Nərgizgülü

Nərgizgülü
Nərgizgülü
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Birləpəlilər Dəstə: Qulançarçiçəklilər Fəsilə: Nərgizçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Amaryllidoideae Triba: Narcisseae Cins: Nərgizgülü
Beynəlxalq elmi adı
	Narcissus L., 1753;
ITIS	500435
NCBI	4697

Nərgizgülü (lat. Narcissus) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin nərgizçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Xoş ətirli, gözəl görunuşlü nərgizin Şimal ölkələrində öz — özünə yetişən 40 növü vardır. Ana vətəni Avropa olan bu bitkiyə İspaniya və Portuqaliyada rast gəlinir. Arıların köməyilə tozlanır. Ancaq təbii olaraq bütün Ağ dəniz sahillərində də bitir. Avropa, Şimali Amerika və Şimali Afrika ölkələrində yetişdirilir.

Narcissus Poeticus növü Türkiyədə Egey bölgəsində yetişdirilir. Yarpaqları və çiçək sapları eyni olsa da, çiçəkləri bəyaz, sarı, narıncı, çəhrayı rəngdə olan növlərinə rast gəlmək olar.

Növləri

Narcissus × abilioi Fern.Casas
Narcissus abscissus (Haw.) Schult. & Schult.f.
Narcissus albimarginatus D.Müll.-Doblies & U.Müll.-Doblies
Narcissus alcaracensis S.Ríos, D.Rivera, Alcaraz & Obón
Narcissus × alejandrei Fern.Casas
Narcissus × alleniae Donn.-Morg.
Narcissus × aloysii-villarii Fern.Casas
Narcissus × andorranus Fern.Casas
Narcissus angustifolius Curt.
Narcissus assoanus Dufour ex Schult. & Schult.f.
- Narcissus assoanus subsp. assoanus
- Narcissus assoanus var. palearensis (Romo) Barra
- Narcissus assoanus var. parviflorus (Pau) Barra
- Narcissus assoanus subsp. praelongus Barra & G.López
Narcissus asturiensis (Jord.) Pugsley
Narcissus atlanticus Stern
Narcissus × bakeri K.Richt.
Narcissus blanchardii Zonn.
Narcissus × boutignyanus Philippe
Narcissus × brevitubulosus A.Fern.
Narcissus broussonetii Lag.
Narcissus bujei (Fern.Casas) Fern.Casas
Narcissus bulbocodium L.
- Narcissus bulbocodium subsp. bulbocodium
- Narcissus bulbocodium var. pallidus (Gattef. & Weiller) Maire & Weiller
- Narcissus bulbocodium subsp. praecox Gattef. & Weiller
- Narcissus bulbocodium subsp. quintanilhae A.Fern.
Narcissus × buxtonii K.Richt.
Narcissus calcicola Mendonça
Narcissus cantabricus DC.
- Narcissus cantabricus subsp. cantabricus
- Narcissus cantabricus subsp. monophyllus (Durand) A.Fern.
- Narcissus cantabricus subsp. tananicus (Maire) A.Fern.
Narcissus × caramulensis P.Ribeiro, Paiva & H.Freitas
Narcissus × carpetanus (Barra & G.López) Fern.Casas
Narcissus × carringtonii Rozeira
Narcissus cavanillesii Barra & G.López
Narcissus × cazorlanus Fern.Casas
Narcissus cernuus Salisb.
Narcissus × chevassutii Fern.Casas
Narcissus × christianssenii A.Fern.
Narcissus × compressus Haw.
Narcissus × confinalensis Uribe-Ech. & Urrutia
Narcissus cuatrecasasii Fern.Casas, M.Laínz & Ruíz Rejón
- Narcissus cuatrecasasii var. segimonensis (Fern.Casas) Fern.Casas
Narcissus cyclamineus DC.
Narcissus × dordae Fern.Casas
Narcissus dubius Gouan
Narcissus elegans (Haw.) Spach
Narcissus enemeritoi (Sánchez-Gómez & al.) Sánchez-Gómez & al.
Narcissus eugeniae Fern.Casas
Narcissus × felineri Fern.Casas
Narcissus foliosus (Maire) Fern.Casas
Narcissus × fosteri Irwing
Narcissus gaditanus Boiss. & Reut.
Narcissus × georgemawii Fern.Casas
Narcissus gigas (Haw.) Steud.
Narcissus × gredensis Fern.Casas
Narcissus × hannibalis A.Fern.
Narcissus hedraeanthus (Webb & Heldr.) Colmeiro
Narcissus hesperidis Fern.Casas
Narcissus × incomparabilis Mill.
Narcissus × incurvicervicus Barra & G.López
Narcissus × infundibulum Poir.
Narcissus jacetanus Fern.Casas
- Narcissus jacetanus subsp. vasconicus Fern.Casas
Narcissus jeanmonodii Fern.Casas
Narcissus jonquilla L.
- Narcissus jonquilla subsp. cordubensis (Fern.Casas) Zonn.
- Narcissus jonquilla subsp. fernandesii (Pedro) Zonn.
- Narcissus jonquilla subsp. jonquilla
- Narcissus jonquilla subsp. jonquilloides Baker
Narcissus × libarensis Sánchez García & Mart.Ort.
Narcissus × litigiosus Amo
Narcissus longispathus Degen & Hervier ex Pugsley
