Nina Matviyenko
Nina Mitrofanovna Matviyenko (ukr. Ніна Митрофанівна Матвієнко; 10 oktyabr 1947 – 8 oktyabr 2023[1], Kiyev) — Sovet və Ukrayna müğənnisi,[2] Ukrayna SSR xalq artisti (1985), Ukrayna SSR Dövlət Mükafatı laureatı, Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli mükafatı (1988), Ukrayna Qəhrəmanı (2006) milli mükafatları laureatı.
| Nina Matviyenko | |
|---|---|
| ukr. Ніна Митрофанівна Матвієнко | |
.jpg) | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Doğum adı | Ніна Митрофанівна Матвієнко |
| Doğum tarixi | 10 oktyabr 1947 |
| Doğum yeri | Ukrayna, Jitomir vilayəti, Nedelişe kəndi |
| Vəfat tarixi | 8 oktyabr 2023[1] (75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ Ukrayna |
| Musiqiçi məlumatları | |
| Fəaliyyəti | müğənni, aktrisa |
| Fəaliyyət illəri | 1968—2023 |
| Janrlar | xalq musiqisi, xalq mahnısı[d] |
| Mükafatları |
        |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktə
Nina Matviyenko, 1947-ci il oktyabrın 10-da Ukraynanın Jitomir vilayətinin Nedelişe kəndində anadan olub. O, Mitrofan Ustinoviç və Antonina İlkovna Matviyenkonun ailəsində on bir uşağın beşincisi kimi dünyaya gəlib. Jitomir vilayətinin Radomışl rayonu, Potiyevka kəndində çoxuşaqlı ailələrin uşaqları üçün internat məktəbində təhsil alıb.
O, 1968-ci ildən Q.Q.Verevka adına Ukrayna Xalq Xorunun nəzdində vokal studiyasını bitirdikdən sonra (vokal müəllimi - Yuliya Krotkeviç) onun solisti olub. O, həmçinin "Qızıl açarlar" vokal triosu ilə əməkdaşlıq edib. Xor solisti kimi “Gənc səslər” Ümumkrayna müsabiqəsinin (1978), “Həyat boyu mahnı ilə” Ümumittifaq televiziya müsabiqəsinin (1979), Bratislavada keçirilən Ümumdünya Xalq Mahnıları müsabiqəsində (1979), XII Moskva Ümumdünya Gənclər və Tələbələr festivalında (1985) iştirak edib. 1979-cu ildə əməkdar, 1985-ci ildə isə Ukrayna SSR xalq artisti adına layiq görülüb. 1991-ci ildən “Kiyev Kamerası” Milli Solistlər ansamblının solistidir.
Müğənninin repertuarına bir çox xalq mahnıları, o cümlədən ritual, lirik, yumoristik, ballada mahnıları, XVII-XVIII əsrlərə aid Ukrayna mahnıları daxildir. Nina Matviyenko həmçinin bir çox məşhur Ukrayna bəstəkarları - Yevgeni Stankoviç, Oleq Kiva, Miroslav Skorik, İrina Kirilina, Anna Qavrilets və başqaları ilə əməkdaşlıq edib.
Müğənni qastrol və konsert fəaliyyətlərində fəal olub. Nina Matviyenko Polşa, Finlandiya, Fransa, Çexiya, Kanada, Meksika və ABŞ kimi dünyanın bir çox ölkələrində qastrol səfərlərində olub. Onun işi müxtəlif medialarda; yazılardan tutmuş CD-lərə qədər geniş miqyasda təkrarlanıb.
1975-ci ildə Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin filologiya fakültəsini qiyabi bitirmiş və ədəbi yaradıcılıqla fəal məşğul olmuşdur. Kiyev Milli Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin musiqi sənəti kafedrasının professoru olub.
O, bir çox televiziya tamaşalarında ("Marusya Çuray"; "Yekaterina Belokur"; "Dörd dərəyə su töküldü"), bədii filmlərdə ("Polad necə qızardı" (1975, 1-ci seriya), "Toy ittiham olunur" (1986) filmlərində), “Qızıl toy” (1987), “Saman zəngləri” (1987), “Oxun daha da uçuşu” (1990) və s.), radio tamaşalarında (“Oxun uçuşu”, “Zəriflik klarnetlər”) çəkilib. 1988-ci ildə Nina Matviyenko ilə birlikdə "Rusalka həftəsi" video filmi çəkilib. O, 1989-cu ildən Ukrayna Kinematoqrafçılar İttifaqının üzvüdür.
Müğənni bir sıra elmi-populyar filmlər, kinoxronika və sənədli filmlər, bir neçə televiziya və radio proqramlarını səsləndirib. Nina Matviyenko Nyu-Yorkdakı La Mama E.T.C. teatrında 16 tamaşada rol alıb. Aktrisanın orijinal teatr və rejissor əsərləri arasında yapon rəqqasəsi Tadaşi Endonun iştirakı ilə “Günəş altında” (1997) musiqili tamaşası, həmçinin “Qızıl daşı səpəcəyik” (1998) adlı möhtəşəm musiqili-səhnə tamaşası vardır.
