Olqa Prik
Olqa Prik (rus. Ольга Яковлевна Прик; 23 aprel 1921, Evpatoriya, Tavriya quberniyası[d] – 3 iyun 2010, Hayfa) — Sovet türkoloqu, karait dilinin tədqiqatçısı, pedaqoji elmlər namizədi (1953), dosent (1960).
| Olqa Prik | |
|---|---|
| rus. О́льга Я́ковлевна Прик | |
 | |
| Doğum tarixi | 23 aprel 1921 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 3 iyun 2010 (89 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | türkologiya |
| Elmi adı | |
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Mükafatları |
 |
Bioqrafiya
redaktəMilliyyətinə görə - Karaite. Atası - Yakov Mixayloviç Prik, mühasib, anası - Raisa Abramovna Prik, evdar qadın. 1939-cu ildə Simferopoldakı 1 saylı orta məktəbi əla attestatla bitirib. 1939-cu ildən 1941-ci ilin martına qədər Krım Pedaqoji İnstitutunun (rus dili və ədəbiyyatı şöbəsi) tələbəsi olub. Tədqiqat Krımın alman qoşunları tərəfindən işğalı səbəbindən yarımçıq qalıb. 1943-1944-cü illərdə Simferopol şəhərində işğal olunmuş ərazidə olarkən, o, gizli təşkilatın üzvləri ilə əlaqədə olub və Sovet hökumətinin xeyrinə çalışıb ki, bu da deputatın verdiyi arayışla təsdiqlənir 7 iyun 1944-cü il tarixli, № 237. təsdiqlənir. 1944-cü ildə Krım alman işğalçılarından azad edildikdən sonra Moskvaya yola düşdü. Moskva Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin şərq (türk) dilləri fakültəsinin ikinci kursuna qəbul olub.[1] 1949-cu ildə Moskva Dövlət Universitetini “Krım karait dilinin qrammatik eskizi (Qərbi karait dili ilə müqayisədə)” mövzusunda dissertasiya işi ilə bitirmişdir (elmi rəhbər: dosent E.V Sevortyan; rəyçi: professor N.K Dmitriev). 170713 saylı diplom alıb, ona əsasən filologiya elmləri sahəsində elmi işçi və universitet müəllimi ixtisası verilib. 1953-cü ildə RSFSR Pedaqoji Elmlər Akademiyasının Milli Məktəblər İnstitutunda milli məktəbdə rus dilinin tədrisi metodikası ixtisası üzrə aspiranturanı bitirmişdir. “Kumuk məktəbinin beşinci sinfində rus dilinin adının öyrədilməsi metodikası” dissertasiyasına görə pedaqoji elmlər namizədi elmi dərəcəsi verilmişdir. Elmlər namizədi diplomu MK-PD No 00190, 27 mart 1954-cü ildə verilmişdir. 1953-1992-ci illərdə RSFSR Təhsil Nazirliyinin istiqaməti üzrə V.İ Lenin adına Dağıstan Dövlət Universitetinin Ümumi dilçilik kafedrasında, sonra isə rus dilinin tədrisi metodikası kafedrasında çalışmışdır. Eyni zamanda 1958-1964-cü illərdə Tarix-filologiya fakültəsinin dekan müavini, 1964-1969-cu illərdə filologiya fakültəsinin dekanı olub. 1960-cı ildə Ali Attestasiya Komissiyası dosent elmi dərəcəsini (MDC-nin dosent şəhadətnaməsi No 006338) təsdiq etmişdir. V.M Kriştopa ilə birlikdə Dağıstan məktəbləri üçün dərsliklər üzərində işləyirdi. Qeyri-rus məktəbində rus dilinin tədrisi metodikası üzrə tələbələr üçün proqramlar və tədris vəsaitləri hazırlamışdır. 1969-cu ildə DağıSSR Məktəbinin əməkdar müəllimi fəxri adına layiq görülüb. 1971-1976-cı illərdə Moskvada SSRİ Maarif Nazirliyinin Təhsil Müəssisələri İdarəsi yanında rus dili üzrə elmi-metodiki şuranın üzvü olub. 1992-ci ildə təqaüdə çıxdı (RSFSR-in fərdi pensiyası). Əri Sergey İvanoviç Smorodin təqaüdə çıxdıqdan və vəfat etdikdən sonra qızının ailəsi ilə birlikdə İsraildə Hayfa şəhərində yaşamış və 3 iyun 2010-cu ildə həyatının 90-cı ilində vəfat etmişdir.[2]
Elmi və ictimai fəaliyyət
redaktəSosial fəaliyyətlər
redaktə- RSFSR APN Milli Məktəblər İnstitutunda ştatdankənar elmi işçi (Moskva)
- SSRİ Təhsil Nazirliyinin (Moskva) Təhsil Müəssisələri Müdirliyi yanında rus dili üzrə elmi-metodiki şuranın üzvü (1971-ci ildən)
- Dağıstanın rus dili, dili və ədəbiyyatı müəllimlərinin ixtisasartırma fakültəsinin dekanı (könüllülük əsasında).