Narcissus lusitanicus Dorda & Fern.Casas
Narcissus × maginae Fern.Casas & Susanna
Narcissus × magnenii Rouy
Narcissus × martinoae Nava & Fern.Casado
Narcissus × medioluteus Mill.
Narcissus moleroi Fern.Casas
Narcissus × montserratii Fern.Casas & Rivas Ponce
Narcissus munozii-garmendiae Fern.Casas
Narcissus × neocarpetanus Rivas Ponce, C.Soriano & Fern.Casas
Narcissus nevadensis Pugsley
Narcissus nivalis Graells
Narcissus × nutans Haw.
Narcissus obesus Salisb.
Narcissus obsoletus (Haw.) Spach
Narcissus × odorus L.
Narcissus papyraceus Ker Gawl.
- Narcissus papyraceus subsp. pachybolbus (Durieu) D.A.Webb
- Narcissus papyraceus subsp. panizzianus (Parl.) Arcang.
- Narcissus papyraceus subsp. papyraceus
- Narcissus papyraceus subsp. polyanthus (Loisel.) Asch. & Graebn.
Narcissus × perangustus Fern.Casas
Narcissus × perezlarae Font Quer
Narcissus peroccidentalis Fern.Casas
Narcissus × poculiformis Salisb.
Narcissus poeticus L.
- Narcissus poeticus subsp. poeticus
- Narcissus poeticus subsp. radiiflorus (Salisb.) Baker
- Narcissus poeticus subsp. verbanensis (Herb.) P.D.Sell
Narcissus × ponsii-sorollae Fern.Casas
Narcissus × pravianoi Fern.Casas
Narcissus primigenius (Fern.Suárez ex M.Laínz) Fern.Casas & Laínz
Narcissus pseudonarcissus L.
- Narcissus pseudonarcissus subsp. bicolor (L.) Baker
- Narcissus pseudonarcissus subsp. calcicarpetanus (Fern.Casas) Fern.Casas
- Narcissus pseudonarcissus subsp. leonensis (Pugsley) Fern.Casas & Laínz
- Narcissus pseudonarcissus subsp. major (Curtis) Baker
- Narcissus pseudonarcissus subsp. minor (L.) Baker
- Narcissus pseudonarcissus subsp. moschatus (L.) Baker
- Narcissus pseudonarcissus subsp. nobilis (Haw.) A.Fern.
- Narcissus pseudonarcissus subsp. pallidiflorus (Pugsley) A.Fern.
- Narcissus pseudonarcissus subsp. pseudonarcissus
Narcissus × pugsleyi Fern.Casas
Narcissus × pujolii Font Quer
Narcissus × rafaelii Patino & Uribe-Ech.
Narcissus × rogendorfii Batt. & Trab.
Narcissus romieuxii Braun-Blanq. & Maire
- Narcissus romieuxii subsp. albidus (Emb. & Maire) A.Fern.
- Narcissus romieuxii subsp. jacquemoudii (Fern.Casas) Zonn.
- Narcissus romieuxii subsp. romieuxii
Narcissus × romoi Fern.Casas
Narcissus rupicola Dufour
- Narcissus rupicola subsp. marvieri (Jahand. & Maire) Maire & Weiller
- Narcissus rupicola subsp. rupicola
- Narcissus rupicola subsp. watieri (Maire) Maire & Weiller
Narcissus × rupidulus Fern.Casas & Susanna
Narcissus scaberulus Henriq.
Narcissus segurensis S.Ríos, D.Rivera, Alcaraz & Obón
Narcissus serotinus L.
Narcissus × somedanus Fern.Casado, Nava & Suárez Pérez
Narcissus supramontanus Arrigoni
Narcissus × susannae Fern.Casas
Narcissus × taitii Henriq.
Narcissus tazetta L.
- Narcissus tazetta subsp. aureus (Jord. & Fourr.) Baker
- Narcissus tazetta subsp. canariensis (Burb.) Baker
- Narcissus tazetta subsp. chinensis (M.Roem.) Masam. & Yanagih.
- Narcissus tazetta subsp. corcyrensis (Herb.) Baker
- Narcissus tazetta subsp. italicus (Ker Gawl.) Baker
- Narcissus tazetta subsp. tazetta
Narcissus × tenuior Curtis
Narcissus tingitanus Fern.Casas
Narcissus × tortifolius Fern.Casas
Narcissus triandrus L.
Narcissus × tuckeri Barra & G.López
Narcissus villarvildensis (Diaz & Fdez. Prieto) Rivas Mart. et al.
Narcissus viridiflorus Schousb.
Narcissus × xaverii Nava & Fern.Casado
Narcissus yepesii S.Ríos, D.Rivera, Alcaraz & Obón

Əhəmiyyəti

Gözəlliyi və ətirli olması ilə çox sevilən bu çiçəklər həm də müalicəvi əhəmiyyətə malikdir. Dərman məqsədilə onun soğanaqlarından istifadə olunur. Nərgizgülü soğanaqlqrından hazırlanan duru ekstrakt heyvanlar üzərində təcrübədən keçirilmiş və onun çovdar mahmızı preparatlarına oxşar qankəsici təsirə malik olduğu müəyyənləşdirilmişdir.Yalançı nərgizgülünün çiçəklərində likorin adlı zəhərli alkoloid, karotin,flavonoid təbiətli narsissin qlikozoidi müəyyən edilmlşdir. Taset nərgizgülündə tasetin və supsenin alkoloidləri, sairi nərgizgülündə narsin-poetik alkoloidi müəyyən edilmişdir. Çiçəkləri isə xalq təbabətində işlədilir.