Minas-Jerays

Minas-Jerays
Minas-Jerays
	Estat de Minas Gerais
Bayraq[d]	Gerb[d]
	18°57′32″ c. e. 44°34′28″ q. u.
Ölkə	Braziliya;
İnzibati mərkəz	Belu-Orizonti
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	1889
Sahəsi	586.514 km² (2020);
Hündürlük	1.193 m
Saat qurşağı	UTC−03:00;
Əhalisi
Əhalisi	21.119.536 nəf. (2017);
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	BR-MG
	Rəsmi sayt
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Minas-Jerays (port. Minas Gerais) — Braziliyanın şərqində yerləşən ştat. Şimaldan Baiya, şərqdən Espiritu-Santu və Rio-de-Janeyro, cənubdan San-Paulu, qərbdən isə Qoyas və Matu-Qrosu-du-Sul ştatları ilə sərhədə malikdir. Üstəlik Federal dairə ilə şimal-qərbdən kiçik sərhədi vardır^[4]. İnzibati mərkəzi Belu-Orizonti şəhəridir.

Minas-Jerays əhalisinin sayına görə ikinci, sahəsinə görə isə Braziliyanın dördücü ştatıdır. Portuqalcadan tərcümədə «əsas yataq (mədən)»^[5] anlamını verir.

CoğrafiyaRedaktə

Ştat Braziliya öndağlığının şərqində, ən yüksək ərazisində yerləşir. Atlantik okeana çıxışı yoxdur. Ştat ərazisinin 90 % 300 metrdən yüksək, 25 % 600-1500 arası ərasiləri əhatə edir. Bu isə onun Braziliyanın ən hündür ərazilərdə yerləşən ştatı olmasınl deməyə əsas verir^[6].

Şərq hissəsini Atlantik meşələr örtür. Nisbətən quru iqlimə malikdir. Digər ərazilərdə alcaq kollar yayılmışdır.

TarixRedaktə

Minas-Jerays ərazisi insanları özünə əsasən XVIII əsrdən cəlb etmişdir. Bu ərəfələr bölgədə Qızıl, Almas və digər qiymətli daş-qaşlar aşkarlanmışdır.

Ştatın iık paytaxtı Mariana şəhəri olmuşdur. Sonradan paytaxt Oru-Pretuya köçürülür. Şəhər Cənubi Amerikanın ən iri şəhərlərindən birinə çevrilmişdir. Artıq XIX əsrin sonlarından ehtiyatların tükənməsi ilə şəhər öz əhəmiyyətini itirmişdir. Yeşi paytaxt isə qısa müddətə inşa edilən Belu-Orizonti olmuşdur.

ƏhaliRedaktə

Əhalisi rəngarəngliyi ilə seçilir. Bu qarışıqlığın əhalinin tərbikində görünüşü belədir:

Avropoidlər (portuqallar, italyanlar, almanlar, ispanlar, yəhudilər və ərəblər)) — 53,6 %;
Metislər və mulatlar — 37,6 %;
Neqroidlər — 7,8 %;
Hindular — 0,3 %;
Yaponlar — 0,1 %.

İnzibati bölgüRedaktə

İnzibati cəhətdən 12 mezoregiona və 66 mikroregiona bölünür.

İqtisadiyyatRedaktə

Minas-Jerays Braziliyanın əsas dağ-mədən sənayesinə malik ştatıdır. Burada qızıl, almaz, boksid, qrafit, nikel, dəmir filizi, uran və marqans kimi faydalı qazıntılar çıxarılır^[5]^[7].

Ştatda əkinçilik və maldarlıq belə inkişaf etdirilir. Kofe, şəkər qamışı, sitrus meyvələri, tütün və dənli bitkilər əkilir. Hazlrda ştat Braziliyanın ən inkişaf etmiş bölgələrindən biridir.

BayraqRedaktə

Minas-Jerays ştatının bayrağı ölkədə olan ştatlar arasında ən qədimidir. Bu bayraq braziliyalılar tərəfindən yaradılarkən ölkənin bayrağı kimi nəzərdə tutulmuşdur. Ancaq 1963-cü ildən yalnız ştat bayrağı kimi təstiqlənmişdir.

Bayraqda təsvir olunan kəlmə («Libertas quæ sera tamen») latıncadan tərcümədə «Azadlıq, hətta tezliklə olmasa belə»^[8] anlamını verir.

İdmanRedaktə

Minas-Jeraysda məşhur futbolcu Pele ananadan olmuşdur. O, 14 yaşında Santosa köçmüşdür. Ən iri stadionu Mineyraodur. Kruzeyru və Atletiko Mineyro əsas futbol klublarıdır.

İstinadlarRedaktə

↑ ¹ ² archINFORM (alm.). 1994.
↑ https://www.ibge.gov.br/en/cities-and-states/mg.html.
↑ ftp://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2017/estimativa_TCU_2017_20180618.pdf.
↑ Minas-Jerays
↑ ¹ ² Minas
↑ Minas-Jeyras ştatı. Coğrafiya
↑ Minas-Jerays
↑ Minas-Jerays ştatının bayrağı^{[ölü keçid]}.

MənbəRedaktə

Ştatın rəsmi saytı

[_06db756904639aef-1] ¹ ² archINFORM (alm.). 1994.

[_43c5af0a7daebe47-2] ttps://www.ibge.gov.br/en/cities-and-states/mg.html.

[_8b14530b0469c49f-3] tp://ftp.ibge.gov.br/Estimativas_de_Populacao/Estimativas_2017/estimativa_TCU_2017_20180618.pdf.

[4] Minas-Jerays

[geo-5] ¹ ² Minas

[6] Minas-Jeyras ştatı. Coğrafiya

[7] Minas-Jerays

[8] Minas-Jerays ştatının bayrağı^{[ölü keçid]}.

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]