Mopla üsyanı və ya Malabar üsyanı — 1921-ci ildə Britaniya Hindistanının Mədrəs əyalətinin Malabar mahalında mopla əhalisinin antifeodal və antiimperialist üsyanı.

Mopla üsyanı
Xilafət hərəkatı
Tarix avqust 1921 – fevral 1922
Yeri Malabar, Britaniya Hindistanı
Nəticəsi Üsyan yatırılmışdır
Münaqişə tərəfləri

Britaniya Hindistanı

Mopla üsyançıları

Komandan(lar)

Rufus Ayzeks
Frimen Frimen-Tomas

Variyan Hacı Günəhməd

Tərəflərin qüvvəsi

naməlum

50 min üsyançı

İtkilər

43 hərbçi həlak olmuş
126 hərbçi yaralanmışdır

2,339 üsyançı həlak olmuş
1,652 üsyançı yaralanmışdır
45,404–50,000 üsyançı həbs edilmişdir

Ümumi itkilər
10 min mülki şəxs qətl edilmişdir[1]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Moplanın əksəriyyətini icarədarlar və kənd təsərrüfatı fəhlələri təşkil edirdi. Üsyan 20 avqust 1921-ci il tarixində möminlərin yığışdıqları Tiruranqadi məscidində ingilis müstəmləkəçi qoşunlarının basqını ilə başlamışdır. Xilafət hərəkatının iştirakçısı, arabacı Variyan Hacı Günəhmədin başçılığı ilə 50 min nəfərlik üsyançılar Ernad və Valluvanad mahallarını ələ keçirmiş, "xilafət padşahlığı" elan etmişdir. Hinduist icarədarlar da Mopla üsyanına qoşulmuşdur. Mopla üsyanı 1921-ci ilin sonunda amansızlıqla yatırılmışdır. Dağlara çəkilmiş üsyançıların silahlı mübarizəsi 1922-ci ilin fevralın sonuna qədər davam etmişdir.[2]

İstinadlar

redaktə
  1. "Variyamkunnath and nuances of the Malabar Rebellion: Author Manu S Pillai interview". 24 iyun 2020. 2022-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-10.
  2. Мопла үсјаны // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: МисирПрадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 57.

Əlavə ədəbiyyat

redaktə

Xarici keçidlər

redaktə