Mopla üsyanı

Mopla üsyanı və ya Malabar üsyanı — 1921-ci ildə Britaniya Hindistanının Mədrəs əyalətinin Malabar mahalında mopla əhalisinin antifeodal və antiimperialist üsyanı.

Mopla üsyanı
Xilafət hərəkatı
Tarix	avqust 1921 – fevral 1922
Yeri	Malabar, Britaniya Hindistanı
Nəticəsi	Üsyan yatırılmışdır
Münaqişə tərəfləri
Britaniya Hindistanı Mopla üsyançıları
Komandan(lar)
Rufus Ayzeks Frimen Frimen-Tomas Variyan Hacı Günəhməd
Tərəflərin qüvvəsi
naməlum 50 min üsyançı
İtkilər
43 hərbçi həlak olmuş 126 hərbçi yaralanmışdır 2,339 üsyançı həlak olmuş 1,652 üsyançı yaralanmışdır 45,404–50,000 üsyançı həbs edilmişdir
Ümumi itkilər
10 min mülki şəxs qətl edilmişdir
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Üsyan

Moplanın əksəriyyətini icarədarlar və kənd təsərrüfatı fəhlələri təşkil edirdi. Üsyan 20 avqust 1921-ci il tarixində möminlərin yığışdıqları Tiruranqadi məscidində ingilis müstəmləkəçi qoşunlarının basqını ilə başlamışdır. Xilafət hərəkatının iştirakçısı, arabacı Variyan Hacı Günəhmədin başçılığı ilə 50 min nəfərlik üsyançılar Ernad və Valluvanad mahallarını ələ keçirmiş, "xilafət padşahlığı" elan etmişdir. Hinduist icarədarlar da Mopla üsyanına qoşulmuşdur. Mopla üsyanı 1921-ci ilin sonunda amansızlıqla yatırılmışdır. Dağlara çəkilmiş üsyançıların silahlı mübarizəsi 1922-ci ilin fevralın sonuna qədər davam etmişdir.

Əlavə ədəbiyyat

• The Mappilla Rebellion, 1921: Peasant Revolt in Malabar, Robert L. Hardgrave, Modern Asian Studies, Vol. 11, No. 1 (1977), Cambridge University Press.
• എം. ഗംഗാധരൻ — മലബാർ കലാപം (1921-'22) — ഡി.സി. ബുക്ക്സ്
• Mopla üsyanı // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.

Xarici keçidlər

• Nair, Gopalan C (1923) Moplah rebellion, 1921. Normans Printing Bureau, Calicut.
• The Malabar Campaign (Moplah Rebellion) Arxivləşdirilib 2013-11-10 at the Wayback Machine