu sahəsində nailiyyətlərimiz (1957)
- Orta məktəb şagirdlərinin əmək tərbiyəsi haqqında (Bakı, 1959)
- Azərbaycanda Sovet məktəbinin tarixinə dair xülasələr (Azərbaycan və rus dillərində, Bakı, 1959; Moskva, 1962)
- Azərbaycan məktəbləri yenidən qurulma yollarında (1960)
- Məktəbdə təlim-tərbiyə işinin yenidən qurulmasının bəzi məsələləri (1961)
- Sov İKP. XXII qurultayının qərarları və məktəb təhsili sahəsində vəzifələrimiz (1962)
- Pedaqoji Ensiklopediya (Moskva, 4 cild)
- Pedaqoji lüğət (2 cild)
- “SSRİ xalqlarının məktəb və pedaqoji fikir tarixi oçerkləri”
- Azərbaycan xalq maarifi yeni yüksəlişdə (Bakı, 1967)
- Müasir dərsə verilən tələblər (Bakı, 1970)
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası (10 cild, 1976-1987)
- Dərsin təkmilləşdirilməsi yolları (1979)
- Azərbaycanda xalq maarifinin sürətli inkişafı (Azərbaycan və rus dillərində, Bakı, 1980)
- Ümumtəhsil məktəblərində təlim-tərbiyə prosesinin təkmilləşdirilməsi yolları (Bakı, 1982)
- “Xalq maarifinin inkişafında Sovet Azərbaycanının təcrübəsi” (R.Avakov, Q.Əliyev, A.Atakişiyev və E.İsmayılov ilə birlikdə, vəfatından sonra YUNESKO tərəfindən ingilis və fransız dillərində kütləvi tirajla nəşr edilmişdir, 1984)
Rus dilində kitablarıRedaktə
- Образование взрослых в СССР (Текст книги на трех языках: русском, английском и французском. 1960)
- Очерки по истории советской школы Азербайджанa (Москва, 1961)
- Школы Азербайджана на путях перестройки (Баку, 1965)
- Школьное образование в Азербайджанской ССР на новом подъеме (Баку, 1967)
- О требованиях к современному уроку (Баку, 1970)
- Пути совершенствования урока (Баку, 1979)
- Расцвет народного образования Азербайджана (Баку, 1980)
Dövri mətbuatda dərc edilmiş məqalələriRedaktə
- Karyagində II-dərəcəli məktəbdə aktiv plan elementləri («İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə» jurnalı. 1930, №3
- Tərbiyənin rolu haqqında («Azərbaycan məktəbi» jurnalı. 1947, №3)
- Tərbiyə, təhsil və təlimin tarixi inişafı («İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə»1947, №2)
- Dərs haqqında («Azərbaycan məktəbi». 1948, №5)
- Şagirdlərin yaş xüsusiyyətləri və tərbiyə («İbtidai məktəb və məktəbəqədər tərbiyə». 1948, №1)
- Çalışmaların ümumi əsasları haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1949, №1)
- Şagirdlərin biliyini yoxlamaq və ona qiymət vermək haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1949, №2)
- Şagirdlərin iki il bir sinifdə qalmasını tamamilə ləğv etməli ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1949, №5)
- Təlim-tərbiyə işlərinin siyasi-məfkurəvi və nəzəri səviyyəsini yüksəltmək uğrunda ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı.1950, №1)
- İnqilabdan əvvəl Azərbaycanda olan rus məktəblərinin rolu haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı.1951, №3)
- Azərbaycanda ümumi təhsilin keçirilməsi tarixinə dair ("Azərbaycan məktəbi"jurnalı. 1954, №11)
- Azərbaycan Sovet məktəbinin tarixinə dair (1955)
- Azərbaycan Sovet məktəbinin inkişaf yolu (1957)
- Birgə təhsil sisteminin yenidən təşkili məsələlərinə dair bəzi qeydlər (1958)
- Təlimin məhsuldar əməklə birləşdirilməsinə dair bəzi qeydlər ("Əmək və politexnik təlim" jurnalı. 1958, №2)
- 1917-1920-ci illərdə Azərbaycanda sovet məktəbi qurmaq uğrunda gedən mübarizə tarixindən ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1958, №9)
- Xalq maarifi sisteminin yenidən qurulmasına dair bəzi qeydlər ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1958, №12)
- V.İ.Lenin xalq maarifi haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1958, №4)
- Yaşlıların təhsilinə ciddi münasibət (“Efiopiya xəbərləri”, 1961)
- Dərsdə şagirdlərin fəallığını artırmaq haqqında bəzi qeydlər (1961)
- Sov.İKP XXII qurultayı ilə əlaqədar olaraq xalq maarifi orqanlarının və məktəblərin vəzifələri haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1962, №4)
