Pir Məhəmməd mirzə (Teymuri)

Pir Məhəmməd mirzə
Pir Məhəmməd mirzə
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1379
Vəfat tarixi	18 may 1409
Fəaliyyəti	qubernator, hərbi lider[d]
Atası	Umar Shaikh
Ailəsi	Teymurilər
Dini	islam

Pir Məhəmməd mirzə (1379 – 18 may 1409) — Əmir Teymurun nəvəsi, Şeyx Ömər mirzənin oğlu, Teymuri mirzəsi.^[1]

Həyatı

1379-cu ildə dünyaya gəldi. Atası Əmir Teymurun böyük oğlu Şeyx Ömər mirzə, anası isə onun xanımlarından Mülkət ağadır. Hələ 15 yaşında ikən atası sui-qəsd nəticəsində öldürüldü və anası Mülkət ağa siyasi gücü səbəbilə əmisi Şahrux mirzəylə evləndirildi. Atasının ölümündən sonra onun əvəzinə Fars valiliyinə təyin olundu. Ancaq bu vəzifədə ikən babası Əmir Teymur tərəfindən 2 dəfə cəzalandırıldığı bilinir.

1405-ci ildə Əmir Teymurun vəfatı ilə oğul və nəvələri taxt mübarizəsinə başladılar. Əmir Teymurun ən böyük oğlundan doğulan ilk nəvəsi olması səbəbilə Pir Məhəmməd mirzənin mühüm taxt iddiası vardı. Bu səbəblə kiçik qardaşı İsgəndər və Rüstəm də daxil olmaqla, qonşu əyalət valiləri ona tabe olduqlarını bildirdilər. Üstəlik onun Qahirədəki Abbasi xəlifəsindən xeyir-dua almasını tövsiyə etdilər. Ancaq Pir Məhəmməd mirzə taxt mübarizəsindən geri çəkildi və bütün gücüylə həm əmisi, həm də ögey atası olan Şahrux mirzəni dəstəklədi. Buna baxmayaraq idarəsindəki Fars vilayətləri üzərində müstəqil şəkildə hökm sürdü.

Ancaq çox keçmədən qardaşlarıyla siyasi mübarizəyə başladı. Pir Məhəmməd mirzə tərəfindən təyin edilyiyi Yəzd valiliyindən məmnun olmayan qardaşı İsgəndər mirzə 1406-cı ildə Kirmana hücum etdi. Üsyankar qardaşını məğlub edib ələ keçirsə də, İsgəndər mirzə qaçaraq İsfahandakı digər qardaşı Rüstəm mirzəyə sığındı. Onu təqib edən Pir Məhəmməd mirzə şəhəri ələ keçirə bilmədi və şəhərətrafı bölgələri talan etdi. İntiqam məqsədilə qardaşları Şiraza hücum etdilər və ətraf bölgələri talan etdilər. Tərəflər 1407-ci ildə Gəndüman düzənliyində qarşı-qarşıya gəldi. Hər iki qardaşı döyüş meydanından qaçsa da, Pir Məhəmməd mirzə əfv elan etdi və nəticədə Rüstəm mirzənin ordusunun mühüm bir qismi tərəf dəyişdirdi. Nəhayət, mərkəz İsfahana gəlmədən bölgənin idarəsini ələ alan Pir Məhəmməd mirzə şəhər qapılarından təntənəli mərasimlə daxil oldu və şəhər əhalisini vergilərdən azad etdi. Öz oğlu Ömər şeyx mirzəni bölgənin yeni valisi təyin etdi.

Ancaq İsfahandan qayıdarkən 18 may 1409-cu ildə çadırında öz əsgərləri tərəfindən qətlə yetirildi və əynindəki geyimləri də daxil olmaqla, bütün sərvəti yağmalandı.

Ailəsi

Xanımları

Nigar ağa — Qiyasəddin Tarxanın qızı olub, 1392-ci ildə evlənmişdir.
Adil Sultan ağa — Ərinin ölümündən sonra qaynı Bayqara mirzəylə evləndirildi.^[2]
Şirin Mələk ağa

Mənbə

Ədəbiyyat

Woods, John E. (1990), The Timurid dynasty, Indiana University, Research Institute for Inner Asian Studies
Siyasi ve Sosyal Hayatta Etkin Bir Güç: Timurlu Hanedan Kadınları. Muhammed Emin Koçak. Yüksek Lisans Tezi. TC Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Ankara-2020

İstinadlar

↑ Barzegar, Karim Najafi. Mughal-Iranian Relations: During Sixteenth Century (ingilis). Indian Bibliographies Bureau. 2000. ISBN 978-81-85004-60-0.
↑ Yüksel, “Türk Kültüründe “Levirat” ve Timurlularda Uygulanışı”, 2047-2049

[1] Barzegar, Karim Najafi. Mughal-Iranian Relations: During Sixteenth Century (ingilis). Indian Bibliographies Bureau. 2000. ISBN 978-81-85004-60-0.

[2] Yüksel, “Türk Kültüründe “Levirat” ve Timurlularda Uygulanışı”, 2047-2049

[1]

[2]