Pir Həsən türbəsi
Pir Həsən türbəsi — Mərdəkan ərazisində yerləşən XVII əsrə[1] aid tarixi-dini memarlıq abidəsi.
| Pir Həsən türbəsi | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər |
 Bakı |
| Yerləşir | Mərdəkan |
| Tikilmə tarixi | XVII əsr |
| İstinad nöm. | 96 |
| Kateqoriya | Türbə |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
Tarixi
redaktəTürbənin daş işləməli çərçivəyə malik giriş qapısı üzərində kitabə yerləşdirilmişdir. İncə çərçivəyə malik həmin kitabənin verdiyi məlumata görə türbə, I Şah Abbasın hakimiyyəti dövründə hicri təqvimlə 1021-ci ildə (miladi təqvimlə 1612/1613) inşa edilmişdir.[1]
Əsas inşaat kitabəsindən aralı – sol tərəfdə yerləşdirilmiş ikinci kitabədə isə binanın ustad Nadir Əli tərəfindən tikildiyi göstərilmişdir.[1]
Memarlıq xüsusiyyətləri
redaktəƏsas türbə binası planda kvadrat formaya malikdir. Əsas türbə binasından 2.2 metr qabağa çıxan giriş hissəsi oxvari tağtavanla örtülmüşdür. Türbənin daxilində dörd küncdə yerləşən qoşa çıxıntılar yelkənə keçir. Türbə binasının üzərini örtən günbəz həmin yelkənlər tərəfindən dəstəklənir. Tikili həm daxildən, həm də xaricdən yaxşı yonulmuş qumdaşı ilə üzlənmişdir.[1]
Ətrafdakı məzar və türbələr
redaktəTürbənin ətrafında ayrı-ayrılıqda üzərində günbəz olan bir neçə türbə var. Türbədən bir qədər aralıda Axund Hacı Mirzə Əbdülturab Axundzadənin qəbri, onun ətrafında isə Hacı Zeynalabdin Tağıyevin qızı Sara xanımın və repressiya qurbanı Səlimxanov Zeynal bəy Ağabəy oğlunun qəbirləri var.[2] Axundun qəbri üstündəki türbəni onun xatirəsinə hörmət və ehtiram əlaməti olaraq Bakı milyonçusu Murtuza Muxtarov tikdirib.[2] 1924-cü ildə vəfat etmiş xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyev öz vəsiyyətinə əsasən Axundun qəbrinin ayaq tərəfində dəfn olunub.[2]
Pir Həsən türbəsi yaxınlığında yerləşən və xalq arasında ziyarətgaha çevrilmiş digər kiçik türbədə isə İslamın yeddinci İmamı Musa əl-Kaziminin qızı Həzrəti Xədicənin qəbri üzərində tikilən türbədir.[3] O da digər bacıları, Həzrəti Həkimə, Həzrəti Rəhimə və Həzrəti Leyla kimi qardaşları- səkkizinci imam Rza Əleyhisəlam Məşhəd şəhərində qətlə yetirildikdən sonra təzyiqlərdən canını qurtarmaq üçün Azərbaycana üz tutub.[3]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Саламзаде, 1964. səh. 52
- ↑ 1 2 3 "Pir Həsən ziyarətgahı" (16). Mədəniyyət qəzeti. 27 yanvar 2010. 9 July 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 may 2019.
- ↑ 1 2 "Pir Həsən ziyarətgahı". http://medeniyyet.az. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 25-12-2008. 9 July 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 may 2019. (#first_missing_last)
Ədəbiyyat
redaktə- Саламзаде, А. В. Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. Баку: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР. 1964.