- Məktəbdə müəllimlərin qabaqcıl təcrübəsi və bu təcrübədən yaradıcılıqla istifadə edilməsi (1963)
- R.B.Əfəndiyevin pedaqoji ədəbi fəaliyyəti və irsi haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1964, №2)
- Xalq maarifi coşğun inkişaf yollarında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1964, №5)
- Məktəbdə estetik tərbiyənin vəziyyətinə dair (1965)
- Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisini əsaslı surətdə yaxşılaşdıraq ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı.1965, №2)
- Uşaq ədəbiyyatı haqqında bəzi qeydlər (1966)
- Xalq maarifi yüksəlişdə ("Azərbaycan kommunisti" jurnalı, 1967)
- Azərbaycan SSR-də ümumi orta təhsil ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1968. №12)
- Respublikanın ümumtəhsil məktəbi şagirdlərinin ideya-siyasi tərbiyəsini təkmilləşdirmək tədbirləri haqqında (1969)
- Milli məktəb şagirdlərinin təlim və tərbiyəsi sistemində rus dilinin əhəmiyyəti (1969)
- Respublikanın ümumtəhsil məktəblərində biologiyanın tədrisi vəziyyəti və şagirdlərin bilik keyfiyyətləri (1972-1973)
- Məktəblərdə təlim–tərbiyə işinin təkmilləşdirilməsi təxirəsalınmaz vəzifədir ("Azərbaycan məktəbi" 1972, №4)
- Məktəb sistemin yenidən təşkili məsələlərinə dair qeydlər
- Pedaqogikanın fəlsəfi əsasları
- Təlim-tərbiyə işinin siyasi-məfkurəvi səviyyəsini daha da yüksəldək
- На путях совершенствования урока в школах Азербайджана (1973)
- M.Ш.Вазех (1973)
- A.O.Черняевский (1976)
- Gənc nəsilin sağlamlığı naminə ("Məktəbdə bədən tərbiyəsi" jurnalı. 1976, №1)
- Məktəb təhsilinin coşğun inkişafı ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1980, №4)
- Məktəblərdə fəal həyat mövqeyinin formalaşdırılması ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1980 №9)
- Şagird şəxsiyyətinin hərtərəfli və ahəngdar inkişafı ("Azərbaycan məktəbi" jurnal, 1982, №9)
- SSRİ-nin 60 illiyi və Azərbaycanda pedaqoji elmlərin inkişafı haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1982, №12)
- Şəxsiyyətin hərtərəfli inkişafına dair təlimin elmi əsaslarla təşəkkülü haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı.1982, №11)
- Школа и педагогическая мысль в Азербайджане
- Просвещение и педагогическая мысль в Азербайджане (Z.Qaralov və Ə.Ağayevlə birgə)
- Xalq maarifi orqanlarının və pedaqoji kollektivlərinin vəzifələri haqqında (1980)
- Şagird şəxsiyyətinin hərtərəfli inkişaf etdirilməsi nəzəriyyə və praktikasının yetkin sosializm dövründə yeni tərəqqisi haqqında ("Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1984, №1
Haqqında yazılan kitablarRedaktə
- Akademik Mehdi Mehdizadə. Biblioqrafiya (Tərtib edən: Hidayət Musayev. Bakı, 1992)
- Akademik Mehdi Mehdizadə ömrünün işığı (V.Xəlilov, H.Musayev, Bakı. 1998, 2012)
- Azərbaycanda pedaqoji elm: təşəkkülü, inkişafı və problemləri (1920-1991-ci illər) (F.Rüstəmov. Bakı, 1991)
- Azərbaycanın Təhsil nazirləri (Misir Mərdanov. Bakı, 2010)
- "Əsrə bərabər ömür". Fərrux Rüstəmov. Pedaqoji oçerklər: Sələflərim və müasirlərim. Bakı: Elm və təhsil, 2010.
- "Dünya şöhrətli alim, gözəl insan". Vidadi Xəlilov. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012.
- Yeni təhsil, tərbiyə və elm antologiyası (Etibar Əliyev. Bakı, 2020)
- Ulduzlar sönmür, yaradan ölmür (Düşüncələr,qənaətlər). Hacı Seyid Miriş Bərgüşadlı. Bakı: Çaşıoğlu, 2006
Haqqında yazılan məqalələrRedaktə
- Müəllim-alim (M.Ə.Əliyev, “Azərbaycan məktəbi”, 1958, №2)
- Sovet hakimiyyəti dövründə Azərbaycanda pedaqoji elmin inkişafına dair (Ə.Tağıyev, 1958)
- Respublikada pedaqoji ədəbiyyatın nəşri haqqında (M.Muradxanov, “Azərbaycan müəllimi”, 21 oktyabr, 1959)
- Bu kitabları oxuyun (T.Babayev, “Azərbaycan müəllimi”, 7 dekabr, 1961)
- Alim müəllimlərə kömək edir (T.Əfəndiyev, “Azərbaycan müəllimi”, 16 dekabr, 1962)
- Elmi-pedaqoji kadrlarımız (M.Muradxanov, Y.Talıbov, “Azərbaycan məktəbi” , 1964, №5)
