Monqolustanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı

Monqolustanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında 5 obyekt var (2021-ci il üçün), bu ümumi rəqəmin 0,3%-ni təşkil edir (2021-ci il üçün 1154). Siyahıya 3 obyekt mədəniyyət meyarlarına görə, 2 obyekt isə təbii meyarlara görə daxil edilib. Bundan əlavə, 2021-ci ilə kimi Monqolustanda 12 obyekt Ümumdünya İrs Siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır[1]. Monqolustan 1990-cı il fevralın 2-də Ümumdünya Mədəni və Təbii İrsin Mühafizəsi haqqında Konvensiyanı ratifikasiya edib[2]. Monqolustan ərazisində yerləşən ilk obyekt 2003-cü ildə YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 27-ci sessiyasında siyahıya alınmışdır.

Siyahı

redaktə

Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına əlavə olunma ardıcıllığı ilə verilmişdir.

# Şəkil Adı Yeri Yaranma tarixi Siyahıya alınma ili Meyarlar
1   Ubsu-Nur çökəkliyi
(monq. Увс нуурын сав)
Ən yaxın şəhər: Ulanqom
Aymak: Uvs
(Rusiya   ilə birlikdə)
2003 769 ix, x
2   Orxon çayı vadisinin mədəni landşaftı
(monq. Орхоны хөндийн соёлын дурсгал)
Ən yaxın şəhər: Xarxorin
Aymak: Övörxanqay vilayəti
VI—XIV əsrlər 2004 1081 ii, iii, iv
3   Monqol Altayında petroqliflər kompleksi
(monq. Монгол алтайн нурууны хадны зургийн цогцолбор)
Ən yaxın şəhər: Ölgiy
Aymak: Bayan-Ölqiy vilayəti
E.ə. XII minillik — VIII əsr 2011 1382 iii
4   Böyük Burxan Xaldun dağı və ətrafındakı müqəddəs landşaft Aymak: Xentiy vilayəti 2015 1440 iv, vi
5   Dahur landşaftı Aymak: Dornod vilayəti
(Rusiya   ilə birlikdə)
2017 1448 ix, x

Obyektlərin coğrafi yeri

redaktə
Monqolustanda YUNESKO-nun Ümumdünya İrsi Obyektləri

İlkin siyahı

redaktə

Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülmüşdür. Bu siyahıda Monqolustan Hökuməti tərəfindən Ümumdünya irs siyahısına daxil edilmək üçün təklif edilən obyektlər göstərilmişdir.

# Şəkil Adı Yeri Yaranma tarixi Siyahıya salınma ili Meyarlar
1   Böyük Qobinin səhra landşaftı Aymaklar: Xovd vilayəti, Qovi-Altay vilayəti, Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dornoqovi vilayəti 2014 5943 viii, ix, x
2   Qobi səhrasında təbaşir dövrünə aid daşlaşmış dinozavr qalıqlarının tapıldığı yerlər Aymaklar: Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dornoqovi vilayəti 2014 5944 vii, viii
3   Şərqi Monqolustanın çölləri Aymaklar: Dornod vilayəti, Süxbaatar vilayəti 2014 5946 ix, x
4   Amarbayasqalant monastırı və onun ətrafındakı mədəni landşaft Ən yaxın qəsəbə: Süxbaatar vilayəti
Aymak: Selenqe vilayəti
XVIII əsr 2014 5947 ii, iii
5   Baldan Bereeven Monastırı və ətrafı Aymak: Xentiy vilayəti XIX əsr 2014 5949 ii, iii, v
6   Müqəddəs Binder dağı və onunla əlaqəli mədəni irs abidələri Aymak: Xentiy vilayəti 2014 5950 ii, iii, v
7   Hun elitasının dəfn yerləri Aymaklar: Töv vilayəti, Arxanqay vilayəti, Xentiy vilayəti, Xovd vilayəti 2014 5951 ii, iii
8   Arxeoloji abidə Xudu Aral və ətrafındakı mədəni landşaft Aymak Xentiy vilayəti Daş dövründən XVIII əsrə qədər 2014 5952 iii, iv, vi
9   Tunc dövrü mədəniyyətinin ürəyi olan Maral daşları Aymaklar: Arxanqay vilayəti, Xövsgöl vilayəti Tunc dövrü 2014 5953 i, iii
10   Qobi səhrasındakı petroqlif kompleksləri Aymaklar: Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dundqovi vilayəti Eradan 3000 il əvvəl — VIII əsr 2014 5954 iii
11   Monqol Altayı dağları Aymak: Bayan-Ölqiy vilayəti 2014 5955 ii, iii, iv, x
12    Monqolustanın müqəddəs dağları
(monq. Богд хан уул/Отгонтэнгэр)
*Boqd-Xan-Ull
*Otqon-tenqer
*Eej-Xayrxan
*Xan Bayanzurx
*Dar-Ovoo
*Sutay-xayrxan
Aymaklar: Zavxan vilayəti, Qovi-Altay vilayəti, Dornoqovi vilayəti, Bayanxonqor vilayəti, Süxbaatar vilayəti, Xovd vilayəti 2015 6068 iii

Obyektlərin coğrafi yeri

redaktə
 
 
Tsagan-Sala petroqlifləri
 
Hoyt-Zenker mağarası
 
Boqd-Xan-Ull
 
Otqon-tenqer
 
Qobi-Qurvan-Sayxan
 
Amarbayasqalant
 
Tsaqan-Göl
İlkin siyahıya daxil olan namizədlər

İstinadlar

redaktə
  1. "Tentative" (ingilis). UNESCO World Heritage Centre. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.
  2. "The States Parties - Mongolia". unesco.org. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.

Həmçinin bax

redaktə