Mirzə Məhəmməd Qarabaği
Qarabaği Mirzə Məhəmməd Bağır oğlu-(1782–1858), həkim
| Mirzə Məhəmməd Qarabaği | |
|---|---|
| Qarabaği Mirzə Məhəmməd Bağır oğlu | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | |
| Fəaliyyəti | həkim |
Həyatı
redaktəŞuşanın tanınmış həkimlərindən biri də Məhəmməd Qarabağidir. Ona Bağır oğlu Məhəmməd də deyirdilər. Məhəmmədin atası Bağır kişi öncə Məhəmmədhəsən ağa İbrahimxəlil xan oğlu Sarıcalı-Cavanşirin yanında, sonra onun oğlu Cəfərqulu xanın yanında pişxidmət işləmişdi. Qarabağ xanının vəliəhdi Məhəmmədhəsən ağa dığ deyilən bir azara mübtəla olmuşdu. Bağır qəlbən sevdiyi bu adamın şəfa tapmasına çalışırdı. Xanın əmri ilə Azərbaycanın, İranın bütün şəhərlərini gəzir, tanınmış həkimləri yüksək mükafat müqabilində saraya dəvət edirdi. Gələn həkimlərin hərəsi bir müalicə yazırdı. Hətta həkimlərdən biri gənc vəliəhdə müsiqi terapiyası təyin etmişdi. O gündən Qarabağın məşhur çalıb-oxuyanları Məhəmmədhəsən ağanın sarayından əskik olmadı. Maraqlıdır ki, musiqini xoşlayan və daim dinləyən gənc Cəfərqulu xan bir gün bezib çalğıçıları döymüşdü. Qərəz nə həkimlərdən, nə Qarabağın dərdə dərman havası, şəfalı bitkiləri Məhəmmədhəsən ağaya çarə olmadı. Xanzadə 1805-ci ildə xəstəlikdən vəfat etdi. Vəliəhdə hamıdan çox ağlayanlardan biri də Pişxidmət Bağır idi. Bağır oğlu Məhəmmədi həkim etmək fikrinə düşmüşdü. Xanı müalicə edən tanınmış həkimlərlə şərt kəsmişdi ki, hərəsi bir ay oğlu Məhəmmədə tibbin sirlərini öyrədəcək. Məhəmməd öyrənib kamil həkim oldu. Məhəmməd Bağır oğlu 1782-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini molla yanında, sonra mədrəsədə oxumuşdu. Qarabağın, Azərbaycanın və İranın bir çox həkimlərindən tibbi öyrənmişdi. Həkimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdu. Təbii ot-əncərdən öz əlləri ilə düzəltdiyi dərmanlarla neçə-neçə xəstəni ölüm yatağından qaldırmışdı. Məhəmməd Mehdiqulu xanı da müalicə etmişdi. Qasım bəy Zakir bir şeirində onun adını çəkir. Mehdiqulu xan Sarıcalı-Cavanşirə yazdığı məktubda Şuşa həkimlərindən kənar olmasını xahiş edirdi. Bildirdi ki, onlar kimin üstünə gedirlərsə, tez о dünyaya təşrif aparır. Zakir Mehdiqulu xana yazırdı:
Bağır oğlu Məmməd, Məşədi Hacı,
Əliqulu, Müqim sərimin tacı.
Hər mərizə eyləsələr əlacı,
Ehtiyatın görün, tez olur məmat.
Qasım bəy Zakirin zarafatı bir yana, Bağır oğlu Məhəmməd külli-Qarabağda loğmanlığı ilə ad çıxarmışdı.
Məhəmməd Qarabaği 1858-ci ildə vəfat edib.
Ailəsi
redaktəMəhəmməd Sona ilə ailə qurmuşdu. Teymuraz, Qara Abbas adlı oğlanları, Nobat, Pəri adlı qızları vardı.
Mənbə
redaktə- Ənvər Çingizoğlu, Məhəmməd Qarabaği, "Soy" dərgisi, 7 (27), 2009, səh. 33.