- Azərbaycan pedaqoji ədəbiyyatın nəşri (Ə.Paşayev, ADU-nun elmi əsərləri, 1974, №2)
- Dərsin təkmilləşdirilməsi üzrə keçirilən elmi-praktik konfransın əhəmiyyəti (L.Vlasova., İ.İbadova, “Azərbaycan məktəbi” jurnalı, 1975, №8)
- Azərbaycan pedaqoji fikrin inkişafı (N.Kazımov, “Azərbaycan məktəbi”, 1978, №3)
- Mehdizadə Mehdi Məmməd oğlu (Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası, 1982, cild 6)
- Xalq maarifinə həsr edilmiş ömür (Ə.Ağayev, “Azərbaycan müəllimi”, 24 yanvar, 1983)
- Mənalı ömür (Z.C.Əliyeva, 8 yanvar, 1983)
- Müəllimlərə gözəl töhfə (C.Cavadlı, “Azərbaycan müəllimi”, 30 mart, 1983)
- Redaksiyadan (Akademik Mehdi Mehdizadənin anadan olmasının 80 illiyi münasibətilə, “Azərbaycan məktəbi”, 1983, №4)
- Dəyərli tədqiqat əsəri (H.Əhmədov, Ə.Əlizadə, “Azərbaycan məktəbi”, 1983, №5)
- Alimin yubileyi (Ə.İ.İzmayılov, “Azərbaycan məktəbi”, 1983, №5)
- Mənalı ömür yolu (Bəşir Əhmədov, "Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1993. №1-3)
- Görkəmli alim və pedaqoq Mehdi Mehdizadəni düşünərkən (H.Hüseynov, "Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1993, №1-3)
- Onu unutmaq olmaz (Zəhra Əliyeva, "Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1998, №1)
- Sənsiz səninləyik (Lətifə Abdulbəyli Mehdizadə. "Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1998, №1)
- Nağıllaşıb tarixə dönmüş ömür (Tədbir Mahmudov, "Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1998, №1)
- "Akademik Mehdi Mehdizadə ömrünün işığı" (Yusif Talıbov, "Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 1998, №1)
- Həyatı örnək olan insan (Ə.Ağayev, “Azərbaycan məktəbi” jurnalı, 2003, №1)
- Mehdi Mehdizadə təhsil sisteminin elmi idarəetmə məsələlərinə dair (Ramiz Əliyev, “Azərbaycan məktəbi” jurnalı, 2003, №1)
- Bəxtiyarsan əgər çəkdiyin əmək, cahan süfrəsinə versə bir çiçək (Yusif Talıbov, “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 10-16 yanvar, 2003)
- Tarixdə və xatirələrdə yaşayan insan (Nəcəf Nəcəfov, “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 24-30 yanvar, 2003)
- Yaşadacaq dövran səni (Vidadi Xəlilov, “Təhsil” qəzeti, 3 fevral, 2003)
- Elmi tədqiqatların böyük təşkilatçısı, qayğıkeş insan (Yəhya Kərimov, “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 14-20 fevral, 2003)
- Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda yubiley konfransı (Y.Həsənəlioğlu, “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 5-11 dekabr, 2003)
- Mehdi Mehdizadənin pedaqoji irsindən istifadəyə dair ( Ramiz Əliyev, "Azərbaycan məktəbi" jurnalı, 2004, №2)
- Görkəmli pedaqoq, böyük alim, gözəl insan (Nəcəf Nəcəfov, “Azərbaycan dili və ədəbiyyatı” jurnalı, 2004, №1)
- Akademiк Mehdi Mehdizadə irsindən pedaqoji istifadə haqqında (Ramiz Əliyev, "Azərbaycan məktəbi" jurnalı. 2005, №1)
- O, əsl insan idi (Arif Muradov, “Təhsil və zaman” qəzeti. 14 yanvar, 2006)
- Əsrə bərabər ömür (Fərrux Rüstəmov, “Qarabağa aparan yol” qəzeti, 12 sentyabr, 2009)
- Azərbaycan maarifinin bayraqdarı (“Günay” qəzetinin 13 aprel 2002-ci il tarixli nömrəsində Azərbaycan və rus dillərində verilmiş xüsusi buraxılış. Əhməd Qurbanoğlu, Ə.Əmiraslan)
- Təhsilimizin nurlu siması (Misir Mərdanov. 525-ci qəzet, 26 yanvar, 2018)
- Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə (“Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 11-21 oktyabr, 2011)
- Görkəmli alim, təhsil təşkilatçısı ehtiramla xatırlandı (Böyükağa Mikayıllı, “Təhsil və zaman” qəzeti, 13 fevral, 2013)
- Akademik M.Mehdizadə müasirlərinin xatirələrində (Etibar Əliyev, Nadir İsrafilov)
- Təhsil idarəçiliyi sahəsində məktəb yaratmış pedaqoq - akademik Mehdi Mehdizadə
- “Zamanın yeganə meyarı yaddaşdır” (Nadir İsrafilov)
- Əsl alim, əsl ziyalı, əsl pedaqoq... (Nadir İsrafilov)
- Bu gün akademik Mehdi Mehdizadənin anım günüdür.
