Nevejis çayı
Nevejis çayı (lit. Nevėžis, rus. Невяжа[1], pol. Niewiaża) — Litva ərazisində formalaşan və onun ərazisindən axaraq Neman çayına tökülən çay. Neman çayının sağ qolunu təşkil edir. Litvanın Şiauliai, Kaunas, Panevej qəzaları ərazisindən axır.
| Nevejis çayı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |
 Litva |
| Mənbəyi | Litva |
| Uzunluğu | 210 km |
| Su sərfi | 33,2 m³/san |
| Hövzəsinin sahəsi | 6140 km² |
|
Nevejis çayı Litvanın fiziki xəritəsində:
 54°55′54″ şm. e. 23°45′19″ ş. u. |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Hidroqrafiya redaktə
.png)
Çayın uzunluğu 210 km, hövzəsinin sahəsi 6140 km², su sərfiyyatı 33,2 m³/s təşkil edir. Çay Orta Litva düzənliyindən axır. Noyabr ayından yanvara kimi tədricən donur. Fevraldan aprel ayına kimi isə tam donmuş vəziyyətdə olur. Qidalanmasında əsas yeri qar suları tutur. Çayın 70-ə yaxın qolu vardır.
Əsas qolları: Alanta, İuoda, Upite, Linkava, Obelis, Barupe, Qinya (sol), İuosta, Kirşinas, Liude, Kruostas, Dotnuvel, Smilqa, Şuşve, Aluona, Striuna (sağ).
Kanallar redaktə
Nevejis çayı kanallar ilə digər iki böyük çay ilə əlaqələnir. Levuo çayındakı daşqınları azaltmaq məqsədilə 1930-cu ildə Sanjili kanalı qazılmışdır. Bu çayları birləşdirmək üçün ilk layihə hələ 1797-ci ildə hazırlanmışdı. Təxminən 9 min il əvvəl Nevejis Levuo çayının qolu idi. Çaylar arasında yeni kanalın əsası kimi xidmət edə biləcək kiçik Sanjile çayı var idi. 19-cu əsrdə Neman deltası Almanlara aid olduğundan ticarətdə bir maneə vardı. Rusiya imperiyası Nemandan gəmiləri Riqanın limanına yönəltmək yollarını axtarırdı. Plan kifayət qədər vəsait tələb edirdi. Bu layihə 1914-cü ildə təkrar müzakirəyə çıxarılır və tikintiyə hazırlıq başlanılır. Ancaq Birinci Dünya müharibəsi işi yarımçıq qoyur. Levuo çayında daşqın zamanı 20 kənd su altında qalır. Bundan sonra 8 km uzunluğunda bir kanalın qazılmasına qərar verilir. 1961–63-cü illərdə Nevejisi Şventoji ilə birləşdirən 12 km uzunluğunda başqa bir kanal qazılır. Kavarskas yaxınlığında kanalı su ilə təmin etmək üçün nasos stansiyası qurulub.
Əhəmiyyəti redaktə
Çay əsasən balıqçılıq əhəmiyyətlidir. Üstəlik çayın axdığı ərazi boyunca Kedayni və Panevejis şəhərləri yerləşir.
Maraqlı fakt redaktə
Çayın şərəfinə Kedayni şəhərində olan basketbol klublarından biri "Nevejis" olaraq adlandırılmışdır.
İstinadlar redaktə
- ↑ "КАВАЛЕРГАРДСКИЙ Её Величества Государыни Императрицы Марии Феодоровны полк | Военная поэзия". 2018-08-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-27.
