Monqolustanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı

Monqolustanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısında 5 obyekt var (2021-ci il üçün), bu ümumi rəqəmin 0,3%-ni təşkil edir (2021-ci il üçün 1154). Siyahıya 3 obyekt mədəniyyət meyarlarına görə, 2 obyekt isə təbii meyarlara görə daxil edilib. Bundan əlavə, 2021-ci ilə kimi Monqolustanda 12 obyekt Ümumdünya İrs Siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır^[1]. Monqolustan 1990-cı il fevralın 2-də Ümumdünya Mədəni və Təbii İrsin Mühafizəsi haqqında Konvensiyanı ratifikasiya edib^[2]. Monqolustan ərazisində yerləşən ilk obyekt 2003-cü ildə YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 27-ci sessiyasında siyahıya alınmışdır.

Siyahı

Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına əlavə olunma ardıcıllığı ilə verilmişdir.

#	Adı	Yeri	Yaranma tarixi	Siyahıya alınma ili	№	Meyarlar
1	Ubsu-Nur çökəkliyi (monq. Увс нуурын сав)	Ən yaxın şəhər: Ulanqom Aymak: Uvs (Rusiya ilə birlikdə)	—	2003	769	ix, x
2	Orxon çayı vadisinin mədəni landşaftı (monq. Орхоны хөндийн соёлын дурсгал)	Ən yaxın şəhər: Xarxorin Aymak: Övörxanqay vilayəti	VI—XIV əsrlər	2004	1081	ii, iii, iv
3	Monqol Altayında petroqliflər kompleksi (monq. Монгол алтайн нурууны хадны зургийн цогцолбор)	Ən yaxın şəhər: Ölgiy Aymak: Bayan-Ölqiy vilayəti	E.ə. XII minillik — VIII əsr	2011	1382	iii
4	Böyük Burxan Xaldun dağı və ətrafındakı müqəddəs landşaft	Aymak: Xentiy vilayəti	—	2015	1440	iv, vi
5	Dahur landşaftı	Aymak: Dornod vilayəti (Rusiya ilə birlikdə)	—	2017	1448	ix, x

Obyektlərin coğrafi yeri

Ubsu-Nur çökəkliyi

Orxon vadisi

Altay petroqlifləri

Burxan Xaldun dağı

Monqolustanda YUNESKO-nun Ümumdünya İrsi Obyektləri

İlkin siyahı

Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülmüşdür. Bu siyahıda Monqolustan Hökuməti tərəfindən Ümumdünya irs siyahısına daxil edilmək üçün təklif edilən obyektlər göstərilmişdir.

#	Adı	Yeri	Yaranma tarixi	Siyahıya salınma ili	№	Meyarlar
1	Böyük Qobinin səhra landşaftı	Aymaklar: Xovd vilayəti, Qovi-Altay vilayəti, Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dornoqovi vilayəti	—	2014	5943	viii, ix, x
2	Qobi səhrasında təbaşir dövrünə aid daşlaşmış dinozavr qalıqlarının tapıldığı yerlər	Aymaklar: Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dornoqovi vilayəti	—	2014	5944	vii, viii
3	Şərqi Monqolustanın çölləri	Aymaklar: Dornod vilayəti, Süxbaatar vilayəti	—	2014	5946	ix, x
4	Amarbayasqalant monastırı və onun ətrafındakı mədəni landşaft	Ən yaxın qəsəbə: Süxbaatar vilayəti Aymak: Selenqe vilayəti	XVIII əsr	2014	5947	ii, iii
5	Baldan Bereeven Monastırı və ətrafı	Aymak: Xentiy vilayəti	XIX əsr	2014	5949	ii, iii, v
6	Müqəddəs Binder dağı və onunla əlaqəli mədəni irs abidələri	Aymak: Xentiy vilayəti	—	2014	5950	ii, iii, v
7	Hun elitasının dəfn yerləri	Aymaklar: Töv vilayəti, Arxanqay vilayəti, Xentiy vilayəti, Xovd vilayəti		2014	5951	ii, iii
8	Arxeoloji abidə Xudu Aral və ətrafındakı mədəni landşaft	Aymak Xentiy vilayəti	Daş dövründən XVIII əsrə qədər	2014	5952	iii, iv, vi
9	Tunc dövrü mədəniyyətinin ürəyi olan Maral daşları	Aymaklar: Arxanqay vilayəti, Xövsgöl vilayəti	Tunc dövrü	2014	5953	i, iii
10	Qobi səhrasındakı petroqlif kompleksləri	Aymaklar: Bayanxonqor vilayəti, Ömnöqovi vilayəti, Dundqovi vilayəti	Eradan 3000 il əvvəl — VIII əsr	2014	5954	iii
11	Monqol Altayı dağları	Aymak: Bayan-Ölqiy vilayəti	—	2014	5955	ii, iii, iv, x
12	Monqolustanın müqəddəs dağları (monq. Богд хан уул/Отгонтэнгэр) Boqd-Xan-Ull Otqon-tenqer Eej-Xayrxan Xan Bayanzurx Dar-Ovoo Sutay-xayrxan	Aymaklar: Zavxan vilayəti, Qovi-Altay vilayəti, Dornoqovi vilayəti, Bayanxonqor vilayəti, Süxbaatar vilayəti, Xovd vilayəti	—	2015	6068	iii

Obyektlərin coğrafi yeri

Tsagan-Sala petroqlifləri

Hoyt-Zenker mağarası

Boqd-Xan-Ull

Otqon-tenqer

Xövsgöl

Qobi-Qurvan-Sayxan

Qobi

Amarbayasqalant

Tsaqan-Göl

İlkin siyahıya daxil olan namizədlər

İstinadlar

↑ "Tentative" (ingilis). UNESCO World Heritage Centre. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.
↑ "The States Parties - Mongolia". unesco.org. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.

Həmçinin bax

[mongolia-tentative-1] "Tentative" (ingilis). UNESCO World Heritage Centre. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.

[2] "The States Parties - Mongolia". unesco.org. 2012-03-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-11-30.

[1]

[2]