- Avtoritar sistemin demokrat naziri
- “Soyuq qış gününün isti xatirələri…” (Nadir İsrafilov)
- SSRİ PEA-nın ilk və son azərbaycanlı akademiki: Mehdi Mehdizadə ( Fərrux Rüstəmov)
- Təhsil fədaisi, cəfakeş insan, ziyalılıq etalonu (Nadir İsrafilov)
Mükafat və təltiflərRedaktə
- SSRİ maarif əlaçısı (29.04.1959)
- Lenin ordeni (1960)
- "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (1966)
- "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (1971)
- "Krupskaya medalı" (03.01.1973) (Böyüməkdə olan nəslin təlim-tərbiyəsinə görə)
- "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (1976)
- SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı (12.02.1980)
- "Əmək veteranı" medalı (31.08.1981)
- "Azərbaycan SSR-nin Əməkdar elm xadimi" (1982)
Haqqında deyilən fikirlərRedaktə
- “Akademik Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə pedaqogika elminin korifeylərindən biri, maarif quruculuğunun görkəmli təşkilatçısı kimi tanınmışdı”. Akademik, keçmiş SSRİ Maarif naziri M.A.Prokofyev[1]
- “Akademik M.Mehdizadə çox nadir istedada malik alim, müdrik el ağsaqqalı kimi SSRİ Pedaqoji Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətində, Akademiyanın həqiqi və müxbir üzvləri arasında böyük nüfuza malik idi”. Akademik, keçmiş SSRİ PEA-nın vitse prezidenti A.G.Xripkova
- “Akademik M.Mehdizadənin pedaqogika elminin, pedaqoq alimlərin inkişafında, formalaşmasında böyük zəhməti, mühüm rolu olmuşdur”. Akademik, keçmiş SSRİ PEA-nın prezidenti M.İ.Kondakov [2]
- “Akademik M.Mehdizadə müdrik insan, çox böyük nəzəriyyəçi pedaqoq alim və etibarlı məsləhətdaşımız idi”.Akademik, Gürcüstan Respublikasının Əməkdar Elm Xadimi D.O.Lordkipianidze
- “Pedaqogikanın tarixi və nəzəriyyəsi sahəsində böyük alim kimi M.Mehdizadənin şöhrəti Azərbaycanın hüdudlarından çox-çox kənara yayılmışdır... Akademik Mehdi Mehdizadə sözün həqiqi mənasında pedaqogika elmimizin Günəşi idi...”. SSRİ PEA-nın və Qırğızıstan Elmlər Akademiyasının akademiki Əziz İzmaylov
- “Mehdi müəllimlə söhbətlərimizdən hiss edirdim ki, o, Azərbaycan diyarının gözəl bilicisi və bələdçisidir. Bu cəhət onun vətən torpağına məhəbbətindən irəli gəlirdi...” Mikayıl Abdullayev
- “Azərbaycanın görkəmli elm, maarif, ictimai xadimləri arasında xüsusi mövqeyi və dəst-xətti olan Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə eyni zamanda təbiətən yüksək ziyalılıq mədəniyyəti ilə daha çox diqqəti cəlb edirdi”. Süleyman Ələsgərov
- “Mehdi müəllim geniş biliyə, dünyagörüşə malik bir nazir, pedaqogika sahəsində keçmiş SSRİ-də tanınmış görkəmli alim, şərəfli bir müəllim və şəxsiyyət, ləyaqətli insan, gözəl ailə başçısı kimi tanınmışdır. Özü də hər şeydən əvvəl yüksək ixtisas biliyi, səriştəsi, işlədiyi və rəhbərlik etdiyi sahədə mötəbər nüfuzu, təcrübəsi, siqləti olan şəxs kimi...”. Fuad Qasımzadə
- “Akademik Mehdi Mehdizadə Azərbaycanda xalq təhsilinin inkişafına böyük töhfələr verən əvəzsiz bir alim, xalq maarifinin əsl fədaisi və sərkərdəsi kimi müdrik və unudulmaz şəxsiyyətlərdən biri olmuşdur”. Əziz Əfəndizadə
- “Mehdi müəllim Azərbaycan pedaqogika elminin parlaq nümayəndəsi idi. O, özünün elmi-təşkilati qabiliyyəti və yüksək insani keyfiyyətləri ilə Azərbaycan maarifi tarixində şərəfli bir yer tutmuşdur. Mehdi Mehdizadə Azərbaycan maarifinin zirvəsidir. Onun elmi-pedaqoji görüşləri maarifçilərimizə düzgün yol göstərən mayakdır”. Budaq Budaqov
- “Akademik Mehdi Mehdizadə öz şəxsiyyəti – şəxsi nümunəsi ilə hər yerdə, hər zaman yüksək pedaqoji etikanı nümayiş etdirirdi. Yüksək dərəcədə mədənilik, düzlük, paklıq, ədalət, qayğıkeşlik, səmimiyyət, təvazökarlıq onun şəxsiyyətinin heyrətamiz cəhətləri idi”. Hüseyn Əhmədov [3]
- “Bu qədər tanınmış, yüksək səviyyəli, böyük titullu alim olasan, amma Bəşir kimi balacaların yazılarını oxuyub qiymət verməyi unutmayasan... Bunun özü Mehdi Mehdizadənin böyüklüyünə dəlalət edir”. Bəşir Əhmədov
- “Akademik Mehdi Mehdizadənin həyatına, ömür yoluna, geniş pedaqoji fəaliyyətinə diqqətlə nəzər yetirdikdə görürük ki, o, həmişə, hər an səmərəli nəticə verən işlər görmüşdür. O, pedaqoji fəaliyyətin bütün sahələrində öz dəsti-xətti, səyi və təşəbbüskarlığı ilə diqqəti cəlb etmiş, xoş təəssürat oyatmışdır”. Zahid Qaralov