Rütbələr
redaktə- Filologiya elmləri sahəsində elmi işçi və universitet müəllimi (1949)
- Pedaqoji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi (1953)
- Dosent elmi adı (1960)
- Dağlıq ASSR Məktəbinin əməkdar müəllimi fəxri adı (1969)
Mükafatlar
redaktə- Respublika qarşısında xidmətlərinə görə medalı
- “Əmək veteranı” medalı
Elmi İşləri
redaktəTürkşünaslıq sahəsində əsas elmi əsərlər və rus dilinin qeyri-ruslara öyrədilməsi metodikası. Ümumilikdə 750 çap vərəqində monoqrafiyalar, dərsliklər, jurnallarda məqalələr və metodik məcmuələr (cəmi 105 adda) çap olunub.
- Tələbələr üçün "Milli məktəbdə rus dilinin tədrisi metodikası" dərsliyi
- Dağıstan məktəblərinin 4-6-cı sinifləri üçün rus dili dərslikləri (həmmüəllif)
- milli məktəblər üçün rus dilində əyani vəsaitlər (divar masaları) və onlara metodiki vəsait
- müəllimlər üçün tədris vəsaitləri.
O. Ya. Prikin karait dili haqqında nəşrləri
redaktə- O. I. Prik. Karayt dilinin qrammatikası (Krım ləhcəsi) haqqında esse - Mahaçqala: Dağucpedqız, 1976. -12 çap. vərəqlər.
- O. I. Prik. Karayt dilinin qrammatikası // M.E.Həfuz. Rusca-karaytca lüğət (Krım ləhcəsi). - Moskva, 1995. - C. 6-68."Karayt dilinin qrammatikası" bölməsi O.Ya.Prikin "Karayt dilinin qrammatikasına dair esse (Krım dialekti)" monoqrafiyasının qısaldılmış variantıdır. )", 1976.
- O. I. Prik. Karayt dilinin qrammatikası // Karaite Xalq Ensiklopediyası, Z cild. Karaitlərin dili və folkloru. - Moskva, 1997. - C. 35-81. “Karayt dilinin qrammatikası (fonetika, morfologiya)” bölməsi O. Ya.Prikin “Karayt dilinin qrammatikası (Krım ləhcəsi) haqqında esse”, 1976-cı il monoqrafiyasının qısaldılmış variantıdır.
O. Ya. Prik Karaitlər haqqında nəşrlər
redaktə- O. Ya. Prik. Unudulmaz görüşlər (S. M. Şapşalın anadan olmasının 130 illiyinə) // “Karaimskiye vesti” qəzeti. - Moskva, - 2001.
- O. Ya. Prik. Alim olmaq asandır, insan olmaq çətindir (S. M. Şapşalın anadan olmasının 130 illiyinə) // Karaite qəzeti, Krım karaitlərinin II Ümumxalq Konqresinin xüsusi buraxılışı. - Evpatoria, - 2003. - 25 may.
- O. Ya. Prik. Qəzetimiz “Karai Haberler” // “Karaimskiye vesti” qəzetidir. - № 4, - Moskva, 2001.
- O. Ya. Prik. Mənim kiçik xalqım Krım karaitləridir // Vremya qəzeti. - No 577, - Təl-Əviv, - 2 aprel 2002-ci il.
O. Ya. Prik haqqında nəşrlər
redaktə- O. Ya. Prik. Karait dili haqqında düşüncə ilə // "Karai haberler" qəzeti. - № 5, - Moskva, - 2001.
- O. Ya. Prik. Moskva mənim taleyimdədir. - 2003.
- O. Ya. Prik. İllər boyu, məsafədən // Qəzet "Vesti". - Təl-Əviv, - 5 oktyabr 2000-ci il.
- O. Ya. Prik. Avtobioqrafiya. - 2004.
- G. V. Həsənova. “40 il elmə və təhsilə həsr olunmuş” (O. Ya. Prikin 80 illiyinə) 1. Krım karait dilinin elmi tədqiqi. 2. Daggos Universitetində pedaqoji fəaliyyət. Mahaçqala: Dagestanskaya Pravda, 31 yanvar 2003-cü il.
- "Olqa Prik: arxiv materialları (85 illik yubileyinə həsr olunmuş)" albomu - Krım Karaitlərinin Beynəlxalq İnstitutu: Simferopol, Ukrayna - Sürüşkən qaya, ABŞ - Hayfa, İsrail: 2006. - 29 s.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-29.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-03-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-29.