2004-cü ildən ölkənin siyasi həyatında fəal iştirak edib, Narıncı inqilabda[3] və Avromeydanda iştirak edib.[4] 2014-cü ilin noyabrında o, Meydanda və ölkənin şərqində Ukrayna hərbçilərinin atəş açmasına qadağa qoyulması və silahların olmaması səbəbindən insanların ölümünü xalqın soyqırımı adlandırıb.[5]
2022-ci ilin fevralında o, Rusiyanın Ukraynaya hücumunu pisləyib. Müğənni həmçinin Rusiya hərbçilərinə xəbərdarlıq edərək bildirib ki, onlar dağıtdıqları bütün Ukrayna şəhərləri və öldürdükləri ukraynalıların pulunu ödəyəcəklər.[6]
O, 8 oktyabr 2023-cü ildə 75 yaşında vəfat edib.[7] O, Kiyevdəki Zverinetski qəbiristanlığında dəfn edilib.[8]
Ailəsi
redaktə1971-ci ildə o, məşhur Ukrayna folklorşünası və etnoqrafı İvan Qonçarın oğlu rəssam Pyotr Qonçarla (1949-cu il təvəllüdlü) ailə həyatı qurub.
Cütlüyün oğulları İvan (1973-cü il təvəllüdlü), Andrey (1974-cü il təvəllüdlü) və qızı Antonina (1981-ci il təvəllüdlü) olmaqla 3 övladı var. Oğulları atalarının yolu ilə gedib rəssamdırlar. 2005-ci ildə İvan Matviyenko rahib oldu.[9]
Qızı Antonina Matviyenko anasının işini davam etdirir, ansamblda oxuyur və müsabiqələrdə iştirak edir.
Mükafatları
redaktə- Ukrayna Qəhrəmanı (01.21.2006 - yüksək səviyyəli musiqi istedadına, Ukrayna xalqının mənəvi gücünü oyatdığı və yüksəltdiyinə görə).
- II dərəcəli "Knyaginya Olqa" ordeni (2020)[10]
- III dərəcəli "Knyaginya Olqa" ordeni (1997)[11]
- Ukrayna SSR xalq artisti (1985).
- Ukrayna SSR əməkdar artisti (1978).
- Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli mükafatı laureatı (1988).
- Kiyev şəhərinin fəxri vətəndaşı.
Filmoqrafiyası
redaktəFilm
redaktə- 1973 — Polad necə qızardı (1 ser.) - Valya rolunda
- 1986 — Toyu ittiham olunur
- 1987 — Saman zəngləri - Katerina rolunda
- 1990 — Oxun daha da uçuşu
- 1998 — Heyvanın təbəssümü / Посмішка звіра (ukraynca)
Vokal
redaktə- 1972 — İtmiş sertifikat
- 1984 — İvanko və çar Poqanin (layla ifa edir)
- 1988 — Dağlar tüstülənir / Гори димлять (ukraynca)
- 2004 — Soroçinskaya yarmarkası (filmin uvertürası kimi ifa olunan mahnı)
- 2005 — Dünyanın ninniləri
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 Умерла Нина Матвиенко. Ukrainian Independent Information Agency.
- ↑ МАТВІЄНКО НІНА МИТРОФАНІВНА — СПІВАЧКА, НАРОДНА АРТИСТКА УКРАЇНИ[ölü keçid] (ukr.)
- ↑ "Ніна Матвієнко: «Януковичу сказала, що маємо бути у Європі»". 2014-08-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-20.
- ↑ "Ніна Матвієнко зникла з екрану Житомирського телебачення через Євромайдан". 2016-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-03-20.
- ↑ "Нина Матвиенко: «То, что сейчас происходит, — это геноцид нации! А то, что было зимой на Майдане, — это было только началом этого геноцида» — Интервью звезд — Популярная певиц…". 2014-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-05.
- ↑ "Нина Матвиенко напомнила российским оккупантам о расплате". 2022-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-16.
- ↑ "Умерла Нина Матвиенко: дочь сообщила о смерти легендарной певицы". uanews.net. 2023-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-08.
- ↑ "Дочь Нины Матвиенко озвучила последнее желание матери". Тwomanel.com (rus). 2023-10-11. İstifadə tarixi: 2023-10-11.
- ↑ Gazeta.ua. "Сын Нины Матвиенко постригся в монахи". Gazeta.ua (rus). 2007-07-10. 2023-11-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-08.
- ↑ "Указ Президента України від 21 серпня 2020 року № 335/2020 «Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня незалежності України»". 2021-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-08-24.
- ↑ "Указ Президента України 18 серпня 1997 року № 828". 2015-06-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-06-02.
Xarici keçidlər
redaktə
- Биография Нины Матвиенко (ukr.) на сайте «Великие Украинцы»