- “Mehdi müəllim rəsmi dövlət xadimi, məmur deyil, alim-nazir idi. Onun nazirlik vəzifəsi öz qiymətini alimlik fonunda tapırdı. Onun böyüklüyü şəxsiyyəti yüksək qiymətləndirə bilməsində idi. Təhsil naziri üçün birinci dərəcəli şərt məhz budur”. Yəhya Kərimov
- “Mehdi Mehdizadənin fəaliyyəti, onun şəxsiyyəti, ayrı-ayrı mənəvi keyfiyyətləri bizim üçün, xüsusən müasir rəhbər işçilər üçün örnək olmalıdır. Onun fəaliyyətində və şəxsiyyətində elə xüsusiyyətlər olmuşdur ki, onları bilməyimiz və işdə nəzərə almağımız yeni dövlət quruculuğuna xeyli fayda verə bilər”. Nurəddin Kazımov
- “Mehdi müəllim pedaqogika, məktəb, maarif adlanan dünya süfrəsinə çox ətirli, rayihəli çiçəklər, güllər bəxş etmişdir. Gəlin xalqımızın tarixi kökləri olan böyük şəxsiyyətlərimizi unutmayaq; unutsaq - unudularıq”. Yusif Talıbov
- “Mehdi Mehdizadə şəxsiyyəti aydın zəkası, insanlara münasibəti, danışıq mədəniyyəti, səliqəsi, etibarı ilə gözəl bir məktəb idi. Xaqaninin sözləri ilə desək, onun könlü müəllim idi…”. Şəmistan Mikayılov
- “Bəzilərini səlahiyyətin böyüklüyü çaşdırır, xalqdan ayrı salır. Mehdi Mehdizadə əsrin dörddə birini nazir oldu. Bu müddətdə o, sadəliyi özünə şüar elədi. Yazılarında da, fəaliyyətində də...”. İmamverdi Əbilov
- “Onu son mənzilə yola salanda bir daha əmin oldum ki, xalqının xidmətində duranlar, qayəsi yaxşılıq, xeyirxahlıq etmək olanlar dünyalarını dəyişsələr də, mənən əbədi olaraq yaşayırlar”. Rəfiqə Mustafayeva
- “Mirzə Fətəli Axundzadə nəsrdə, Səməd Vurğun poeziyada, Üzeyir Hacıbəyli musiqidə kim idisə, akademik Mehdi Mehdizadə də təhsilimizdə o idi”.Əjdər Ağayev[4]
- “…Azərbaycanda bizim öyrənməyi öyrəndiyimiz böyük müəllimlərimiz olub: Üzeyir Hacıbəyov, Firudin Köçərli, Mehdi Mehdizadə, Mir Cəlal, Abbas Zamanov və adları bu şərəfli siyahıda davam etdirilməyən onlarla digər müəllim. Onlar dünən də olub, bu gün də var, gələcəkdə də olacaqlar”. Mikayıl Cabbarov
- “SSRİ Pedaqoji Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, YUNESKO-nun Təhsil Komitəsinin üzvü (1961-1964) olmuş Mehdi Mehdizadə Respublikamızda maarif quruculuğuna, pedaqogika elminin inkişafına, elmi-pedaqoji kadrların yetişməsinə gərgin əmək sərf etmişdir. O, sözün həqiqi mənasında ötən əsrin böyük maarif korifeyi, canlı tarixi olmuşdur”. Vidadi Xəlilov[5]
- “Akademik Mehdi Mehdizadənin elmi-pedaqoji əsərləri, məqalə və çıxışlarında irəli sürdüyü fikirlər bu gün də öz əhəmiyyətini saxlayır. Onlar bizim milli pedaqogikamızın ən qiymətli incilərindəndir. Görkəmli pedaqoqun həyatı da böyük bir epoxanın salnaməsidir. Onu təfərrüatı ilə öyrənib gənc nəslə çatdırmaq, ilk növbədə onu tanıyanların vəzifəsidir. Gələcək nəsillər isə illər ötdükcə onun dəyərli, nəsillərə nümunə olan irsindən bəhrələnəcəklər”. Nəcəf Nəcəfov
- "Tarixdə qalmaq üçün, hər şeydən əvvəl, insanların qəlbində, xatirələrində yaşamaq lazımdır, bizim Mehdi müəllim kimi. Mənim pedaqoji sahə ilə bağlılığımda, gələcəyimiz olan təhsilə xüsusi önəm verməyimdə və təhsil işçilərinə hədsiz rəğbət bəsləməyimdə Mehdi müəllimin şəxsi nümunəsinin böyük rolu olub”. Nadir İsrafilov[6]
XatirəsiRedaktə
- Bakı şəhər Xalq Deputatları Soveti Rəyasət heyəti akademik Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadənin yaşadığı binaya (Mirzə Şəfi küşəsi, 19) xatirə lövhəsi vurulması haqqında xüsusi qərar (21.09.1993-cü il 17/165 saylı) vermişdir.
- Bakı şəhərinin küçələrindən birinə Mehdi Mehdizadənin adı verilmişdir.
- Azərbaycan Uşaq Fondu M.Mehdizadənin Azərbaycan maarifinin inkişafında böyük xidmətlərini nəzərə alaraq qərar qəbul etmişdir. Qərarda deyilir: “Azərbaycan Uşaq Fondunun respublikanın pedaqoji ali, orta ixtisas, texniki peşə, ümumtəhsil məktəblərində, eləcə də təmayüllü internat məktəblərində təhsil alan istedadlı tələbə və şagirdlərə verdiyi təqaüd “Akademik Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə adına təqaüd” adlandırılsın”.
- Azərbaycan Müəllimlərinin Yaradıcı İttifaqı 1995-ci ildə akademik Mehdi Mehdizadə adına mükafat təsis etmişdir.
- Cəbrayıl rayonundakı 1 nömrəli şəhər orta məktəbinə akademik Mehdi Mehdizadənin adı verilmişdir.
- Beyləqan rayonundakı 3 nömrəli şəhər orta məktəbinə akademik Mehdi Mehdizadənin adı verilmiş və məktəbin həyətində onun büstü ucaldılmışdır.
- Böyüməkdə olan nəslin təlim-tərbiyəsi sahəsində zəngin ənənələri ilə tanınan Gəncə şəhərindəki 4 nömrəli tam orta ümumtəhsil məktəbi akademik Mehdi Mehdizadənin adını daşıyır.
- Azərbaycan Dövlət Televiziya Şirkəti professor Vidadi Xəlilovun ssenarisi əsasında “Əsrə bərabər ömür” filmini çəkərək dahi şəxsiyyətin nəsillərə nümunə olan ömür yoluna həsr etmişdir. Həmin film hazırda şirkətin qızıl fondunda saxlanılır.[7]
Mehdi Mehdizadə adına mükafat laureatlarıRedaktə
Görkəmli pedaqoq alim, akademik Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə adına mükafat Azərbaycan Müəllimlərinin Yaradıcı İttifaqı tərəfindən 1995-ci ildə təsis edilmişdir.[8] Bu mükafata respublikanın görkəmli alimləri, dövlət təşkilatları, ictimai təşkilatlar və xeyriyyə cəmiyyətləri layiq görülmüşlər:
- Ramiz Məmmədzadə ̶ Azərbaycan BPKİA və YHİ-nun rektoru, professor, Əməkdar müəllim;
- İlham Məmmədzadə ̶ fəlsəfə elmləri doktoru;
- Sayad Rüstəmova ̶ Binəqədi rayonu, 83 nömrəli litseyin müəllimi, pedaqoji elmlər namizədi;
- Oqtay Məmmədov ̶ Saatlı rayonu 5 nömrəli orta məktəbin riyaziyyat müəllimi, pedaqoji elmlər namizədi;
- Əmiraslan Bəşirov ̶ Yevlax şəhər 5 nömrəli orta məktəbin tarix müəllimi;
- Həqiqə Məmmədova ̶ Azərbaycan Müəllimlərin Yaradıcı İttifaqının sədr müavini, 264 nömrəli müəllif məktəbinin direktoru;
- Ağanəcəf Quliyev ̶ Maştağa Xeyriyyə Cəmiyyətinin sədri;
- Nurəddin Kazımov ̶ Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm xadimi;
- Əbdül Əlizadə ̶ Psixologiya elmləri doktoru, professor;
- Rəfiqə Mustafayeva ̶ Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi;
- “Azərbaycan müəllimi” qəzetinin yaradıcı heyəti;
- Aleksandr Brosalin ̶ Bakı şəhəri, Səbail rayonu, 6 nömrəli orta məktəbin fizika müəllimi;
- Həşim İsmayılov ̶ Zaqatala rayonu, Sumaylı kənd orta məktəbinin müəllimi, pedaqoji elmlər namizədi;
- Heybət Qədirov ̶ Yardımlı rayonu, Alçabulaq kənd orta məktəbinin biologiya müəllimi;
- Əhməd Seyidəhmədov ̶ Qobustan rayonu, Ş.Şikarov adına Sündü kənd orta məktəbinin biologiya müəllimi;
- Əliheydər Həşimov − Pedaqoji elmlər doktoru, professor;
- Fərahim Sadıqov − Pedaqoji elmlər doktoru, professor;
- Hüseyn Əhmədov − Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Rusiya Təhsil Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycanın Əməkdar Ali məktəb işçisi;
- Yəhya Kərimov − Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi;
- Əjdər Ağayev − Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi;
- Vidadi Xəlilov − Pedaqoji elmlər doktoru, professor;
- Bahadur Mehdiyev – Qabaqcıl Maarif Xadimi, Cəbrayıl rayon Təhsil Şöbəsinin inspektoru;
- Atəş Abdullayev − Pedaqoji elmlər namizədi, dosent;
- Hidayət Musayev − Azərbaycan Respublikasının Təhsil Əlaçısı;
- Muxtar Həmzəyev – Psixologiya elmləri doktoru, professor;
- Yusif Talıbov − Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi;
- Fərrux Rüstəmov – Beynəlxalq Pedaqoji Akademiyanın həqiqi üzvü;
- “Azərbaycan məktəbi” jurnalının yaradıcı heyəti;
- Nəcəf Nəcəfov – Təhsil Nazirliyinin dərslik və nəşriyyat şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri namizədi;
- Bilal Həsənli − Pedaqoji elmlər namizədi, dosent;
- Malik Mirzəyev – Coğrafiya elmləri namizədi, dosent;
- Fatma Şahmərdanova – Naxçıvan şəhər Hərbi litseyin fizika müəllimi;
- İltifat Bağırov – Cəlilabad şəhər 8 nömrəli məktəbin sinif müəllimi;
Həyatı və elmi pedaqoji fəaliyyətinin əsas tarixləriRedaktə
- Mehdi Məmməd oğlu Mehdizadə 1903-cü il yanvar ayının 5-də Cəbrayıl rayonunun Daşkəsən kəndində anadan olmuşdur.
- 1919-cu il — Daşkəsən kənd ibtidai məktəbini bitirmişdir.
- Noyabr 1920-ci il — Daşkəsən kənd qiraət komasının müdiri kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır.
- 1921-ci il — Altı aylıq pedaqoji kursu bitirmişdir.
- Sentyabr 1921-ci ildən — I dərəcəli Daşkəsən kənd məktəbində müəllim işləmişdir.
- 1923-cü il — Azərbaycan Pedaqoji İnstitutu yanında hazırlıq kursuna daxil olmuşdur.
- 1924-cü il — Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun fizika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuşdur.
- 1926-cı il — Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunu bitirmiş və Qaryagin (indiki Füzuli) şəhərində II dərəcəli məktəbə fizika və riyaziyyat müəllimi göndərilmişdir.
- 1927-ci il — Cəbrayıl qəza Xalq Maarif Şöbəsi yanında metodika bürosunun rəhbəri təyin edilmişdir.
- Mart 1930-cu il — Azərbaycan Xalq Maarif Komissarlığının İctimai Tərbiyə Baş İdarəsinin elmi katibi və Xalq komissarının birinci müavini Ayna Sultanovanın köməkçisi vəzifəsinə təyin edilmişdir.
- Sentyabr 1930-cu il — Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun aspiranturasına qəbul olmuşdur.
- İyun 1933-cü il — Aspiranturanı bitirmişdir.
- Avqust 1934-cü ildən APİ-də pedaqoji fakültənin dekanı vəzifəsində çalışmışdır.
- 1934-1937-ci illər — APİ-də elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifəsində işləmişdir.
- İyun 1940-cı il — YİK (b)P sıralarına daxil olmuşdur.
- 1941-ci il — “Azərbaycan məktəblərində savad təliminin tarixi” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək pedaqoji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.
- May 1941 — sentyabr 1942-ci il — APİ-də direktor müavini vəzifəsində çalışmışdır.
- 1942-1946-cı illər Sovet Ordusu sıralarında xidmət etmişdir.
- 1946-1950-ci illər — APİ-də kafedra müdiri, dekan, elmi işlər üzrə direktor müavini vəzifələrində çalışmışdır.
- 1950-ci il — 315-ci seçki dairəsindən Bakı Şəhər Sovetinə deputat seçilmişdir.
- Azərbaycan KP XX qurultayında Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
- 1950-1951-ci illər — APİ-nin direktoru olmuşdur.
- Noyabr 1951-ci il — Bakı şəhər Soveti İcraiyyə Komitəsi sədrinin müavini vəzifəsinə seçilmişdir.
- 1951-ci il — Dəstəfur seçki dairəsindən Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilmişdir.
- Mart 1952-ci il — Azərbaycan SSR Maarif naziri vəzifəsinə təyin edilmişdir.
- 1954-1959-cu illər — “Azərbaycan sovet məktəbinin tarixinə dair xülasələr” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək, pedaqoji elmlər doktoru alimlik dərəcəsi almışdır.
- 1957-ci il — APİ-nin professoru vəzifəsinə seçilmişdir.
- 29 aprel 1959-cu il — “SSRİ maarif əlaçısı” döş nişanı ilə təltif edilmişdir.
- Sentyabr 1959-cu il — Azərbaycan SSR Ali və Orta İxtisas Təhsili Komitəsi sədrinin birinci müavini təyin edilmişdir.
- 1960-cı il — Azərbaycan KP XXIV qurultayında Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
- Mart 1961-cı il — Azərbaycan SSR Maarif naziri təyin edilmişdir.
- 17 noyabr 1960-cı il — Lenin ordeni ilə təltif edilmişdir.
- 1961-ci il — Azərbaycan KP XXV qurultayında Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
- 218 №-li seçki dairəsindən Bakı Şəhər Sovetinə deputat seçilmişdir.
- 1961-1964-cü illər — YUNESKO-nun təhsil üzrə komitələrindən birinin üzvü olmuşdur.
- Aprel 1961-ci il — “Zaqafqaziyada yaşlı əhali arasında savadsızlığın ləğvi təcrübəsindən” adlı məqaləsi YUNESKO-nun Şərq ölkələri üzrə mətbuat orqanında Ərəb dilində çap olunmuşdur (Məlumat redaksiyanın müəllifə göndərdiyi 20 may 1961-ci il tarixli məktubundan götürülmüşdür).
- 15-29 may 1961-ci il — YUNESKO-nun BMT İqtisadi Komissiyası ilə birgə müşavirəsində Sovet müşahidəçisi kimi professor M.Mehdizadə və Beloded (Ukrayna) çıxış etmişdir.[9]
- 19-27 iyun 1961-ci i1 — YUNESKO yanında Yaşlıların Təhsili üzrə Beynəlxalq Komissiyanın sessiyasında iştirak etmişdir.
- “Afrika ölkələrində yaşlı əhalinin təhsilinin əsas məsələləri” adlı çıxışı Əddis-Əbəbə şəhərində YUNESKO-nun sənədlərində ingilis, fransız və ispan dillərində çap olunmuşdur (Məlumat YUNESKO-nun qonorarın alınması ilə əlaqədar müəllifə göndərdiyi məktubdan götürülmüşdür).
- 1962-ci il — “Azərbaycan Sovet Məktəbinin tarixinə dair xülasələr” adlı monoqrafiyası Moskvada rus dilində nəşr olunmuşdur.
- 26-30 mart 1962-cı il — Afrika ölkələri maarif nazirlərinin Paris şəhərində keçirilən konfransında çıxış etmişdir.
- 1963-cü il — Xaldan seçki dairəsindən Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilmişdir.
- 1964-cü il — Azərbaycan KP XXVII qurultayında Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
- 1966-cı il — “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltif edilmişdir.
- Azərbaycan KP XXVII qurultayında Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
- 1967-ci il — Surra seçki dairəsindən Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilmişdir.
- “Azərbaycan məktəb təhsili yeni yüksəlişdə” adlı monoqrafiyası rus dilində nəşr olunmuşdur.
- 9 avqust 1967-ci il — SSRİ Pedaqoji Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişdir.
- 1968-ci il — II Ümumittifaq Müəllimlər qurultayının nümayəndəsi olmuş və orada çıxış etmişdir.
- 1971-ci il — Azərbaycan KP XXVIII qurultayında Azərbaycan KP Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
- 1972 ci il — ikinci dəfə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltif edilmişdir.
- 3 yanvar 1973-cü il — Böyüməkdə olan nəslin təlim və tərbiyəsi sahəsindəki xidmətlərinə görə “Krupskaya medalı” ilə təltif edilmişdir.
- 1975-ci il — Surra seçki dairəsindən Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilmişdir.
- 1976-cı il — Üçüncü dəfə “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordeni ilə təltif edilmişdir.
- 4-15 oktyabr 1976-cı il — SSRİ maarif işçiləri nümayəndə heyətinin tərkibində Niderlandda (akademik M.Mehdizadə, akademik M.Lebedev və V.İvanova) olmuşdur.
- İyun 1978-ci il — Azərbaycan Müəllimlərinin VI qurultayında iştirak etmişdir.
- 29 iyun 1978-ci il — III Ümumittifaq Müəllimlər Qurultayına nümayəndə seçilmişdir.
- 1952-1984-cü illər — Qısa fasilələrlə “Azərbaycan məktəbi” jurnalı redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.
- 1976-1984-cü illər — Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası Baş redaksiya heyətinin üzvü olmuşdur.
- 12 fevral 1980-cı il — Xalq Maarifi sahəsində uzun illər səmərəli fəaliyyətinə görə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.
- 24 fevral 1980-cı il — Təqaüdə çıxması ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan SSR Maarif naziri vəzifəsindən azad edilmişdir.
- 1980-1984-cü illər — Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqoji Elmlər İnstitutunun elmi məsləhətçisi olmuşdur.
- 1980-ci il — “Azərbaycanda xalq maarifinin sürətli inkişafi” adlı (T.Allahverdiyev və Q.Əliyevlə birlikdə) monoqrafiyası Azərbaycan və rus dillərində nəşr edilmişdir.
- 31 avqust 1981-ci il — “Əmək veteranı” medalı ilə təltif edilmişdir.
- 1982-ci il — “Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm xadimi” fəxri adına layiq görülmüşdür.
- “Ümumtəhsil məktəblərində təlim-tərbiyə prosesinin təkmilləşdirilməsi yolları” adlı monoqrafiyası Azərbaycan dilində kütləvi tirajla nəşr olunmuşdur.
- 1 may 1984-cü il — vəfat etmiş və Bakı şəhərində İkinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
- 1984-cü il - “Xalq maarifinin inkişafında Sovet Azərbaycanının təcrübəsi” (R.Avakov, Q.Əliyev, A.Atakişiyev və E.İsmayılov ilə birlikdə) kitabı YUNESKO tərəfindən (vəfatından sonra) ingilis və fransız dillərində kütləvi tirajla nəşr edilmişdir.
QalereyaRedaktə
MənbəRedaktə
- Mehdizadə və Mərdanov. Nadir İsrafilov. Bakı, 2011.
- "Əsrə bərabər ömür". Fərrux Rüstəmov. Pedaqoji oçerklər: Sələflərim və müasirlərim. Bakı: Elm və təhsil, 2010
- "Dünya şöhrətli alim, gözəl insan". Vidadi Xəlilov. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012.
- Akademik Mehdi Mehdizadə. Biblioqrafiya (Tərtib edən: Hidayət Musayev. Bakı, 1992)
- Akademik Mehdi Mehdizadə ömrünün işığı (V.Xəlilov, H.Musayev. Bakı, 2012)
- Azərbaycanın Təhsil nazirləri. (Misir Mərdanov. Bakınəşr, 2010)
Xarici keçidlərRedaktə
- Akademik Mehdi Mehdizadənin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş elmi-praktik konfrans keçirilmişdir
- Akademik Mehdi Mehdizadənin 110 illiyinə həsr olunmuş elmi-praktiki konfrans keçirilmişdir
- SSRİ PEA-nın ilk və son azərbaycanlı akademiki: Mehdi Mehdizadə
- Bu gün akademik Mehdi Mehdizadənin anım günüdür
- Əlamətdar və tarixi günlər təqvimi. Milli Kitabxana, 2013
- Akademik Mehdi Mehdizadənin doğum günüdür
İstinadlarRedaktə
- ↑ https://ia601405.us.archive.org/10/items/azf-269930/Azf-269930.pdf
- ↑ Akademik Mehdi Mehdizadə ömrünün işığı. V.Xəlilov, H.Musayev. Bakı.2012
- ↑ http://azpolitika.info/?p=114282
- ↑ https://modern.az/az/news/122659
- ↑ "Dünya şöhrətli alim, gözəl insan". Vidadi Xəlilov. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012.
- ↑ https://mektebgushesi.az/2019/05/01/nadir-israfilov-zamanin-yegan%C9%99-meyari-yaddasdir/
- ↑ Akademik Mehdi Mehdizadə ömrünün işığı (V.Xəlilov, H.Musayev, Bakı. 1998, 2012)
- ↑ Azərbaycanda pedaqoji elm: təşəkkülü, inkişafı və problemləri (1920-1991-ci illər) (F.Rüstəmov. Bakı, 1991)
- ↑ "Dünya şöhrətli alim, gözəl insan". Vidadi Xəlilov. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012.